بررسی نیاز آبیاری و روند آندر باغات مرکبات در شهرستان رامسر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران

2 استاد بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران

3 کارشناس ارشدشبکه پایش سازمان هواشناسی کشور

چکیده

مرکبات یکی از محصولات عمده استان مازندران می­باشد ودر فصول بهار و تابستان به دلیل کاهش بارندگی و حساسیت این محصول به تنش آبی آبیاری آن از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. این پژوهش جهت مدیریت آبیاری باغات مرکبات شهرستان رامسر انجام گرفت. در این تحقیق بر اساس معادله بیلان آب خاک که در محیط اکسل تهیه شد، زمان و تعداد آبیاری­های مورد نیاز برای باغ مرکبات برای مدت 30 سال با استفاده از اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک شهرستان رامسر محاسبه گردید. نتایج نشان داد که در فروردین ماه 100% نیاز آبی مرکبات توسط بارش تامین می­شود. برای ماه­های اردیبهشت و شهریور 63% از 30 سال نیازی به آبیاری نبوده است. در ماه­های خرداد، تیر و مردادبه ترتیب 67%، 73% و 73% از سال­ها یک آبیاری مورد نیاز بوده است نتایج نشان داده است که احتمال نیاز به آّبیاری برای ماه­های خرداد، تیر و مرداد به ترتیب در دهه­های سوم، دوم-سوم و اول در این ماه­ها بیش­تر است. مقدار آب آبیاری محاسبه شده 84 میلی­متر برای هر آبیاری بود. مطابق نتایج این تحقیق ماه­های تیر و مرداد از نظر نیاز آبیاری گرم­ترین ماه­های شهرستان رامسر می­باشند. نتایج آزمون روندیابیMan-Kendall نشان داد که طی 30 سال اخیر تعداد آبیاری­های فصول بهار و تابستان به دلیل افزایش دما و تبخیر-تعرق و کاهش بارندگی، افزایش یافتند، اما هیچ روند معنی­داری در این افزایش مشاهده نگردید.لکن برای تغییرات دما و تبخیر-تعرق در فصل پاییز روند افزایشی معنی­دارمشاهده شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Irrigation requirements and trends of citrus orchards in the city of Ramsar

نویسندگان [English]

  • Esmat Shahmoradi 1
  • Ali Akbar Kamgar-Haghighi 2
  • Ali Reza Sepaskhah 2
  • Davar Khalili 2
  • Masoud Haghighat 3
1 Graduated M.Sc. student in Irrigation and Drainage, College of Agriculture, Shiraz University, Iran
2 Professors of Water Engineering, College of Agriculture, Shiraz University, Iran
3 Monitoring network, Iran Meteorological Organization
چکیده [English]

 
Irrigation of citrus, as one of the major fruit crops in Mozandaran province is of particular importance during spring and summer, because of reduced precipitation and crop sensitivity to water stress. This study was performed to manage irrigation of citrus orchards in Ramsar city. In this study the soil water balance equation was used in the Excel environment to calculate time and number of irrigations needed for a citrus orchard over a 30-year period, using data from meteorological stations in Ramsar city. The results showed that in April, 100% of irrigation water requirement is met by precipitation. During May and September, 63% of the 30 years did not require Irrigation. For June, July and August, respectively,  in 67%, 73% and 73% of the years irrigation was needed, which it was shown that the probability for irrigation during June, July and August were respectively higher for the final 10-days, middle 10-days and initial 10-days of these months. The calculated irrigation water per irrigation was 84 mm. According to results, July and August are the hottest months in the city of Ramsar. The Man-Kendall test results showed that during the past 30 years the number of irrigations for spring and summer increased due to rising temperatures and evapotranspiration and reduced rainfall, but it was not statistically significant. However, significant increase in temperature and evapotranspiration was observed during autumn.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Climate change
  • Irrigation management
  • Trend analysis
  • Water balance
آقاجانلو،م.ب. و طبری،ح. 1390. آشکارسازی روند تغییرات زمانی تبخیر-تعرق گیاه مرجع ماهانه در شمال و شمال­غرب ایران، اولین کنگره ملی علوم و فناوری­های نوین کشاورزی، زنجان، دانشگاه زنجان.
احمدنژاد،ا.ر.، گلمائی،س.ح و احمدی،م.ض. 1389. شبیه­سازی فرآیند بارش-رواناب و مولفه­های بیلان آب در حوضه آبخیز رودخانه­ها (مطالعه موردی حوضه آبخیز کورکورسر). پژوهش­نامه مدیریت حوضه آبخیز. 1. 1. : 87-74.
پورمحمدی،س.، دستورانی،م.ت.، چراغی،س.ع.، و مختاری،م.ح.،رحیمیان،م.ح. 1390. ارزیابی و برآورد اجزا بیلان آبی در حوضه­های مناطق خشک با به­کارگیری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی حوضه آبخیز منشاد یزد)، مجله آب و فاضلاب. 3: 108-99.
رحیمی،ج.، بذرافشان،ج و خلیلی،ع. 1392. مطالعه تطبیقی روش­های برآورد بارش موثر در زراعت گندم دیم در اقلیم­های مختلف ایران. پژوهش­های جغرافیای طبیعی. 45. 3:46-31.
عزیزی،ق. 1379. برآورد بارش موثر در رابطه با کشت گندم دیم (مطالعه موردی دشت خرم­آباد)، پژوهش­های جغرافیایی. 39: 123-115.
مجرد،ف و نصیری،ش. 1385. برآورد دوره­های بازگشت و فواصل اطمینان بارش موثر برای کشت برنج در جلگه مازندران، فصل­نامه مدرس علوم اسلامی. 10. 2: 181-159.
موسوی­زاده مجرد،ر.س.، کامگارحقیقی،ع.، سپاسخواه،ع.ر.، گنجی،ا و زندپارسا،ش و هاشمی طامه،م. 1393. پهنه­بندی برنامه­بندی آبیاری گندم زمستانه در استان فارس با استفاده از اطلاعات بارندگی (استوکاستیک)، نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 4. 8: 785-774.
موسوی،س.م.، هوشمند،ع.، برومندنسب،س.، یزدانی،م.ر. 1391. بررسی تغییرات نفوذ عمقی در یک ترانسکت از اراضی شالیزاری در طول دوره کشت، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک. 16. 60 : 44-33.
مهبد،م.، سپاسخواه،ع.ر.، منفرد،م. 1388. توسعه و کاربرد مدل رایانه­ای مدیریت و برنامه­ریزی آبیاری مزرعه گندم بر اساس بیلان آب در خاک و بارش موثر، مجله علوم آب و خاک. 13. 49: 11-1.
Allen,R.G., Pereira,L.S., Raes,D and Smith,M. 1998. Crop evapo transpiration. Guidelines for computing crop water requirements. Irrigation and Drainage Paper. No. 56. FAO. United Nations, Rome, Italy.
Baily,R.J. 1990. Irrigated Crop and Their Management. Farming Press, Ipswich (UK), 192 pp.
Brisson,N., Seguin,B and Bertuzzi,P. 1992. Agrometeorological soil water balance for crop simulation models. Agricultural and Forest Meteorology. 59:267-287.
Hess,T.M. 1994. IMS irrigation scheduling program. Unpublished, Silsoe College, UK.
Li,J., Nanaga,S., Li,Z and Eneji,A.E. 2005. Optimization irrigation scheduling for Winter Wheat in North China Plain. Agricultural Water Management. 76: 8-23.
humid climate. Hort Science, 35(6): 1043-1045.
Sadler,J.S., Carl,B., Hook,J.E. 2003. Irrigation management in humid  regions. Encyclopedia of Water Science.10: 478-482.
Sanchez-Cohen,I., Lopes,V.L.,. Slack,D.C and Fogel,M.M. 1997. Water balance model for small scale water harvesting systems. Journal of Irrigation and Drainage Engineering. 123:123-131.
Sepaskhah,A.R., Bazrafshan-Jahromi,A.R and Shirmohamadi,A. 2006 a. Development and evaluation of a model for yield production of wheat, maize and sugarbeet under water and salt stresses.Biosystems Engineering. 93.2: 139-152.
Sepaskhah,A.R., Kashefipour,S,R. 1994. Relationships between leaf water potential, CWSI, yield and fruit quality of sweet lime under drip irrigation. Agricultural Water Management. 25.1: 13-21.
Sepaskhah,A.R., Kashefipour,S.R. 1995. Evapotranspiration and crop coefficient of sweet lime under drip irrigation. Agricultural Water Management. 27.3: 331-340.
Sepaskhah,A.R., Rezaee-pour,S.h and Kamgar-Haghighi,A.A. 2006 b. Water budget approach to quantify cowpea yield using crop characteristic equation. Biosystems Engineering. 95.4: 583-596.
Zand-Parsa,S.h., sepaskhah,A.R and Ronaghi,A. 2006. Development and evaluation of integrated water and nitrogen model for maize. Agricultural Water Management. 81: 227-256.