بهره‌وری مصرف آب آبیاری و تحلیل اقتصادی تولید سیب‌زمینی در دو سیستم آبیاری بارانی و جویچه‌ای در دشت بهار استان همدان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

2 استادیارپژوهش بخش تحقیقات اقتصادی،اجتماعی وترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات،آموزش وترویج کشاورزی، همدان، ایران

3 دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی‌، کرج، ایران

چکیده

این پروژه به منظور بررسی بهره‌وری مصرف آب آبیاری و تحلیل اقتصادی تولید محصول سیب‌زمینی در دشت بهار استان همدان اجرا شد. به‌این منظور 61 مزرعه سیب‌زمینی که تحت سیستم‌های آبیاری بارانی و جویچه‌ای بودند، انتخاب و بررسی شدند. حجم آب مصرفی در مزاراع مورد مطالعه با اندازه‌گیری دبی منبع آبی (با استفاده از فلوم‌های wsc)، دبی آبپاشها، ساعت آبیاری در هر نوبت و تعداد کل آبیاری محاسبه شد. تحلیل اقتصادی تولید سیب‌زمینی با در نظر گرفتن دو حالت کمک‌های بلاعوض دولت و بدون در نظر گرفتن کمک‌های دولتی در اجرای سیستم‌های آبیاری بارانی انجام شد. میانگین حجم آب مصرفی و بهره‌وری مصرف آب آبیاری در سیستم‌های آبیاری جویچه‌ای و بارانی به‌ترتیب 14194 و 2/8233 مترمکعب در هکتار و 1/3 و 5/6 کیلوگرم بر مترمکعب برآورد شد. به این‌ترتیب سیستم آبیاری بارانی با کاهش 42 درصدی در آب مصرفی، باعث افزایش 110 درصدی بهره‌وری مصرف آب شده است. تحلیل اقتصادی نتایج نیز نشان داد که ارزش حال منافع خالص زراعت سیب‌زمینی در شرایط استفاده از سیستم آبیاری بارانی در شرایط کمک‌های بلاعوض دولت و بدون کمک‌های دولتی نسبت به روش آبیاری نشتی به ترتیب 369941 و 304262 هزار ریال بیشتر است. نسبت منفعت به هزینه در سیستم آبیاری بارانی در شرایط کمک‌های بلاعوض دولت و بدون کمک‌های دولتی به‌ترتیب 1/3 و 9/2 است. این شاخص در مزارع با سیستم آبیاری نشتی 8/2 تعیین شد. میزان درآمد ناخالص و درآمد خالص در دو روش آبیاری بارانی و جویچه‌ای به‌ترتیب 360500 ، 304150 و 243355، 199992 هزار ریال تعیین شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Water productivity and economic analysis of potato production under sprinkler and furrow irrigation in Bahar plain of Hamedan Province

نویسندگان [English]

  • ali ghadami firouzabadi 1
  • Seiied Mohsen Seyedan 2
  • Hossein Dehghanisanij 3
1 Department of Agricultural Engineering Research, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization,
2 Economic, Social and Extension Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Hamedan, Iran
3 Associate Researcher, Agricultural Engineering Research Institute, Karaj, Alborz, Iran
چکیده [English]

This project was conducted to evaluate irrigation water productivity and economic analysis of potato crop production in Hamedan- Bahar plain. In order to 61 potato farms which had sprinkler and furrow irrigation were selected and evaluated. Water consumption was calculated by measuring the water discharge (using WSC flume or Jet methods) for furrow irrigation and sprinkler discharge, irrigation hours per irrigation and total number of irrigation for sprinkler irrigation in the studied farms. Economic analysis of the potato production was carried out with consideration of government grants and regardless of government assistance for the sprinkler irrigation system. The average amount of water consumption and water productivity in furrow and sprinkler irrigation were estimated 14194 and 8233.23 m3/ha and 3.1 and 6.5 kg/m3, respectively. In this way, the sprinkler irrigation system with a 42% reduction in water consumption has increased the water productivity by 100%. The results of economic analysis showed that the present value of the net benefits of potato cultivation in sprinkler irrigation system relative furrow irrigation is more than about 304262 and 369941 thousand rials with or without government assistance grants, respectively. The benefit-cost ratio in sprinkler irrigation systems is 3.1 and 2.9 with or without government subsidies, respectively. This index on farms that have used furrow irrigation system was determined about 2.8. Gross income and net income were Calculated in sprinkler and Furrow irrigation about 360500, 304150 and 243355, 199992 thousand rials respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Benefit cost Ratio
  • net benefits
  • water consumption
  • water requirement. Yield

مراجع

بهرامی،م.، خواجه­ای،ف.، دیندارلو،ع و اسلامیان،س. 1396. ارزیابی فنی سامانه­های آبیاری بارانی اجرا شده در برخی از دشت­های استان فارس. نشریه پژوهش­های حفاظت آب و خاک. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 24. 1: 32-21.
حیدری،ن و حقایقی مقدم،س. 1. 1380. کارایی مصرف آب آبیاری محصولات عمده مناطق مختلف کشور. گزارش ارایه‌شده به معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کرج. 356 صفحه.
حیدری،‌ن.، اسلامی،ا.، قدمی فیروزآبادی،ع.، کانونی،ا.، اسدی،م.، خواجه عبدالهی،م.ح. 1384. تعیین کارایی مصرف آب محصولات زراعی مناطق مختلف کشور (کرمان،‌مغان، همدان،‌خوزستان و گلستان). گزارش پژوهشی نهایی به­شماره 23093. موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، کرج.
سالمی،ح.ر.، نیکوئی،ع.ر.،  رضوانی،م و جعفری،ع.م. 1384. ارزیابی فنی و اقتصادی سیستم‌های آبیاری بارانی اجرا شده در مزارع سیب­زمینی در استان‌های اصفهان و همدان. گزارش نهایی پژوهشی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان. شماره ثبت 401/84.
 سپهوند، م. 1388. مقایسه نیاز آبی، بهره­وری آب و بهره­وری اقتصادی آن در گندم و کلزا در غرب کشور در سال­های پر باران مجله پژوهش آب ایران. 3. 4: 68-63.
سیدان،س.م و قدمی فیروزآبادی،ع. 1390. بررسی عملکرد سیستم­های آبیاری و معرفی بهترین گزینه­ها به­منظور افزایش راندمان آبیاری در استان همدان. گزارش پژوهشی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. 175/90.
عباسی،ف.، سهراب،ف و عباسی،ن. 1394. راندمان­های آبیاری و تغییرات زمانی و مکانی آن در ایران. گزارش فنی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. شماره ثبت 48496.
عباسی،ف.، عباسی،ن  و توکلی،ع. ر. 1396. بهره‌وری آب در بخش کشاورزی، چالش‎ها و چشم ‏اندازها. نشریه آب و توسعه پایدار. ۴. 1 : 141-144.
فرشچی،ع. ا. 1377. برآورد آب مورد نیاز گیاهان عمده زراعی و باغی کشور ( جلد 1،گیاهان زراعی). آموزش کشاورزی وابسته به دفتر خدمات تکنولوژی آموزشی وزارت جهاد کشاورزی. 981 صفحه.
قدمی فیروزآبادی،ع.، سیدان،س.م و عباسی،ف. 1387. مقایسه فنی ‌و اقتصادی استفاده از لوله‌های دریچه‌دار (هیدروفلوم) با آبیاری جویچه‌ای. مجموعه مقالات دومین همایش ملی مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی. دانشگاه شهید چمران اهواز.
قدمی فیروزآبادی،ع. و سیدان،س.م. 1385. ارزیابی فنی و اقتصادی مصرف آب در آبیاری سطحی سیب­زمینی در منطقه بهار. گزارش نهایی پژوهشی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان. شماره ثبت 1114/85
 قدمی فیروزآبادی،ع و حیدری،ن. 1383. بررسی حجم آب مصرفی و عملکرد محصول سیب­زمینی. تحت سیستم آبیاری بارانی. کارگاه فنی آبیاری بارانی (توانمندی‌ها و چالش‌ها). کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. کرج.
مولایی،ز. معروف­پور،ع و ملکی،ع. 1396. بررسی و ارزیابی فنی برخی سامانه­های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت دشت کوهدشت. مجله پژوهش آب ایران. 10. 2: 132-125.
ناصری،ا.، عباسی،ف.، اکبری،م. 1396. برآورد آب مصرفی در بخش کشاورزی به روش بیلان آب. تحقیقات مهندسی سازه­های آبیاری و زهکشی. 18. 68: 32-17.
Fan,Y., Wang,C and Nan,Z. 2014. Comparative evaluation of crop water use efficiency, economic analysis and net household profit simulation in arid Northwest China. Agricultural Water Management. 146: 335-345.
 Ghadami Firouzabadi,A. 2012. Technical Evaluation of Low Pressure Irrigation Pipe (Hydro flume) and Comparison with Traditional and Sprinkler Irrigation Systems. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 4 .3: 108-113.
Gupta,J.P and singh,S.D. 1983. Hydrothermal environment of soil, and vegetable production with drip and furrow irrigations. Indian journal of Agricultural Sciences. 53.2:138-142.
Liu,J., Zehnder,A.J.B and Yang,H. 2008. Drops for crops: modelling crop water productivity on a global scale. Global NEST Journal. 10.3: 295-300.
Naroua,I., Rodríguez,L and Calvo,R.S. 2014. Water use efficiency and water productivity in the Spanish irrigation district “Río Adaja”. International Journal of Agricultural Policy and Research. 2.12: 484-491.
Sivanappan,R.K. 1994. Prospects of micro-irrigation in India. Irrigation and drainage systems. 8:49-58.
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 12، شماره 6 - شماره پیاپی 72
بهمن و اسفند 1397
صفحه 1407-1417

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار