ارزیابی عملکرد هیدرولیکی و بهره‌برداری دریچه‌های مدول نیرپیک در کانال اصلی توزیع آب (مطالعه موردی: شبکه آبیاری یامچی، اردبیل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی آب - دانشگاه محقق اردبیلی

2 گروه مهندسی آب، دانشگاه محقق اردبیلی

3 گروه مهندسی آب دانشگاه محقق اردبیلی

4 گروه مهندسی عمران دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

در این پژوهش عملکرد هیدرولیکی و بهره‌برداری دریچه‌های مدول نیرپیک آبگیرهای واقع بر کانال اصلی توزیع آب در شبکه آبیاری یامچی (اردبیل) در سال 95-1394 مورد ارزیابی قرار گرفت. برای انجام پژوهش، محدوده‌ای به طول چهار کیلومتر با 7 آبگیر و مساحت تحت پوشش 2375 هکتار انتخاب و سپس در طول دوره بهره‌برداری، سرعت جریان در نقاط مشخص توسط مولینه اندازه‌گیری و با تعیین سطح مقطع جریان، دبی ورودی به آبگیرها محاسبه شد. با اندازه‌گیری دبی جریان تحویل داده شده به آبگیرها و مقایسه آنها با دبی اسمی، خطای نسبی دریچه‌های مدول نیرپیک تعیین شد. در ادامه با محاسبه شاخص‌های کفایت، راندمان، پایداری و عدالت تحویل آب، عملکرد بهره‌برداری کانال توزیع در تحویل آب به بهره‌برداران ارزیابی شد. تحلیل نتایج به دست آمده نشان داد که دقت اندازه‌گیری جریان در همه آبگیرها بالا بوده و تحویل آب به بهره‌برداران با خطای کمی صورت می‌گیرد به طوری که حداکثر خطای نسبی برابر 6/10 درصد بوده است. در صورت استفاده از آب مورد نیاز اراضی کشاورزی در تعیین شاخص‌های ارزیابی، عملکرد کانال توزیع آب از بابت شاخص کفایت تحویل آب، ضعیف بوده ولی بر اساس شاخص‌های راندمان، پایداری و عدالت تحویل آب، در سطح خوب قرار دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of hydraulic performance and operation of Neyrpic Modules in the main distribution canal (Case study: Yamchi irrigation network, Ardabil)

نویسندگان [English]

  • Amin Kanooni 1
  • Manouchehr Pouryamanesh 2
  • Mohammadreza Nikpour 3
  • Atabak Feizi 4
1 استادیار گروه مهندسی آب
2 دانشجوی سابق گروه مهندسی آب
3 استادیار گروه مهندسی آب
4 استادیار گروه مهندسی عمران
چکیده [English]

In this study, hydraulic performance and operation of Neyrpic gates on the main water distribution canal of Yamchi irrigation network (Ardabil) were evaluated in 2016-2017. For the purpose of this research, a 4 km long range with 7 offtakes and a total covered area of 2,375 hectares was selected. Then, during the operation period, the flow velocity at the specified points was measured by velocity meter and by determining the cross-sectional flow, the inlet discharge to the offtakes was calculated. By measuring the flow delivered to the offtakes and comparing them with the nominal flow, the relative error of the Neyrpic module gates was determined. Then, by calculating the indicators of adequacy, efficiency, dependability, and equity of water delivery, the performance of the distribution canal in the delivery of water to the users was evaluated.
The analysis of the results showed that the accuracy of flow measurement in all offtakes is high and water delivery to the consumers is performed with less error, so that the maximum relative errors was 10.6%. In the case of using agricultural requirement water in determining the assessment indicators, the performance of the water distribution canal is poor due to the adequacy index, but based on the efficiency, dependability and equity of water delivery indicators, is at a good level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Evaluation
  • Irrigation network
  • Neyrpic offtake
  • Water delivery
  • Yamchi
اخوان گیگلو،ک. 1377. ارزیابی عملکرد هیدرولیکی سازه‌های آب در ارتباط با مدیریت شبکه آبیاری مغان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی. بخش آب دانشکده کشاورزی. دانشگاه شیراز.
پاسبان‌عیسی‌لو،ن. 1385. کاربرد مدل شبیه‌ساز هیدرولیکی CANALMAN  در بهره‌برداری از کانال‌ها و سازه‌های آبیاری و آبگیری (مطالعه موردی: کانال شبکه آبیاری مغان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی. دانشگاه تبریز.
دیندارلو،ع.، کامگار حقیقی،ع.ا.، سپاسخواه،ع.ر.، زندپارسا،ش.، هنر،ت.، دلیر،ع.، بهنامی­فر،ع. 1390. ارزیابی میزان عدالت در توزیع آب توسط شاخص هیدرومدول: مطالعه موردی بر روی کانال اردیبهشت سد درودزن. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 5. 2 : 164-158.
سالمی،ح. 1375 . ارزیابی عملکرد هیدرولیکی و بهر‌ه‌برداری سازه‌های کنترل جریان در شبکه‌های آبیاری زاینده‌رود ودرودزن. گزارش پژوهشی نهایی. نشریه شماره 46 . مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی.
سالمی،ح. 1393 . ارزیابی عملکرد هیدرولیکی ساختمآن‌های آبگیر و تنظیم سطح آب در شبکه‌های آبیاری زاینده‌رود و درودزن، مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی. 15. 1: 102-83.
شنطیا،ح . 1371. اجرا و نحوه بهره­برداری از دریچه­های مدول نیرپیک، انتشارات دانشکده عمران. دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی. تهران.
عباسی،ن. 1379. ارزیابی مسائل فنی و بهرهبرداری از سیستم­های انتقال و توزیع و کنترل جریان در شبکه آبیاری
قزوین. گزارش پژوهشی نهایی. نشریه شماره 169. مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی.
محمدی،ا. پرورش­ریزی،ع. عباسی،ن. 1396. ارزیابی عملکرد هیدرولیکی سازه­های تنظیم و توزیع اب در شبکه آبیاری ورامین. نشریه هیدرولیک. 3. 12: 12-1.
مددی،س.، عمادی،ع.، شاهنظری،ع. 1393. ارزیابی عملکرد کانال اصلی واحد عمرانی شماره یک شبکه آبیاری و زهکشی تجن. پژوهش‌های حفاظت آب و خاک. 21 . 5: 208-193.
 منتظر،ع.ا.، پاشازاده،ن. 1390. ارزیابی عملکرد توزیع آب در شرایط مختلف بهره‌برداری کانال اصلی غرب شبکه آبیاری دز با استفاده از مدل هیدرولیکی CANALMAN. نشریه آب و خاک. 25. 1: 139-125.
Aly,A.M., Kitamura,Y and Shimizu,K. 2013. Assessment of irrigation practices at the tertiary canal level in an improved system—a case study of Wasat area, the Nile Delta. Paddy Water Environment. 11:445–454.
Akkuzu,E., Unal,H.B., Karatas,B.S., Avci,M and Asik,S. 2007. General irrigation planning performance of water user associations in the Gediz Basin in Turkey. Journal of  Irrigation and Drainage Engineering. 133.1: 17-26.
Clemmens,A.J and Dedrick,A.R. 1984. Irrigation water delivery performance. Journal of  Irrigation and Drainage Engineering. 110: 1-13.
Dejen,Z.A., Schultz,B and Hayfe,L. 2015. Water delivery performance at metahara large-scale irrigation scheme, Ethiopia. Irrigation and Drainage. 64:479-490.
Kazbekov,J., Abdullaev,I., Manthrithilake,H., Qureshi,A and Jumaboev,K. 2009. Evaluating planning and delivery performanc e of Water User Assoc iations (WUAs) in Osh Province, Kyrgyzstan. Agricultural water management. 96.8: 1259-1267.
Korkmaz,N., Avci,M., Unal,H.B., Asik,S and Gunduz,M. 2009. Evaluation of the water delivery performance of the Menemen left bank irrigation system using variables measured on-site. Journal of Irrigation and drainage Engineering. 135: 633-642.
Molden,D.J and Gates,T.K. 1990. Performance measures for evaluation of irrigation-water-delivery systems. Journal of Irrigation and Drainage Engineering. 116:804–823.
Nam,W.H., Hong,E.M and Choi,J.Y. 2016. Assessment of water delivery efficiency in irrigation canals using performance indicators. Irrigation Science. 34: 129-143.