%0 Journal Article %T مقایسه کاربرد چهارده الگوی سری‏های زمانی برای تحلیل و پیش ‏‏بینی تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت مرند (حاشیه شمالی دریاچه ارومیه) %J نشریه آبیاری و زهکشی ایران %I انجمن آبیاری و زهکشی ایران %Z 2008-7942 %A ناصری, ابوالفضل %D 2019 %\ 04/21/2019 %V 13 %N 1 %P 58-68 %! مقایسه کاربرد چهارده الگوی سری‏های زمانی برای تحلیل و پیش ‏‏بینی تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت مرند (حاشیه شمالی دریاچه ارومیه) %K آب‌های زیرزمینی %K الگوی اتورگرسیو میانگین متحرک %K تغییرات حجم آب زیرزمینی %K دشت مرند %K منابع آب زیرزمینی %R %X دشت مرند از جمله مناطق مهم کشاورزی استان آذربایجان شرقی است که بیش از 80 درصد از نیاز آبی محصولات مختلف زراعی و باغی در این دشت، از منابع آب زیرزمینی تامین می‌شود. برداشت مداوم و بی رویه از موجب افت قابل توجه از سطح آب زیرزمینی گردیده است. بنابراین بهره‌برداری بهینه و پایدار از منابع آب زیرزمینی در این دشت یک‌ ضرورت مدیریتی است که آن‌هم مستلزم الگوبندی کمی مصرف و پیش‌بینی روند بهره‌برداری از این منبع آب است. از سوی دیگر با عنایت به توانمندی فن‌های سری‌های زمانی در الگوبندی و پیش‌بینی رفتار پدیده‌های مهندسی آب، این پژوهش با هدف تحلیل تغییرات سطح آب زیرزمینی این دشت با الگوهای یادشده، انجام گردید. در این پژوهش افت سطح آب زیرزمینی به مدت 45 سال با 14روش الگوبندی ارزیابی گردید و پس از ارزیابی، الگوی اتورگرسیو تلفیقی میانگین متحرک (ARIMA) مناسب‏ترین الگو تشخیص داده شد. نحوه الگو‏بندی، آزمون و پیش‏بینی با الگوی یادشده به این صورت بود که حدود داده‌های 25 سال افت سطح آب زیرزمینی برای الگوبندی (از سال 1361 تا 1386)، 10 سال (1386 تا 1396) برای آزمون و 10 سال آینده بقیه (1396 تا 1406) برای پیش‏بینی استفاده گردید. نتایج نشان داد سطح آب زیرزمینی از سال 1361 تاکنون بیش از 17 متر افت داشته است. سناریوهای مختلف صرفه‏جویی با شروع از سال 1397 برای کاهش اثرات روند نزولی تغییرات سطح آب و مدیریت بهینه مصرف آب زیرزمینی، در نظر گرفته شد. در صورت صرفه‏جویی فقط به‌اندازه 10 درصد در مصرف آب زیرزمینی، در سال دهم معادل 67 میلیون مترمکعب صرفه‏جویی خواهد شد. راهکارهایی مانند تسطیح اراضی زراعی، استفاده از گیاهان زراعی و باغی با نیاز آبی کم، استفاده از روش‌های کم آبیاری، برنامه‌ریزی مناسب آبیاری می‌توانند موجب صرفه‌جویی در مصرف آّب در این دشت که در حاشیه دریاچه ارومیه قرارگرفته، باشد %U https://idj.iaid.ir/article_92991_bea6ca23f16166de03885e93b5b126b1.pdf