انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
چگونگی توزیع رطوبت در خاک اطراف قطرهچکانهای زیرسطحی در بافتهای مختلف خاک
399
406
FA
رقیه
باقری
دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان،گرگان، ایران
m_bagheri20082009@yahoo.com
موسی
حسام
استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
mhesam@yahoo.com
علیرضا
کیانی
دانشیار بخش تحقیقات فنی و منهدسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گرگان، ایران
akiani71@yahoo.com
ابوطالب
هزارجریبی
استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
hezab10@yahoo.com
در شرایط آب و هوایی ایران مشکل اصلی در راه افزایش تولید محصولات کشاورزی محدودیت منابع آب میباشد. این عامل باعث روی آوردن هر چه بیشتر به سامانههای آبیاری تحت فشار شده است. از جمله این سامانهها، آبیاری قطرهای زیرسطحی است که طراحی و مدیریت صحیح این سامانهها بهمنظور کاهش تلفات آب و استفاده مطلوب از آب و مواد مغذی خاک، آگاهی از چگونگی توزیع رطوبت خاک از اطراف محل قطرهچکانها را طلب میکند. شکل (قطر و عمق خاک خیس شده) و روند پیشروی جبهه رطوبتی در خاک به عوامل مختلفی شامل بافت و لایهبندی خاک، همگنی خاک، شدت پخش آب، رطوبت اولیه خاک، شیب زمین و حجم آب مصرفی بستگی دارد. از این رو مطالعهای در زمینه چگونگی توزیع رطوبت در قطرهچکانهای زیرسطحی در دو بافت لوم و سیلتی لوم صورت گرفته است. نتایج حاصل نشان داد که رطوبت در خاک دارای بافت لوم دیرتر از بافت سیلتی لوم ظاهر میشود. و به دلیل عمق کم نصب لولهها در هر دو باغ، رطوبت در سطح خاک ظاهر شد. با توجه به بافتهای خاک منطقه و پدیدار شدن رطوبت روی سطح خاک پیشنهاد میشود عمق کارگذاری لولهها افزایش یابد.
آبیاری تحت فشار,طراحی و مدیریت صحیح,منابع آب
https://idj.iaid.ir/article_55008.html
https://idj.iaid.ir/article_55008_5f4dbd1e06802c21ab95b7cc2a548bd5.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی دشت فریمان- تربتجام با رویکرد مدیریتی در سطح مزرعه
407
417
FA
روزبه
موذن زاده
استادیار گروه مهندسی آب و خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهرود، شاهرود، ایران
romo_sci@shahroodut.ac.ir
امین
علیزاده
استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
alizadeh@gmail.com
کشاورزی به عنوان یکی از محورهای اساسی توسعه نقش مهمی در پیشرفت اقتصادی کشورها دارد. برای دستیابی به توسعه کشاورزی، ایجاد تحول و نوسازی در آن ضرورتی اجتناب ناپذیر است. پراکنش نامناسب مکانی و زمانی بارندگی، سیاستهای ناصحیح مدیریتی در رابطه با استفاده از رواناب سطحی و برداشت بیرویه منابع آب زیرزمینی، اکثر دشتهای کشورمان را از نقطه نظر تراز آب زیرزمینی در وضعیت بحرانی و خطر قرار داده است. در این تحقیق تأثیر رویکردهای مدیریتی در سطح مزرعه شامل اصلاح الگوی کشت و ارتقاء راندمان آبیاری از حدود 37 درصد به حدود 55 درصد در قالب یک مدل مدیریتی بر روی تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی دشت فریمان- تربتجام به مساحت 6355 کیلومتر مربع مورد بررسی قرار گرفت. این مدل مدیریتی در قالب سه سناریو و بهصورت برنامهریزی خطی در محیطMATLAB کدنویسی و اجرا گردید. نتایج نشان داد که اگرچه اعمال هر کدام از این راهکارهای مدیریتی به تنهایی روند افت تراز آب زیرزمینی در این دشت را متوقف ساخته، با این حال کسری مخزن که در حدود 215 میلیون متر مکعب بوده بهطور کامل برطرف نخواهد شد. همچنین نتایج نشان داد که افزایش راندمان و اصلاح الگوی کشت به ترتیب در حدود 200 و 88 میلیون مترمکعب به جبران کسری مخزن دشت کمک خواهند نمود. این در حالی است که اعمال همزمان این راهکارها نه تنها کسری مخزن را بهطور کامل و در پایان دوره ده ساله مدیریتی جبران خواهد نمود، بلکه باعث ذخیره آب در حدود 45 میلیون متر مکعب در این دشت نیز خواهد شد. اگرچه این مدل نتایج مناسبی بر روی مدیریت منابع آب به همراه دارد، با این حال لازم است که در تحقیقی جداگانه تأثیرات آن بر روی وضعیت اشتغال و سود کشاورزان نیز مورد بررسی قرار گیرد.
الگوی کشت,راندمان آبیاری,کسری مخزن,مدل مدیریتی
https://idj.iaid.ir/article_55010.html
https://idj.iaid.ir/article_55010_1a851f8739b03b106bb9245e61afd190.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
ارزیابی معادلههای غیرماندگار زهکشی برای تعیین فاصله زهکشهای زیرزمینی در اراضی شالیزاری
418
428
FA
عبد االه
درزی نفت چالی
استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
abdullahdarzi@yahoo.com
علی
شاهنظری
0000-0003-1135-8174
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
aliponh@yahoo.com
رفع کامل مشکلات زهکشی و فراهم نمودن شرایط کشت مناسب در کلیه فصول سال در بخش وسیعی از شالیزارهای شمال کشور، مستلزم اجرای زهکشی زیرزمینی است. با توجه به شرایط خاص این اراضی، مانند وجود لایه سخت رسی در عمق کم و بارندگی زیاد در فصول مرطوب، استفاده از معادله مناسب برای طراحی سیستمهای زهکشی زیرزمینی اهمیت بسیار زیادی دارد. در این تحقیق، کاربرد برخی روابط غیرماندگار زهکشی شامل معادلههای گلوور-دام، باور-وان شیلفگارد، کراجنهوف-ماسلند و دزو-هلینگا برای تعیین فاصله زهکشهای زیرزمینی در اراضی شالیزاری مورد ارزیابی قرار گرفت. در طول یک فصل کشت کلزا، از آذر 1390 تا فروردین 1391، عمق سطح ایستابی در تیمارهای مختلف پایلوت زهکشی زیرزمینی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اندازهگیری شد. عملکرد هر یک از معادلهها با استفاده از آمارههای راندمان (EF)، درصد خطا (PE)، ضریب تعیین (R2)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین انحراف (AD) ارزیابی شد. از میان معادلههای مختلف، معادله دزو-هلینگا عملکرد مناسبتری برای برآورد سطح ایستابی در کل دوره مطالعه داشت.
شالیزار,عمق سطح ایستابی,کلزا,معادلههای زهکشی
https://idj.iaid.ir/article_55011.html
https://idj.iaid.ir/article_55011_336ee4c9b923f3d295c33bc509713459.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
بررسی تأثیر شیب و تراکم ناهمواریهای یک خردحوضه با بافت سنگین بر رواناب و فرسایش با استفاده از مدل EUROSEM
429
438
FA
بهزاد
قربانی
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، شهرکرد، ایران
behzad.ghorbani55@gmail.com
مریم
جعفری فشارکی
دانشجوی سابق گروه مهندسی آب، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، شهرکرد، ایران
فرسایش سریع خاکها پدیده نامطلوبی است که موجب کاهش حاصلخیزی اراضی، کاهش ظرفیت منابع آب و آلودگی آبها میشود. پژوهشگران مدلهای مختلفی را برای پیشبینی فرسایش و رواناب پیشنهاد کردهاند که یکی از این مدلها، مدل EUROSEM است که خطر فرسایشپذیری یک حوضه هیدرولوژیک را نسبت به مکان و زمان پیشبینی میکند. در این پژوهش با استفاده از این مدل و آزمایشهای متعدد به بررسی تأثیر شیب و ناهمواریهای یک خردحوزه آبخیز با بافت رسی که یک بافت سنگین است بر مؤلفههای رواناب و رسوب پرداخته شده است. آزمایشها برای سه ناهمواری با تراکمهای متفاوت در جهت سه شیب متفاوت 5، 10 و 20 درصد و عمود بر آنها با سه تکرار انجام شدند. نتایج این تحقیق نشانداد تراکم ناهمواریها در کاهش رواناب و رسوب بهترتیب بهمقدار 54 و 56 درصد نقش داشته است. نتیجه ارزیابی مدل نیز نشان داد که EUROSEM کلیه مؤلفههای آبنمود رواناب و رسوبنمود رسوب را با ضریب همبستگی (R<sup>2</sup>) بیش از 97 در صد و خطای مربعات (RMSE) کمتر از 4 درصد را با موفقیت پیشبینی کرده است. ولی در پیشبینی زمان رسیدن به اوج رسوب با ضریب همبستگی 25 درصد و خطای 56/7 درصد نا موفق بوده است.
بافت سنگین,رواناب فرسایش,مدل یورسم,ناهمواری
https://idj.iaid.ir/article_55012.html
https://idj.iaid.ir/article_55012_5ca2366af6b4ad48397b7b8b77d33b27.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
بررسی امکان استفاده از پساب تصفیه شده در آبیاری با توجه به اثرات زیست محیطی آن (مطالعه موردی پساب خروجی تصفیه خانه پرکندآباد مشهد)
439
446
FA
بابک
مهرآوران
دانشجوی دکتری مهندسی آب، سازه های آبی پردیس بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حسین
انصاری
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
ansary@um.ac.ir
علی اصغر
بهشتی
استادیارگروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
کاظم
اسماعیلی
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
لاگونهای هوادهی نوعی از سیستمهای هوازی رشد معلق در تصفیه فاضلاب هستند که میتوانند برای تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی مورد استفاده قرارگیرند. لاگونهای هوادهی به دلیل قابلیت انعطاف قابل ملاحظه و زمانهای ماند بالا، کاربرد وسیعی در تصفیه فاضلابهای شهری و صنعتی دارند. لاگونهای هوادهی در تصفیه فاضلاب بهداشتی، صنایع غذایی و پتروشیمی و سایر صنایع نیز کاربرد گسترده ای دارند. در این تحقیق عملکرد لاگونهای هوادهی در تصفیه فاضلاب بهداشتی پرکندآباد 1 که شامل دولاگون هوادهی که در آنها از هوادههای سطحی دور کند استفاده شده است به مدت شش ماه از شهریورماه تا بهمن ماه 1392 مورد بررسی قرارگرفت. در این تحقیق شاخصهای کیفی BOD5،COD ، TSS ، روی، مس، کروم در فاضلاب ورودی وخروجی مورد ارزیابی قرارگرفت. مقادیر میانگین شاخصها در پساب خروجی به ترتیبTSS برابرmg/l117 ، BOD5 برابر mg/l5/99، COD برابرmg/l199، کروم برابر mg/l 00136 /0 ، مس برابر mg/l1/0 و روی برابر mg/l1007/0 میباشد که با مقایسه با نمودار استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست ایران استفاده از پساب تصفیه شده تصفیه خانه قابلیت استفاده جهت کشاورزی را دارا میباشد.
لاگون هوادهی,فاضلاب بهداشتی,استفاده مجدد از پساب
https://idj.iaid.ir/article_55013.html
https://idj.iaid.ir/article_55013_20d9980228920b077035c2a0ae25a8f2.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
مقایسه ابزارهای مختلف برنامه ریزی آبیاری قطرهای مرکبات درخاک با بافت متوسط و سنگین
447
457
FA
محمدعلی
شاهرخ نیا
استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، شیراز، ایران
mashahrokh@yahoo.com
ابراهیم
زارع
دانشیار پژوهشی بخش تحقیقات اقتصادی و اجتماعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، شیراز، ایران
حسین
دهقانی سانیج
دانشیار پژوهشی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، کرج، ایران
dehghanisanij@yahoo.com
بخش عمده آب آبیاری در دشتهای کشور از منابع آب زیرزمینی تأمین میگردد. برای مدیریت آبیاری، ابزارهای مختلفی وجود دارد که در کشور ایران اطلاعات کافی از نحوه عملکرد و تأثیر آنها وجود ندارد. در تحقیق حاضر به بررسی نقش چند ابزار مدیریت و برنامهریزی آبیاری، در افزایش بهرهوری مصرف آب در دو باغ مرکبات با بافت خاک متوسط و سنگین پرداخته شده است. این باغهای پرتقال که با سیستم آبیاری قطرهای آبیاری میشوند، در شهرستان فسا در استان فارس واقع هستند. برنامهریزی آبیاری با استفاده از تانسیومتر، دماسنج مادون قرمز، رطوبت سنج خاک، بلوک گچی و سند ملی نیاز آبی گیاهان انجام و با تیمار تحت مدیریت باغدار مقایسه گردید. تجزیه و تحلیلهای اقتصادی نیز انجام گرفت. نتایج نشان داد با استفاده از روشهای برنامهریزی آبیاری فوق، مصرف آب آبیاری نسبت به مقدار آب مصرفی توسط باغدار، بدون کاهش معنیدار در عملکرد درخت، تا حدود 56 و 46 درصد در دو باغ کاهش یافته است. در نتیجه کارایی مصرف آب آبیاری تا حدود 110 و 54 درصد در دو باغ مورد بررسی افزایش داشته است. کلیه ابزارهای برنامهریزی آبیاری مورد استفاده در دو باغ مناسب بوده اند. از نظر اقتصادی سند ملی نیاز آبی بهتر بوده است.
آبیاری,برنامهریزی,بهرهوری مصرف آب,پرتقال
https://idj.iaid.ir/article_55014.html
https://idj.iaid.ir/article_55014_3b5acc1a8f5c68beaea929ccd33cc56c.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
بهینه کردن شاخص SAVI و برآورد تبخیر-تعرق واقعی با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست 8
458
468
FA
مهدی
مکاری
دانشجوی دکتری گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
mehdimokari@gmail.com
بیژن
قهرمان
استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
bijangh@um.ac.ir
سیدحسین
ثنایی نژاد
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
برآورد تبخیر-تعرق واقعی در مواردی از قبیل برنامهریزی آبیاری، توازن هیدرولوژیکی، طراحی و مدیریت سیستمهای آبیاری و پیشبینی میزان عملکرد محصول ضروری است. بنابراین پژوهشگران بسیاری تلاش کردهاند تا مقادیر تبخیر-تعرق واقعی را در مقیاسهای مختلف زمانی و مکانی به دست آورند. سنجش از دور از جمله روشهای جدیدی است که میتواند بدین منظور استفاده شود. از این رو در پژوهش حاضر با بهینه کردن شاخص تعدیل خاک پوشش گیاهی (SAVI)، توزیع مکانی تبخیر-تعرق واقعی روزانه در بخشی از دشت مشهد با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 8 در روزهای 19 خرداد، 4 تیر، 6 و 22 شهریور سال 1392 و بهکارگیری الگوریتم توازن انرژی سطح (سبال) محاسبه شد. نتایج نشان داد بین شاخص تفاضل نرمال شده گیاهی (NDVI) و تبخیر-تعرق واقعی در روزهای مورد مطالعه، همبستگی وجود داشت. از طرفی دیگر با توجه به اینکه انحراف معیار شاخصSAVI برای ضریبL=1 (فاکتور تصحیح اثرات زمینه خاک) کمترین مقدار خود را داشت، بنابراین میتوان گفت که مقدار بهینه L برای منطقه مورد مطالعه یک میباشد. همچنین روند تغییرات تبخیر-تعرق مرجع مشابه تغییرات تبخیر-تعرق واقعی بود که این حاکی از آن است که پوشش گیاهی در اراضی کشاورزی منطقه مورد مطالعه از لحاظ دسترسی به آب مشکلی نداشته است.
تبخیر-تعرق,سبال,سنجش از دور,لندست 8
https://idj.iaid.ir/article_55016.html
https://idj.iaid.ir/article_55016_2ecb2cb30b822beccdf2c61bac9015a0.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
ارائه مدل شبیه ساز-بهینه ساز چندهدفه کمی بهرهبرداری از آبخوان به منظور تعیین سیاست برداشت بهینه
469
479
FA
صادق
صادقی طبس
دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
sadeghitabas@yahoo.com
محسن
پوررضا بیلندی
استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
ابوالفضل
اکبرپور
دانشیار گروه مهندسی عمران دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
سیده زهرا
صمدی
استادیار گروه مهندسی منابع آب دانشگاه کارولینای جنوبی
وجود دورههای خشکسالی و همچنین افزایش مصرف آب در منطقه مورد مطالعه (دشت بیرجند) سبب شده است که بخشهای اجرایی به سمت بهرهبرداری بیشتر از سفرههای آب زیرزمینی روی آورند. به این ترتیب مدیریت بهرهبرداری از سفره میتواند از به وجود آمدن افت شدید سطح آب در این آبخوان و ایجاد فاجعه جبرانناپذیر جلوگیری کند. جهت نیل به این امر مدل شبیهساز-بهینهساز آبهای زیرزمینی برای آبخوان دشت بیرجند ارائه گردید. مدل پیشنهادی تلفیقی از مدل شبیهسازی آبخوان (MODFLOW2005-NWT) و الگوریتم بهینهسازی چندهدفه (AMALGAM) در محیط برنامهنویسی MATLAB میباشد. مدل جهت تعیین پارامترهای هیدرودینامیکی آبخوان واسنجی و صحتسنجی گردید. در مدل بهینهسازی، کمینه نمودن سه تابع کمبود ناشی از عدم تأمین نیازها، افت سطح ایستابی و شاخص اصلاح شده کمبود بهعنوان اهداف مدل لحاظ گردید. مدل ارائه شده برای یک دوره یکساله با 12 دوره تنش ماهیانه اجرا شده و جبهه پارتو بهینه حاصل گردید. بهعنوان یک نمونه از جوابهای پارتو بهینه محاسبه شده، مشاهده شد در زمانی که سطح ایستابی ثابت بماند، مقدار 4/14 میلیون متر مکعب از نیازها با کمبود مواجه شده و شاخص اصلاحشده کمبود برابر 95/3 میگردد. جهت تعیین بهترین گزینه سیاست برداشت بایستی با در نظر گرفتن معیارهای اقتصادی، اجتماعی و پیامدهای زیست محیطی توسط مسئولین و سیاستگذاران مربوطه، جواب بهینه مناسب از میان سایر جوابهای بهینه پارتو انتخاب شده و مقادیر برداشت متناظر با جواب منتخب تعیین گردد. با تحلیل نتایج حاصل از بهکارگیری ساختار پیشنهادی میتوان دریافت که رویکرد ارائه شده کارایی بسیار بالایی در تعیین سیاست بهینه آبخوان دارد.
گوریتم AMALGAM,جبهه پارتو,سیاست بهینه برداشت,مدل شبیهساز-بهینهساز آبهای زیرزمینی,MATLAB
https://idj.iaid.ir/article_55017.html
https://idj.iaid.ir/article_55017_e6c7abe6558f5ef4088bc1a4e2c79ece.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
برآورد نیاز آبی و ضریب گیاهی گل مریم در شرایط کشت گلخانهای شهرستان ورامین
480
488
FA
اکرم
دلاور
دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، تهران، ایران
سید مجید
میرلطیفی
0000-0002-3828-5625
دانشیار گروه آبیاری و زهکشی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
mirlat_m@modares.ac.ir
قاسم
زارعی
استادیار موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، کرج، ایران
به طور کلی هدف از آبیاری دستیابی به عملکرد بهینه همراه با استفاده اقتصادی از آب براساس نیاز گیاه است. برنامهریزی صحیح آبیاری سبب جلوگیری از مصرف بیش از حد آب، پخش دقیق آب آبیاری و تولید بیشتر محصول میشود. برای برنامهریزی آبیاری ابتدا باید نیاز آبی گیاه تعیین شود. در تحقیق حاضر اقدام به تعیین نیاز آبی گل مریم(<em>Polianthes tuberose</em> L.) در شرایط گلخانهای در سال 1392 شد. برای برآورد نیاز آبی گل مریم از روش بیلان آبی استفاده گردید. گلخانه مورد استفاده مجهز به سامانه آبیاری قطرهای (نوار تیپ) بود. برای تعیین زمان شروع آبیاری از تانسیومتر استفاده گردید و آبیاری زمانی آغاز میشد که مکش خاک به 30 سانتیبار میرسید. نیاز آبی گیاه گل مریم برای فصل رشد 144روزه (30 اردیبهشت تا 18 مهر) برابر 350 میلیمتر بدست آمد. متوسط تبخیر- تعرق واقعی گل مریم 5/2 میلیمتر در روز بود. حداکثر تبخیر- تعرق روزانه گل مریم، در شروع گلدهی گیاه اتفاق افتاد. ضرایب ماهانه گل مریم بر اساس دادههای تشت تبخیر کلاس A داخل گلخانه، بین 5/0 تا 7/0 بدست آمد.
<strong> </strong>
آبیاری قطرهای,تانسیومتر,تبخیر- تعرق,تشت تبخیر,مدیریت آبیاری
https://idj.iaid.ir/article_55018.html
https://idj.iaid.ir/article_55018_a8143adc4edaca29fd4da9b56eb5c446.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
بررسی اثرات طرح تجمیع و تصفیه فاضلاب شهری بر تراز هیدرولیکی آبخوان تحت شرایط تغییر اقلیم در دوره 2014-2020 میلادی (مطالعه موردی: دشت بیرجند)
489
498
FA
احمد
جعفرزاده
دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
عباس
خاشعی سیوکی
استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
abbaskhasheei@birjand.ac.ir
علی
شهیدی
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
ashahidi@birjand.ac.ir
استفاده از منابع آب زیرزمینی در مناطقی نظیر دشت بیرجند به دلیل سهولت برداشت این منابع و پتانسیل ضعیف درخصوص استحصال منابع سطحی از اهمیتی بالایی برخوردار است. لذا مراقبت از آبهای زیرزمینی در چنین مناطقی بیش از سایر مناطق لازم و ضروری است. طرح تجمیع و تصفیه فاضلاب شهری دشت بیرجند مستقیماً بر منابع آب زیرزمینی تأثیرگذار است. بهمنظور بررسی اثرات اجرای این طرح، مدل مفهموی بیلان دشت در محیط VISUAL BASICکدنویسی شد.در نظر گرفتن سطح پوشش مناطق شهری در توسعه طرح تجمیع تا سال 2020 میلادی، با اعمال سه سطح A، B و C در مدل مفهومی بیلان انجام شد. سطوح A و B نشاندهندهی توسعه طرح در 60 و 100 درصد مناطق شهری و سطح C عدم اجرای این طرح را نشان میدهند. بارندگی در دشت به عنوان ورودی معادله بیلان، از خروجی مدلهای اقلیمی پایگاه داده CCCMA استخراج شد. نتایج شبیهسازی تراز هیدرولیکی نشان داد کهبیشترین میزان افت در آبخوان حدفاصل 2020-2014 میلادی در بین سطوح توسعهی طرح تجمیع و تصفیه فاضلاب به ترتیب 8/6 متر در B، 5/5 متر در A و 57/3 متر در C خواهد بود. همچنین در سال 2020 میلادی میزان افت سطح آبخوان در کلاس B نسبت به A 3/1 متر بیشتر خواهد بود.
ب زیرزمینی,سناریوهای اقلیمی,زیست محیطی,مدل مفهومی بیلان,CCCMA
https://idj.iaid.ir/article_55020.html
https://idj.iaid.ir/article_55020_1398ddbf90beb8c4780e101490d0f928.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
مدلسازی دو بعدی و بررسی تأثیر شیب بر توزیع رطوبت اطراف قطرهچکان سطحی با روش احجام محدود
499
509
FA
رسول
قبادیان
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
rsghobadian@gmail.com
شبیهسازی عددی یک روش سریع و کمهزینه برای مطالعه و مدیریت بهینه کاربرد آب در مزرعه است. بدین منظور مدلهای عددی مختلفی برای تعیین توزیع رطوبت در خاک ارایه شده است که اساس کار آنها حل عددی معادله عمومی جریان آب در خاک میباشد. در این تحقیق معادله حاکم بر جریان آب در خاک اطراف قطرهچکان (معادله ریچاردز برای خاک اشباع- غیراشباع) به روش عددی احجام محدود و تکنیک کرنک نیکلسون منفصل سازی شد. دستگاه معادلات حاکم به روش تکراری ژاکوبی حل شد. واسنجی مدل با استفاده از دادههای اندازهگیری رطوبت اطراف لوله جدار نازک آبیاری قطرهای مدفون شده در عمق 6 سانتیمتری در یک خاک شنی- لومی و همچنین مقایسه با نتایج مدل HYDRUS-2Dکه هر دو توسط (Skaggs et al, 2004)انجام شده است صورت گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد با در نظر گرفتن شرایط مرزی مناسب اطراف قطرهچکان دقت مدل احجام محدود این تحقیق با مدل المانهای محدود HYDRUS-2D کاملاً برابری میکند و توزیع رطوبت اندازهگیری شده در مزرعه را با خطای کمتر از هفت درصد برآورد میکند. در ادامه با مدل حاضر توزیع رطوبت اطراف قطرهچکان بر روی سطح خاک شیبدار در شرایط آبیاری و پس از قطع جریان آب بررسی شد.
آبیاری قطرهای,حرکت آب در خاک,روش احجام محدود,شبیه سازی عددی
https://idj.iaid.ir/article_55022.html
https://idj.iaid.ir/article_55022_a06195bd1cc13ed62d6df668e10c0b5a.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
برآورد تبخیر از سطح پیکرههای آبی با الگوریتم SEBAL با استفاده از تکنیک سنجش از دور (مطالعه موردی مخازن آب شیرین چاهنیمه سیستان)
510
521
FA
هادی
اکبرزاده مقدم سه قلعه
کارشناس ارشد مهندسی منابع آب ، گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک زابل، زابل، ایران
hadi3castle@gmail.com
پرویز
حقیقت جو
استادیار، دکتری هیدرولوژی و منابع آب ، گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک زابل، زابل، ایران
محمد حسین
باقری
کارشناس ارشد مهندسی منابع آب، شرکت آب منطقه ای استان یزد، یزد، ایران
دریاچههای آب شیرین یکی از منابع محدود آب شیرین محسوب میشود که در دهههای اخیر با مشکلات کمی و کیفی بسیاری مواجهاند. مدیریت صحیح و جامع این منابع نیازمند وجود اطلاعات دقیق از مؤلفه های بیلان آب می باشد. تبخیر بهعنوان ناشناختهترین مؤلفه بیلان آب، سهم زیادی در میزان تلفات آبی دارد، که داشتن اطلاع دقیق از میزان و توزیع مکانی و زمانی آن کمک شایانی به مبانی برنامهریزی کمی و کیفی منابع آب مینماید. مخازن مصنوعی آب شیرین چاهنیمهها واقع در شرق کشور، با مساحت 141 کیلومتر مربع بهعنوان منطقه مطالعاتی انتخاب گردید. در این تحقیق، توانایی مدل SEBAL در برآورد تبخیر از سطح پیکره آبی با استفاده از اطلاعات هواشناسی و تصاویر ماهوارهای سنجنده MODIS بررسی گردید. در نتیجه میزان تبخیر روزانه با تفکیک مکانی 250 × 250 متر با دقت قابل قبول بهدست آمد. از روش تشتک تبخیر بهعنوان روش مرجع استفاده شد. در مقایسه نقطهای نتایج مدل SEBAL با روش تشتک، ضریب همبستگی مدل R، 74/0 و میانگین درصد خطای کل 5/14± و RMSE مقادیر روزانه، بین 15 تا 25 درصد مقادیر کل میباشد. بهصورت میانگین شار گرمای نهان و متوسط نرخ روزانه تبخیر برای 30 تیرماه سال 1391 برای سطح آب بهترتیب برابر با 308 W/m<sup>2</sup>و 13 میلیمتر در روز بهدست آمد.
بیلان انرژی سطح,توزیع مکانی تبخیر,مخازن چاه نیمه,SEBAL
https://idj.iaid.ir/article_55073.html
https://idj.iaid.ir/article_55073_baa59ba3e28a7e6f20a3b8ab2eaa912b.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
بررسی اثر روشهای مختلف کمآبیاری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب ذرت علوفهای
522
530
FA
نادر
نادری
دانشجوی دکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
naderi7367@yahoo.com
رامین
فضل اولی
استادیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
میرخالق ضیاء تبار
احمدی
استاد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
علی
شاهنظری
0000-0003-1135-8174
دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
aliponh@yahoo.com
سعید
خاوری خراسانی
استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد، ایران
بهمنظور بررسی اثر میزان آب آبیاری و روش اعمال کمآبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف آب در ذرت علوفهای رقم سینگل کراس 704، آزمایشی طی سالهای 1392 و 1393 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی عبارت بودند از تیمار آبیاری کامل، کمآبیاری تنظیم شده با تأمین 80 و 60 درصد نیاز آبی، آبیاری ناقص ریشه به طور متغیر (PRD) و تأمین 100، 80 و 60 درصد نیاز آبی و آبیاری ناقص ریشه به طور ثابت و تأمین 100، 80 و 60 درصد نیاز آبی. نتایج نشان داد که اعمال کمآبیاری سبب 14 تا 28 درصد صرفهجویی در میزان آب مصرفی در کل فصل رشد گردید. همچنین با اعمال کمآبیاری، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال و قطر ساقه کاهش یافت. بیشترین عملکرد علوفه تر (میانگین 75095 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار آبیاری کامل بود. عملکرد علوفه تر در تیمار PRD متغیر و تأمین 80 درصد نیاز آبی 68837 کیلوگرم در هکتار بود که تفاوت معنیداری در سطح 1% با تیمار آبیاری کامل نداشت. بیشترین کارآیی مصرف آب با میانگین 27/2 کیلوگرم ماده خشک به ازای مصرف یک متر مکعب آب، مربوط به تأمین 80 درصد نیاز آبی در تیمار PRD متغیر بود. به طور کلی، نتایج نشان داد که کاربرد روش PRD متغیر و تأمین 80 درصد نیاز آبی، ضمن صرفهجویی در مصرف آب بهمیزان 14%، باعث کاهش معنیدار عملکرد و اجزای عملکرد ذرت نشده است.
آبیاری ناقص ریشه,کمآبیاری تنظیم شده,کارایی مصرف آب,عملکرد ذرت علوفهای
https://idj.iaid.ir/article_55074.html
https://idj.iaid.ir/article_55074_e7a0549ba52a1caf5627a1c5909cd726.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
مطالعه پتانسیل خودپالایی جریان روی تلماسه در یک کانال مستطیلی روباز
531
538
FA
سعیدرضا
خداشناس
استاد گروه مهندسی آب،دانشکده کشاورزی،دانشگاه فردوسی مشهد،ایران
khodashenas@ferdowsi.um.ac.ir
رضا
معارف دوست
دانشجوی دکتری سازههای آبی، گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
محبوبه
قاسمی
دانشجوی دکتری آبیاری زهکشی،گروه مهندسی آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
مطالعه در زمینه فرآیندهای اختلاط مواد آلودکننده برای مدیریت کیفی آب رودخانهها حائز اهمیت بوده و یکی از ملاحظات زیست محیطی به شمار میرود. شکل بستر نظیر تلماسهها در کنترل میزان انتقال رسوب، تولید توربولانس و مقاومت جریان در رودخانهها، کانالها و تالابها ضرورت مطالعه بر روی تلماسهها را بیش از پیش مطرح مینماید. هدف از تحقیق حاضر بررسی ضریب اختلاط عرضی روی تلماسهها میباشد. بدین منظور، اندازهگیریهای آزمایشگاهی روی تلماسه پنجم تا نهم در یک سری دهتایی از تلماسههای شنی دوبعدی مصنوعی انجام شد. کانال آزمایشگاهی مورد استفاده دارای طول، عرض و عمق به ترتیب 20، 6/0 و 6/0 متر بود. این تلماسهها دارای طول موج یک متر، ارتفاع 08/0 متر، شیب وجه پایین دست 28 درجه و عرضی برابر عرض کانال بودند. شن مورد استفاده برای ساختن تلماسهها دارای قطر متوسط 14 میلیمتر بود. بهمنظور بررسی تأثیر نسبت ظرافت بر ضریب اختلاط عرضی روی تلماسه از دو عمق مختلف استفاده شد. نتایج نشان داد که تلماسه در افزایش ضریب اختلاط عرضی نقش بهسزایی دارد به گونهای که این ضریب در این حالت 36/2 برابر آن در بستر صاف بود. طول اختلاط کامل در حالت تلماسه درکف کانال برابر 11 متر بوده که نسبت به این مقدار روی بستر صاف یک سوم برابر را نشان داد. این پارامتر روی تلماسه با افزایش عمق کاهش را نشان میداد. بنابراین آزمایشات مبین این موضوع بود که قدرت خودپالایی رودخانه روی تلماسه نسبت به بستر صاف و با افزایش عمق جریان روی تلماسهها افزایش مییابد.
تلماسه,جریان ثانویه,شکل بستر,ضریب اختلاط عرضی,نسبت ظرافت
https://idj.iaid.ir/article_55076.html
https://idj.iaid.ir/article_55076_b5101d981a97b7786db8151744f4e409.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
ﺑﺮرﺳﯽ تأﺛﯿﺮ اجرای طرح ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ نجات آب کشاورزی ﺑﺮ ﻣﯿﺰان آﮔﺎﻫﯽ و ﻧﮕﺮش افراد در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع بحران آب
539
548
FA
ابوالفضل
مساعدی
استاد دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست و استاد مدعو گروه علوم و مهندسی آب دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
mosaedi@um.ac.ir
نفیسه
حسنعلی زاده
دانشآموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
محمد
قبائی سوق
دانشجوی دکتری گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، همدان، ایران
فاطمه
حیران
کارشناس کمیته تحقیقات شرکت آب منطقهای خراسان رضوی، مشهد، ایران
امروزه با افزایش رشد جمعیت و افزایش مصرف آب، تاکید زیادی به فرهنگسازی در اصلاح الگوی مصرف آب از طریق افزایش مشارکت افراد جامعه وجود دارد. بر این اساس شرکت آب منطقهای خراسان رضوی به اجرای طرحی با عنوان نجات آب کشاورزی با مشارکت معلمین و دانشآموزان طی سالهای 1388 الی 1392 در سطح مدارس استان خراسان رضوی اقدام نمود. در تحقیق حاضر با بررسی موارد آموزشی که در اختیار مجریان طرح قرار گرفته بود، پرسشنامهای به منظور اطلاع از دیدگاههای معلمین شرکت کننده در اجرای طرح تدوین و سپس به ارزیابی اثربخشی اطلاعرسانی و آموزش در رابطه با نجات آب پرداخته شد. بدین منظور تحلیلهای آماری موضوعات مختلف مرتبط با اجرای طرح از جمله نگرش نسبت به صرفهجویی در مصرف آب، درک بحران آب و ضرورت اجرای طرح در سالهای آتی با استفاده از آزمونهای من- ویتنی و کروسکال-والیس صورت گرفت. نتایج نشان میدهد که این طرح باعث افزایش آگاهی شرکتکنندگان در زمینه بحران آب در استان خراسان رضوی شدهاست و اکثریت معلمین اجرای طرح را در سالهای آتی پیشنهاد نمودهاند. اجرای این طرح بیشترین اثربخشی (بیش از 91 درصد) را در نگرش معلمین نسبت به صرفهجویی در مصرف آب و فرهنگسازی آن داشتهاست. ضمناً پیشنهاد میشود اجرای این طرح محدود به نجات آب کشاورزی باقی نماند و نجات آب در همه زمینهها (کشاورزی، شرب، صنعت، محیط زیست) و از جهات مختلف کمی و کیفی مد نظر قرار گیرد. علاوه بر این پیشنهاد میشود با شکلگیری تشکلهای مردم نهاد و گروههای مردمی (کمپین) نجات آب، اصلاح الگوی صحیح مصرف آب به یک فرهنگ و مطالبه همگانی تبدیل شود.
استان خراسان رضوی,اصلاح الگوی مصرف,اطلاعرسانی,فرهنگسازی مصرف آب,کاهش مصرف آب,نجات آب
https://idj.iaid.ir/article_55077.html
https://idj.iaid.ir/article_55077_ebd18b7105073cf3f5773c093e125607.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2676-6884
9
3
2015
08
23
بررسی عملکرد ترکیبی پمپهای دور متغیر و دور ثابت در مدیریت انرژی سامانههای آبیاری کم فشار
549
559
FA
زینب
رئیسیان امیری
دانشآموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
عاطفه
پرورش ریزی
استادیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
parvarsh@ut.ac.ir
در برخی سامانههای آبیاری کم فشار برای تأمین دبی به هد مشخصی نیاز است و آب تا ارتفاع ثابتی در یک مخزن پمپاژ میشود و این ارتفاع با توجه به هد لازم در ماه حداکثر مصرف تعیین میشود. از آنجا که در این فرایند از پمپ دور ثابت استفاده میشود، راندمان مصرف آب و انرژی فقط در بازه کوچکی از فشار و آبدهی، قابل قبول است. بنابراین چنانچه نیاز به آبدهی یا هد کاهش یابد، هم دبی اضافه از مخزن به حوضچه مکش بازمیگردد و هم ارتفاع اضافی تأمین شده است، که باعث تلفات انرژی میشود. با کاربرد پمپ دور متغیر که در شرایط بهرهبرداری انعطافپذیری بیشتری دارد، میتوان تا حد زیادی از اتلاف انرژی جلوگیری کرد. بنابراین میتوان ترکیب پمپهای دور متغیر و دور ثابت را برای تأمین نیاز واقعی سامانه بهکار گرفت. در این مطالعه با توجه به لزوم گسترش آبیاری کمفشار، جنبههای هیدرولیکی این پیشنهاد، نحوه ترکیب پمپها، انتخاب دور مورد نیاز پمپ دور متغیر و مزایای اقتصادی جایگزینی پمپ دور متغیر در بهرهبرداری، در یک مسئله عملی بررسی شده است. نتایج حاکی است که با ترکیب پمپها در شرایط بهرهبرداری، توان ورودی به سامانه کنترل شده و اتلاف انرژی کاهش مییابد. همچنین در دبیهای بالا افزایش راندمان و در دبیهای پایین کاهش راندمان کلی پمپها مشاهده شد.
آبیاری کم فشار,پمپاژ ثانویه,پمپ دور متغیر,تغییرات دبی,مصرف انرژی
https://idj.iaid.ir/article_55078.html
https://idj.iaid.ir/article_55078_46b2fe0d12929720eac74888b997af7c.pdf