TY - JOUR ID - 124957 TI - بررسی اثر آبیاری تکمیلی و کود نیتروژن برخصوصیات کمی و کیفی گندم در مازندران JO - نشریه آبیاری و زهکشی ایران JA - IDJ LA - fa SN - 2008-7942 AU - کمالی, محمد اسماعیل AU - شهابیان, مهرداد AD - استادیار بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، گرگان، ایران AD - عضو هیات علمی بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، ساری، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 14 IS - 6 SP - 2217 EP - 2233 KW - آبیاری تکمیلی KW - نیاز آبیاری KW - عملکرد دانه KW - کود اوره KW - کیفیت دانه گندم DO - N2 - در استان مازندران بسیاری از کشاورزان گندم را به‌صورت دیم کشت می‌نمایند که عملکرد آن نسبت به گندم آبی پایین است. لذا در این پژوهش اثر انجام آبیاری تکمیلی در مراحل حساس رشد و مصرف تقسیطی کود نیتروژن بر عملکرد و خصوصیات کیفی گندم رقم مروارید در ایستگاه تحقیقاتی پهناب ساری مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی و در 4 تکرار در سال‌های 94، 96 و 97 اجرا شد. تیمارهای اصلی شامل A1= یک نوبت آبیاری در مرحله گل‌دهی، A2= یک نوبت آبیاری در مرحله دانه‌دهی، A3= دو نوبت آبیاری شامل آبیاری در مراحل گل‌دهی و دانه‌دهی و A‌4‌‌= تیمار شاهد (به‌صورت دیم) و تیمارهای فرعی شامل B1= مصرف کود اوره به میزان 200 کیلوگرم در هکتار و در 4 تقسیط (25% قبل از کشت، 25% پنجه‌زنی، 25% ساقه دهی و 25% آبستنی) و B2= مصرف کود اوره به میزان 250 کیلوگرم در هکتار و در 5 تقسیط (25% قبل از کشت، 25% پنجه‌زنی، 25% ساقه‌دهی، 25% آبستنی و 25% گل‌دهی) بود. اندازه‌گیری از صفات گندم شامل درصد پروتئین، وزن هزار دانه، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد سنبلچه غیر بارور و طول سنبله بوده است. تجزیه‌وتحلیل نتایج با استفاده از نرم‌افزار SPSS نشان داد که در هر سه سال پژوهش، آبیاری بر شاخص‌های وزن هزار دانه، درصد پروتئین و سنبلچه غیر بارور در سطح احتمال 5 درصد تأثیر معنی‌داری داشته است و در بین تیمارهای آبیاری نیز تیمار A3 بهترین نتیجه را داشته است که به‌طور میانگین افزایش 25 درصدی را بر درصد پروتئین نشان داد. این تیمار به‌طور میانگین باعث افزایش 5/8 درصدی وزن هزار دانه و کاهش 22 درصدی تعداد سنبلچه غیر بارور نیز شد. بهترین تیمار تک آبیاری جهت بهبود وزن هزار دانه، پروتئین و تعداد سنبلچه غیر بارور، تیمار آبیاری در زمان دانه دهی بود. همچنین آبیاری تکمیلی و کوددهی تأثیر چشمگیری بر طول سنبله و تعداد سنبلچه در سنبله نداشت. در مورد کوددهی، مصرف 25 درصد از تقسیط کود اوره در زمان گل‌دهی، بر روی وزن هزار دانه در هر سه سال آزمایش در سطح احتمال 5 درصد تأثیر معنی‌دار داشته و بر روی تعداد سنبلچه در سنبله در دو سال تأثیر داشته و بر روی سایر ویژگی‌ها اثر مشخصی نداشت. همچنین آبیاری و کوددهی در دو سال از سه سال آزمایش دارای اثر متقابل بر روی پروتئین بودند. بر طبق نتایج، بهترین تیمار آبیاری، دو نوبت آبیاری شامل آبیاری در مراحل گل‌دهی و دانه دهی و بهترین تیمار کوددهی، مصرف کود اوره به میزان 250 کیلوگرم در هکتار و در 5 تقسیط می‌باشد. UR - https://idj.iaid.ir/article_124957.html L1 - https://idj.iaid.ir/article_124957_fd94efadda023f68cf3d206ec4045dfc.pdf ER -