TY - JOUR ID - 125360 TI - تعیین و ارزیابی آب کاربردی و بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی آب در باغات انگور و گردو منطقه ملایر همدان JO - نشریه آبیاری و زهکشی ایران JA - IDJ LA - fa SN - 2008-7942 AU - قدمی فیروزآبادی, علی AU - سیدان, سید محسن AU - زارع ابیانه, حمید AD - استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش AD - استادیارپژوهش بخش تحقیقات اقتصادی،اجتماعی وترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات،آموزش AD - استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 14 IS - 6 SP - 1908 EP - 1919 KW - آبیاری قطره‌ای KW - آبیاری سطحی KW - بازده خالص KW - عملکرد محصول DO - N2 - استفاده بهینه و مناسب از منابع آب با توجه به بحران آب و خشکسالی‌های اخیر در کشور امری بسیار ضروری است. در این راستا استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری از جمله راهکارهایی است که که به‌منظور افزایش بهره‌وری آب در کشور توسعه یافته است. لذا این تحقیق به‌منظور مقایسه میزان بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی آب در سامانه‌های آبیاری قطره‌ای و سطحی و بازده تولید محصول در باغات انگور و گردو شهرستان ملایر از توابع استان همدان انجام شد. در این پژوهش حجم آب کاربردی در باغات مورد مطالعه با اندازه‌گیری دبی منبع آبی، تعداد آبیاری و ساعات آبیاری در هر نوبت محاسبه شد. نیاز آبی بر اساس آمار و اطلاعات هواشناسی سال-های اخیر محاسبه و با میزان نیاز آبی برآورد شده در سند ملی آب مقایسه شد. بهره‌وری آب بر اساس میزان عملکرد محصول به ازای واحد حجم آب(CPD) ، درآمد به ازای واحد حجم آب(BPD) ، و بازده خالص به ازای واحد حجم آب (NBPD) محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان داد که روش آبیاری قطره‌ای نسبت به روش آبیاری سطحی به‌ترتیب باعث کاهش 40 و 54 درصدی آب کاربردی محصول انگور و گردو شد. میزان بهره‌وری آب در باغات انگور و گردو در آبیاری قطره‏ای به‌ترتیب 1/25 و 81/1 و در آبیاری سطحی 8/7 و 88/0 کیلوگرم بر مترمکعب محاسبه شد. نیاز آبی محاسباتی بر اساس آمار و اطلاعات هواشناسی ده ساله اخیر در این دو محصول بیشتر از میزان ذکر شده در سند ملی آب بود. مقایسه میزان متوسط آب کاربردی با نیاز آبی محاسباتی حاکی از کم‌آبیاری در اغلب باغ‌های مورد مطالعه بود. مقایسه بهره‌وری اقتصادی آب در دو محصول نشان داد که این شاخص در روش آبیاری قطره‌ای به مراتب بالاتر از روش آبیاری سطحی است. میزان شاخص بازده خالص به ازای واحد آب کاربردی (NBPD) در روش آبیاری قطره‌ای در دو محصول انگور و گردو به‌ترتیب 231 و 117 و در روش آبیاری سطحی 110 و 115 هزار ریال بر متر مکعب تعیین شد. UR - https://idj.iaid.ir/article_125360.html L1 - https://idj.iaid.ir/article_125360_71157a79e5351784423c9b49107f8560.pdf ER -