TY - JOUR ID - 149110 TI - توسعه چارچوبی مفهومی برای مدل‌سازی هیدرولوژیکی اجتماعی با رویکرد پویایی سیستم کیفی، محدوده مورد مطالعه: حوضه آبریز مشهد JO - نشریه آبیاری و زهکشی ایران JA - IDJ LA - fa SN - 2008-7942 AU - قلی زاده سرابی, شیوا AU - داوری, کامران AU - قهرمان, بیژن AU - شفیعی, مجتبی AD - پژوهشگر/ مرکز پژوهشی آب و محیط زیست شرق AD - استاد/ گروه مهندسی آب/ دانشگاه فردوسی مشهد AD - گروه هیدروانفورماتیک، مرکز پژوهشی آب و محیط زیست شرق.مشهد Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 16 IS - 3 SP - 512 EP - 536 KW - پویایی سیستم کیفی KW - چارچوب مفهومی KW - حساسیت اجتماعی KW - سیستم پیوسته انسان‌ـ‌آب KW - هیدرولوژی اجتماعی DO - N2 - مدیریت پایدار منابع آبی دشوارترین چالشی‌ست که جوامع انسانی با آن رویاروی‌اند و بهبود درک برهمکنش‌های پیچیده در سیستم‌های پیوسته انسان‌ـ‌آب، در تحقق آن بسیار مورد توجه است. در دهه اخیر، مدل‌سازی‌های هیدرولوژیکی اجتماعی از پرکاربردترین روش‌ها در توصیف برهمکنش‌ها و هم‌تکاملی سیستم‌های انسانی‌ـ‌‌‌هیدرولوژیکی می‌باشند. در این مطالعه، که اولین کوشش به‌منظور تدوین چارچوبی مفهومی برای مدل‌سازی هیدرولوژیکی اجتماعی با هدف درک سیستم‌های پیوسته انسان‌ـ‌آب در ایران است، پس از توسعه چارچوب مفهومی، به‌کارگیری آن مبتنی‌بر رویکرد پویایی سیستم کیفی در حوضه مشهد نشان داده شده است. در چارچوب پیشنهادی اثر تصمیمات مدیریتی بر سیستم طبیعی در قالب متغیر واکنش رفتاری و متأثر از حساسیت اجتماعی تعریف شده است. طبق نتایج، هم‌اکنون آرکتایپ‌های اصلاحات ناموفق، محدودیت رشد و موفقیت برای موفق در حوضه مشهد حاکم می‌باشند. در واقع واکنش رفتاری متأثر از تقاضای آب، منجر به تصمیمات مدیریتی با هدف رشد اقتصادی سودجویانه و بی‌توجه به محدودیت‌های سیستم طبیعی شده است. بدین‌ترتیب بهره‌برداری افسارگسیخته از منابع آبی بی‌توجه به نرخ تجدیدپذیری صورت گرفته و حساسیت اجتماعی با هدف حفظ پایداری سیستم آبی، نقشی در تصمیمات مدیریتی نداشته است. مادامی‌که نقش سایر سطوح اجتماعی حساس به آب در واکنش رفتاری نادیده گرفته شود، حلقه‌ حساسیت اجتماعی به‌عنوان متعادل کننده ارتباط سیستم‌های طبیعی‌ـ‌انسانی، همواره مفقود و معلول ا‌ست. UR - https://idj.iaid.ir/article_149110.html L1 - https://idj.iaid.ir/article_149110_b9a7ec2fb2b76bc0ce901cc05aa746b2.pdf ER -