TY - JOUR ID - 55307 TI - ارزیابی مدل‌های تک متغیره و چندمتغیره سری‌های زمانی در پیش‌بینی تراز سطح آب دریاچه ارومیه JO - نشریه آبیاری و زهکشی ایران JA - IDJ LA - fa SN - 2008-7942 AU - خلیلی, کیوان AU - ناظری تهرودی, محمد AD - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران AD - دانشجوی دکتری منابع آب دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران Y1 - 2016 PY - 2016 VL - 10 IS - 2 SP - 145 EP - 155 KW - پیش‌بینی KW - دریاچه ارومیه KW - سری زمانی KW - مدل ARMA KW - ‌مدل چند متغیره CARMA DO - N2 - بیش از سه دهه است که هیدرولوژیست­ها، استفاده از مدل­های چندمتغیره را جهت توصیف و مدل­سازی داده­های پیچیده هیدرولوژی توصیه می­کنند. درحالی­که به تازگی اهمیت مدل­های چند­متغیره در مهندسی آب مطرح شده است. در واقع در مدل­های چند­متغیره با دخالت دادن عوامل مؤثر دیگر، می­توان نتایج توصیف، مدل­سازی و پیش­بینی پارامترهای مختلف را بهبود بخشید. در این مطالعه، مدل­های تک متغیره آرما و چند­متغیره همزمان آرما (کارما) جهت مدل­سازی تراز سطح آب دریاچه ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت استفاده از مدل­های آرما، از سری زمانی تراز سطح آب دریاچه ارومیه در مقیاس سالانه در طی دوره آماری (1390-1361) و جهت مدل­سازی با استفاده از مدل­های کارما، از سری زمانی دبی رودخانه­های شهرچای، نازلوچای و باراندوزچای و تراز سطح آب دریاچه ارومیه در دوره آماری ذکر شده استفاده شد. نتایج بررسی و صحت­سنجی مدل­ها نشان داد که با دخالت دادن دبی رودخانه­های ذکر شده، دقت مدل­سازی و صحت­سنجی مدل­ها افزایش پیدا خواهد کرد. هم­چنین نتایج نشان داد که به ازای ضریب تبیین 75/0 بین داده­های صحت­سنجی مدل­ها و معیار جذر میانگین مربعات خطا (62/0)، مدل کارما نتایج بهتری از مدل آرما ارایهمی­نماید. به­طوریکه استفاده از مدل چندمتغیره در مدل­سازی و پیش­بینی تراز سطح آب دریاچه، دقت مدل­سازی داده­های مورد استفاده را در دوره آماری 1390-1361 و در مقیاس سالانه در دو مرحله آموزش و صحت­سنجی حدود 20 درصد افزایش داد.   UR - https://idj.iaid.ir/article_55307.html L1 - https://idj.iaid.ir/article_55307_8bd2b3d7bf3a57152383ecf14e4bb36e.pdf ER -