TY - JOUR ID - 65153 TI - مدل سه بعدی کانال‌های انتقال آب مرکب با بستر صلب و آبرفتی برای تعیین توزیع سرعت و رابطه دبی- اشل JO - نشریه آبیاری و زهکشی ایران JA - IDJ LA - fa SN - 2008-7942 AU - درویش مجنی, فرزاد AU - خداشناس, سعیدرضا AU - ظهیری, عبدالرضا AD - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه‌های آبی دانشگاه فردوسی مشهد AD - گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد AD - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 12 IS - 1 SP - 175 EP - 185 KW - بستر رسوبی KW - توزیع عرضی سرعت KW - مقاطع مرکب KW - نرم‌افزار Flow-3D KW - واسنجی DO - N2 - تاکنون تحقیقات زیادی برای تعیین توزیع عرضی سرعت جریان و نیز محاسبه دبی در مقاطع مرکب در حالت بستر صلب انجام شده است. این در حالی است که مقاطع مرکب رودخانه­ای دارای بستر آبرفتی بوده و از نظر هیدرولیکی تفاوت زیادی با کانال­های مرکب با بستر صلب دارند. در حالت بستر رسوبی به دلیل اثر متقابل جریان و رسوبات کف ، فرم بستر به شکل موج­دار در می­آید و باعث تغییر ضریب زبری آبراهه می­شود. همچنین الگوی جریان در مقاطع مرکب سه­بعدی بوده و بهتر است از مدل­های ریاضی سه­بعدی برای حل مسایل هیدرولیکی این مقاطع استفاده شود. در این تحقیق، با استفاده از نرم­افزار FLOW-3D، تغییرات دوبعدی و سه­بعدی سرعت جریان در مقاطع مرکب مستقیم با بستر صلب و آبرفتی شبیه­سازی شده و با داده­های آزمایشگاهی از موسسه تحقیقات والینگفورد4 مقایسه شده است. برای این منظور از داده­های توزیع عرضی سرعت و روابط دبی - اشل دو کانال بزرگ مقیاس ذوزنقه­ای شامل FCF-A با بستر بتنی و FCF-C با بستر ماسه­ای استفاده شد. نتایج نشان داد که منحنی­های هم سرعت و نیز توزیع عرضی سرعت جریان به دست آمده از نرم­افزار FLOW-3D مطابقت مناسبی با داده­های آزمایشگاهی در هر دو بخش مقطع اصلی و دشت­های سیلابی دارند. همچنین نتایج این مقایسه­ها نشان داد که مقادیر دبی کل جریان به دست آمده از نرم­افزار FLOW-3D مطابقت بسیار خوبی با داده­های آزمایشگاهی دارد به طوری­که حداکثر و میانگین خطای نسبی این نتایج برای کانال با بستر صلب به ترتیب 5/5 و 7/2 درصد و برای کانال با بستر آبرفتی به ترتیب 6 و8/3 درصد بدست آمد. در نهایت نتایج به­دست آمده از نرم­افزار FLOW-3D با نتایج روش یک­بعدی تجزیه قایم مقطع مرکب، روش مقطع واحد، نرم­افزار HEC-RAS، روش کوهرنس5، روش تقسیم مقطع وزنی، مدل تبادل دبی و نیز نتایج مدل ریاضی مقایسه شدند. این مقایسه کارایی و عملکرد مناسب­تر نرم­افزار FLOW-3D در شبیه­سازی هیدرولیکی جریان در مقاطع مرکب با بستر صلب و آبرفتی را تایید نمود. UR - https://idj.iaid.ir/article_65153.html L1 - https://idj.iaid.ir/article_65153_f44227ba7f4b98f28a4254ff0b194497.pdf ER -