2024-03-29T17:13:01Z
https://idj.iaid.ir/?_action=export&rf=summon&issue=12314
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
ارزیابی عملکرد مدل فازی و ظرفیت نفوذ متغیر ( VIC)در برآورد متغیرهای هواشناسی و هیدرولوژی (مطالعه موردی: حوضه آبریز نیشابور)
آیدا
هاشمی نسب
حسین
انصاری
سیدحسین
ثنائی نژاد
هدف این مطالعه، کاربرد مدل نیمه توزیعی ظرفیت نفوذ متغیر ( VIC ) جهت برآورد رواناب، تبخیر تعرق و رطوبت خاک در حوضه آبریز نیشابور -برای سال های 1364 تا 1393 در مقیاس ماهانه است. نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که مدل VIC در مکانیزم شبیه سازی رواناب نسبت به پارامترهای شکل منحنی ظرفیت نفوذ و عمق لایه دوم خاک حساس تر است. ابتدا مدل VIC با استفاده از مقایسه داده های رواناب شببیه سزی شبده با خروجی حوضه برای سال های 74 - 1372 واسنجی شد. نتایج حاکی از عملکرد بالای مدل در شبیه سازی جریان خروجی حوضه می باشد. به طوری که مقادیر R2 و NSE به ترتیب برابر 85 / 0 و 99 / 0 به دست آمد. همچنین، مدل VIC با داده های رواناب ایستگاه حسین آباد جنگل و تبخیر تعرق شبیه سازی شده با مدل SWAT و الگوریتم SEBAL صحت سنجی شد. مقادیر R2 و NSE برای رواناب برابر 8 / 0 و 9 / 0 است. نتایج نشان دهنده توافق بیشتر تبخیر -تعرق شبیه سازی شده مدل VIC با داده های مدل SWAT می باشد و مقادیر R2 و NSE به دست آمده به ترتیب برابر 76 / 0 و 7 / 0 است. با توجبه به نتایج بدست آمده، می توان از مدل VIC در شبیه سازی متغیر های مورد نیاز در مطالعات منابع آب و هواشناسی استفاده کرد.
حوضه آبریز نیشابور
شکل منحنی ظرفیت نفوذ
مدل VIC
مدل فازی
2019
04
21
1
9
https://idj.iaid.ir/article_91347_18af35d6100a445b2e8473ed16e03870.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
بررسی آزمایشگاهی ضریب شدت جریان در سرریزهای کلید پیانویی دو سیکل
بیژن
کمایی عباسی
سعیدرضا
خداشناس
محمد
حیدرنژاد
سرریز کلید پیانویی حالت توسعه یافته سرریزهای غیرخطی است که ظرفیت تخلیه دبی بسیار بالایی دارد. با توجه به افزایش طول موثر و به دنباالآن افزایش راندمان تخلیه در این گونه سرریزها میتوان از آنها در سرریز سدها و یا سازه های تنظیم آب استفاده نمود. در این تخقیق که بر رویسرریزهای دوسیکل کلید پیانویی با دماغه مثلثی انجام شده، آزمایشات متعددی برای تعیین تاثیر پارامترهای هندسی نسبت عرض کلید ورودی به کلیدخروجی سرریز ( Wi/Wo )و نسبت طول سرریز به طول شیروانی پایین دست ( B/Bi ) بر ضریب شدت جریاان، انجاام گردید. نتاایچ نشاان داد که باا افزایش بار هیدرولیکی، ضریب شدت جریان ابتدا افزایش و سپس کاهش مییابد. همچنین با افزایش نسبت عرض کلید ورودی به کلید خروجی از 8 / 0تا 25 / 1 ضریب جریان در سرریز کلید پیانویی به مقدار 26 درصد افزایش یافت. استفااده از دماغه مثلثی بر ضریب شدت جریاان تاثیر مثبات داشته و مقایسه با تحقیقات سایر محققین نشان داد که رابطه بدست آمده از این تحقیق خطای کمتری نسبت به سایر روابط دارد.
سرریز کلید پیانویی
ضریب شدت جریان
مدل هیدرولیکی
نسبت عرض کلید ورودی به کلید خروجی
2019
04
21
10
20
https://idj.iaid.ir/article_91348_b66789f0f2f5200b5e054aec83f49bb7.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
اثرات کود آبیاری با استفاده از سامانه-های آبیاری بارانی و جویچه ای بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت شیرین
محمد اسماعیل
اسدی
پریسا
شاهین رخسار
کودآبیاری(Fertigation) کاربرد کودها، یا دیگر مواد محلول در آب از طریق سامانههای آبیاری میباشد. کودآبیاری را میتوان برای انواع نباتات زراعی و باغی و همچنین انواع سامانههای آبیاری از جمله تحت فشار و سطحی به کار برد. سطح اراضی آبی استان گلستان در حدود 200 هزار هکتار میباشد که در اغلب آنها سامانه کودآبیاری استفاده نمیگردد. به همین خاطر در این مطالعه کارآیی این سامانهها برروی محصول ذرت شیرین در سالهای 1386 و 1387 مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است. در این تحقیق که به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تیمار 200 (N200) و 300 کیلوگرم نیتروژن خالص (N300) در هکتار با سه تکرار انجام شد میزان کودهای در نظر گرفته شده از طریق تقسیط و در دو نوبت کودآبیاری و در دو سامانه جویچهای و بارانی به گیاه داده شد. نوع محصول ذرت شیرین واریته سینگل کراس 704 بوده که به فواصل 75 در 20 سانتیمتر در تیرماه هر سال و بعد از برداشت گندم در ایستگاه کشاورزی گرگان کشت گردید. در طی سال اول 7 بار و سال دوم 8 نوبت آبیاری در هر دو تیمارکودآبیاری جویچهای و بارانی صورت گرفت که دو نوبت از آبیاری ها توام با کود بوده است. میزان آب آبیاری در سال اول به ترتیب برای آبیاری جویچهای و بارانی برابر 527 و 313 میلیمتر و در سال دوم برای آبیاری جویچهای و بارانی برابر 474 و 299 میلیمتر بوده است. میانگین عملکرد دانه قابل کنسرو در سال اول و در تیمار N200 برابر 3375 و 3/4072 کیلوگرم در هکتار و در سال دوم برابر3/2637 و 3/4165 کیلوگرم در هکتار به ترتیب برای تیمارهای جویچهای و بارانی ودر تیمارN300 در سال اول برابر 3/3124 و 3/2930 کیلوگرم در هکتار و در سال دوم برابر 2647 و 3/3278کیلوگرم در هکتار به ترتیب برای تیمارهای جویچهای و بارانی بوده است. نتایج بدست آمده نشان میدهد روش آبیاری در سطح 1 درصد بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت شیرین تأثیر معنیدار داشته و حداکثر مقادیر مربوط به عملکرد دانه قابل کنسرو به میزان 3/4165 کیلوگرم در هکتار از تیمار N200 در سال 1387، عملکرد بلال به میزان 6/8795 کیلوگرم در هکتار از تیمار N200 در سال 1386، تولید بیوماس به میزان 6/33184 کیلوگرم در هکتار از تیمار N200 در سال 1386 و ماده خشک به میزان 3/7598 کیلوگرم در هکتار از تیمار N200 در سال 1386 در تیمارهای آبیاری بارانی بدست آمده است که نشاندهنده مؤثر بودن کودآبیاری از طریق سامانه بارانی و از طریق ونتوری بوده است. مقادیر مختلف کود نیتروژن در سطح 5 درصد بر عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک تأثیر معنیداری داشته و حداکثر عملکرد دانه و تولید ماده خشک در تیمارهای کودی N200 مشاهده گردید. مقادیر مختلف کود نیتروژن بر عملکرد بلال و عملکرد ماده مرطوب تأثیر معنیداری نداشت. نتایج دو سال اجرای پژوهش حاکی از مؤثر بودن کارآیی مصرف کود در تیمارهای کودآبیاری بارانی بوده است.
واژههای کلیدی: آبیاری تحت فشار
آبیاری سطحی
نیتروژن
گلستان
ارزیابی
2019
04
21
21
33
https://idj.iaid.ir/article_92988_8072ab9b5f571ca2b014c620adaf68ea.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
ارزیابی کیفی آبخوان دشت بیرجند جهت اجرای آبیاری تحت فشار با استفاده از روش زمین آماری کریجینگ نشانگر
بهاره
همراز
علی
شهیدی
عباس
خاشعی سیوکی
با توجه به اهمیت منابع آبهای زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک، ارزیابی کیفی این منابع از اهمیت به سزایی برخوردار است. آبیاری تحتفشار به عنوان روشی مناسب برای افزایش راندمان آبیاری و کاهش مصرف آب، نیازمند تحلیل کیفیت آب میباشد. با وجود فعالیتهای زیاد پژوهشگران در تهیه نقشههای کیفی آبهای زیرزمینی به کمک روشهای زمین آماری، بیشتر این مطالعات معطوف به استفاده از روش کریجینگ معمولی بودهاند که برای تهیه پهنههای مستعد آلودگی مناسب نیستند، در این پژوهش با استفاده از روش زمین آماری کریجینگ نشانگر تغییرات مکانی پارامترهای کیفی آبخوان و بطور ویژه مناطق مناسب برای آبیاری تحتفشار مورد بررسی قرار گرفت. کریجینگ نشانگر با در نظرگرفتن آستانه مجاز آلودگی، نقشههای احتمال آلودگی آبخوان را به خوبی مدل میکند. بدین منظور کیفیت 27 حلقه چاه مشاهدهای آبخوان بیرجند طی سال 1395 مورد بررسی قرار گرفت. پارامترهای کیفی مورد ارزیابی شامل اسیدیته pH، هدایت الکتریکی EC، نسبت جذب سدیمی SAR، سدیم Na، کلر Cl و بی کربنات HCO3 میباشد که آستانه مجاز این پارامترها جهت استفاده در آبیاری تحتفشار توسط حد مجاز پیشنهادی FAO در نظر گرفته شد. از طرفی با توجه به اهمیت شاخص اشباع لانژیلر LSI در رسوب سیستم آبیاری قطرهای این شاخص نیز برای چاههای آبخوان مورد ارزیابی قرار گرفت و نواحی غیر مناسب برای آبیاری تحت فشار در آبخوان با استفاده از روش زمین آماری کریجینگ نشانگر و نرم افزارArcGIS بدست آمد. نتایج نشاندهنده اراضی مناسب آبیاری تحت فشار در قسمتهای شرقی و مرکزی دشت میباشد.
زمین آمار
آبیاری قطرهای
آبهای زیرزمینی
پارامتر کیفی
شاخص اشباع لانژیلر
2019
04
21
34
44
https://idj.iaid.ir/article_92989_b60986ad1ce973a21563efdd90f496ee.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
کاربرد شبکه های عصبی مصنوعی و تکنیک تحلیل مؤلفه های اصلی(PCA) در تخمین زمان پیشروی در آبیاری جویچه ای
محمد جواد
نحوی نیا
جواد
مظفری
بهنام
معاونی
عبدالمجید
لیاقت
مسعود
پارسی نژاد
در این مطالعه، از شبکه های عصبی مصنوعی به منظور تخمین زمان پیشروی آب با استفاده از داده های اندازه گیری شده دبی ورودی، ضریب زبری مانینگ، شیب، طول فارو، شماره منحنی نفوذ، وزن مخصوص ظاهری و رطوبت اولیه استفاده شده است. برای این منظور از یک سری آزمایش های صحرایی انجام شده به روش آبیاری جویچه ای در پنج مزرعه آزمایشی گلمکان مشهد، توتون ارومیه، مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول، دانشگاه بیرجند و موسسه اصلاح بذر کرج در طی دورهی زمانی تابستان 1376 تا تابستان 1385 که دارای طیف گسترده ای از نظر بافت خاک (سبک، متوسط و سنگین) می باشند، استفاده شد. از مجموع 240 داده ی موجود، 60 درصد اولیه (144 داده) جهت آموزش شبکه، 20 درصد جهت صحت سنجی (48 داده) و 20 درصد باقیمانده (48 داده) برای آزمون شبکه ها انتخاب شدند. متغیرهای ورودی با استفاده از آنالیز حساسیت شبکه به متغیرهای ورودی و همچنین روش تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) تعیین شدند. نتایج نشان داد که شبکه های عصبی توانایی خوبی در پیش بینی زمان پیشروی داشته و با دقت بالایی زمان پیشروی را تخمین می زنند. بهترین نتایج (R2=0.995) مربوط به مدلی است که برای پیش بینی زمان پیشروی در جویچه، از مؤلفه های اصلی (PCA) در متغیرهای ورودی استفاده می کند. نتایج همچنین نشان می دهند مدلی که از پارامتر رطوبت اولیه برای تعیین زمان پیشروی استفاده می کند (R2=0.848)، در مقایسه با مدل هایی که از پارامترهای ضریب زبری مانینگ (R2=0.492) و شماره منحنی نفوذ (R2=0.417) استفاده می کنند، از عملکرد بالاتری برخوردار است.
آبیاری جویچه ای
زمان پیشروی
تحلیل مؤلفه های اصلی
شبکه های عصبی مصنوعی
2019
04
21
45
57
https://idj.iaid.ir/article_92990_2d4766609ea5c73d51b92cf3aaf479fe.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
مقایسه کاربرد چهارده الگوی سریهای زمانی برای تحلیل و پیش بینی تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت مرند (حاشیه شمالی دریاچه ارومیه)
ابوالفضل
ناصری
دشت مرند از جمله مناطق مهم کشاورزی استان آذربایجان شرقی است که بیش از 80 درصد از نیاز آبی محصولات مختلف زراعی و باغی در این دشت، از منابع آب زیرزمینی تامین میشود. برداشت مداوم و بی رویه از موجب افت قابل توجه از سطح آب زیرزمینی گردیده است. بنابراین بهرهبرداری بهینه و پایدار از منابع آب زیرزمینی در این دشت یک ضرورت مدیریتی است که آنهم مستلزم الگوبندی کمی مصرف و پیشبینی روند بهرهبرداری از این منبع آب است. از سوی دیگر با عنایت به توانمندی فنهای سریهای زمانی در الگوبندی و پیشبینی رفتار پدیدههای مهندسی آب، این پژوهش با هدف تحلیل تغییرات سطح آب زیرزمینی این دشت با الگوهای یادشده، انجام گردید. در این پژوهش افت سطح آب زیرزمینی به مدت 45 سال با 14روش الگوبندی ارزیابی گردید و پس از ارزیابی، الگوی اتورگرسیو تلفیقی میانگین متحرک (ARIMA) مناسبترین الگو تشخیص داده شد. نحوه الگوبندی، آزمون و پیشبینی با الگوی یادشده به این صورت بود که حدود دادههای 25 سال افت سطح آب زیرزمینی برای الگوبندی (از سال 1361 تا 1386)، 10 سال (1386 تا 1396) برای آزمون و 10 سال آینده بقیه (1396 تا 1406) برای پیشبینی استفاده گردید. نتایج نشان داد سطح آب زیرزمینی از سال 1361 تاکنون بیش از 17 متر افت داشته است. سناریوهای مختلف صرفهجویی با شروع از سال 1397 برای کاهش اثرات روند نزولی تغییرات سطح آب و مدیریت بهینه مصرف آب زیرزمینی، در نظر گرفته شد. در صورت صرفهجویی فقط بهاندازه 10 درصد در مصرف آب زیرزمینی، در سال دهم معادل 67 میلیون مترمکعب صرفهجویی خواهد شد. راهکارهایی مانند تسطیح اراضی زراعی، استفاده از گیاهان زراعی و باغی با نیاز آبی کم، استفاده از روشهای کم آبیاری، برنامهریزی مناسب آبیاری میتوانند موجب صرفهجویی در مصرف آّب در این دشت که در حاشیه دریاچه ارومیه قرارگرفته، باشد
آبهای زیرزمینی
الگوی اتورگرسیو میانگین متحرک
تغییرات حجم آب زیرزمینی
دشت مرند
منابع آب زیرزمینی
2019
04
21
58
68
https://idj.iaid.ir/article_92991_bea6ca23f16166de03885e93b5b126b1.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
بررسی راندمان مصرف و بهرهوری آب در سیستم کشت دوم و کشت راتون در شهرستان ساری
مریم
بابایی
علی
شاهنظری
محمود
مشعل
بهزاد
آزادگان
با توجه به بحران خشکسالی و مصرف بالای آب در اراضی شالیزاری، ارایه راهکارهایی جهت افزایش راندمانهای آبیاری میتواند بسیار مفید باشد. از طرفی یکی از روشهای افزایش بهرهوری در کشاورزی توسعه کشت دوم و کشت راتون میباشد که بر اقتصاد خانوارهای روستایی نقش موثری دارد. بنابراین تعیین مقدار آب مورد نیاز کشت دوم برنج و کشت راتون برای برنامهریزی منابع آب ضروری است. این پژوهش، در استان مازندران، منطقه خزرآباد شهرستان ساری، برای واریته زودرس طارم محلی طی دو فصل زراعی در سالهای 1395 و 1396 همچنین کشت راتون در سال 1396 اجرا گردید. برای اندازهگیری دبیهای ورودی و خروجی به تیمارها از سرریز مثلثی و برای تعیین نیاز آبی مزارع از سه عدد لایسیمتر استفاده شد. راندمان مصرف آب و بهرهوری از آب در کل فصل زراعی در هر یک از تیمارها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین راندمان مصرف در کشت راتون به میزان 61% اندازهگیری شد. میزان راندمان مصرف در کشت راتون به میزان39% نسبت به کشت دوم 1395و 42% نسبت به کشت دوم سال 1396 افزایش یافت. میزان بهرهوری آب در کشت دوم سال های 1395 و 1396 و کشت راتون سال1396 به ترتیب 51%، 33% و40% محاسبه گردید. لذا در مناطقی که دارای میزان مناسبی از بارندگی در زمان کشت دوم و کشت راتون باشد میتوان کشت دوم برنج و کشت راتون را توصیه نمود.
خزرآباد
سرریز
طارم محلی
لایسیمتر
2019
04
21
69
77
https://idj.iaid.ir/article_92992_1ffa4b3f924f3a6538c77681cb124ffe.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
مطالعه عددی و آزمایشگاهی تاثیر المانهای گوهای شکل برضریب زبری و استهلاک انرژی روی سرریز پلکانی
کیومرث
روشنگر
سمیرا
اخگر
در سرریز پلکانی، پله ها با فراهم کردن یک بستر زبر مصنوعی انرژی جریان را بیش از انواع دیگر سرریزها مستهلک میکند که این امر موجب کاهش زمان و هزینه ساخت سد شده و توانسته است توجه مهندسان طراح را به سوی این نوع از سرریزها جلب کند. اما آنچه در این نوع از سریزها حائز اهمیت است، افزایش اثر پله ها در میزان استهلاک انرژی است. به همین دلیل هدف از تحقیق حاضر، بررسی افزودن المانهای گوهای شکل روی پلهها و تاثیر آن بر تغییرات ضریب زبری دارسی، ارتفاع آب پایین دست سرریز و در نتیجه استهلاک انرژی روی سرریز پلکانی است. در این راستا ابتدا چندین شکل از المانهای گوهای شکل با چیدمانهای متفاوت با استفاده از نرم افزار Flow-3D شبیهسازی شده و سپس با مقایسه نتایج، مدل مناسب ازجنبه بیشترین استهلاک انرژی در آزمایشگاه ساخته و مورد مطالعه قرار گرفته است. آزمایشات بر روی 5 مدل فیزیکی، با تغییر در چیدمان گوه ها و میزان دبی انجام گردید و نتایج با سرریز پلکانی ساده مورد مقایسه قرارگرفت. نتایج عددی و آزمایشگاهی نشان میدهد که افزودن المانها بر روی سرریز پلکانی، ضریب زبری دارسی را افزایش داده و موجب کاهش ارتفاع آب در پایین دست سرریز و درنتیجه افزایش چشمگیر استهلاک انرژی میشود. با کاهش فاصله بین المانهای گوه ای، استهلاک انرژی بطرز چشمگیرتری افزایش می یابد. همچنین روابطی برای زبری ( (f و نسبت عمق بحرانی به زبری پله (yc/k ) بدست آمده است که دقت بالای این روابط (R2= 0.9-0.98) بیانگر وابستگی قابل توجه مقدار زبری ( (f به زبری پله ( (k می باشد.
سرریز پلکانی
چیدمان گوه
بستر زبر مصنوعی
انرژی جریان
Flow-3D
2019
04
21
78
88
https://idj.iaid.ir/article_92993_5e39b86726ddf14647dae5fe523c674d.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
کاربرد سامانه مدیریت بهینه شبکه های توزیع آب در فرایند کالیبراسیون
علیرضا
مقدم
حسین
رضایی
علی نقی
ضیایی
کوروش
بهزادیان
یک مدل هیدرولیکی شبکه توزیع آب زمانی موفق و قابل استناد است که بتواند شرایط واقعی شبکه را با دقت بالا شبیه سازی نماید که جهت دستیابی به این هدف انجام فرایند کالیبراسیون مدل امری اجتناب ناپذیر می باشد. در این تحقیق یک سامانه جدید به نام سامانه مدیریت بهینه شبکه های توزیع آب شهری جهت کالیبراسیون شبکه توزیع آب بر مبنای یک نسخه ساده اصلاحی الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات (SMPSO) به شکلی ساده و کاربرپسند برای استفاده کارشناسان شرکت آب و فاضلاب معرفی می گردد. فرایند کالیبراسیون موجود در این سامانه با هدف کمینه کردن معیار میانگین درصد خطای مطلق (MAPE) بین فشارهای مشاهداتی و شبیه سازی و بر مبنای استفاده از ضرایب زبری هیزن ویلیامز لوله ها به عنوان متغیرهای تصمیم عمل می کند. بدین منظور در این مقاله ابتدا توانایی روش SMPSO جهت کالیبراسیون یک شبکه مرجع از پژوهش قبلی مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد مقادیر متوسط MAPE در شرایط تقاضای حداکثر، حداقل و جریان آتش نشانی به ترتیب به میزان 425/0، 857/2 و 306/0 درصد کاهش و فقط در شرایط نرمال به میزان 186/0 درصد افزایش یافته است که نشان از برتری این روش نسبت به الگوریتم ژنتیک (GA) می باشد. سپس یک شبکه واقعی در شرایط نرمال، حداکثر، حداقل و مصرف متغیر در طی 24 ساعت بررسی گردید که در تمامی این شرایط میزان MAPE نسبت به کالیبراسیون انجام شده توسط شرکت مشاور به ترتیب 82/5، 20/6، 21/5 و 95/5 درصد کاهش یافت.
کالیبراسیون
سامانه مدیریت بهینه
شبکه های توزیع آب
الگوریتم اصلاحی بهینه سازی ازدحام ذرات
2019
04
21
89
100
https://idj.iaid.ir/article_92994_3fd59077c5312543dcb317a83b0dc364.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
کاربرد الگوریتم نیروی مرکزی (CFO) در بهینه سازی شبکه توزیع آب آبیاری
رامین
منصوری
محسن
محمدی زاده
امروزه طراحی بهینه شبکهها با توجه به سرسامآور بودن هزینههای اجرایی شبکههای توزیع آب، امری ضروری بهنظر میرسد. طراحان همواره بهدنبال یافتن روشی هستند که ضمن تامین ضوابط و معیارهای فنی طرح کمترین هزینه را در برداشته باشد. در این تحقیق از الگوریتم نیروی مرکزی (CFO) برای حل بهینه هزینه طراحی شبکه روستای اسماعیلآباد در 7 کیلومتری شمال غرب شهر نورآباد در استان لرستان استفاده گردید؛ بهینهسازی این شبکه با توسعه یک مدل بهینهسازی مبتنی بر الگوریتم نیروی مرکزی در محیط نرمافزار متلب و اتصال پویای آن با نرم افزار EPANET جهت انجام محاسبات هیدرولیکی شبکه مورد ارزیابی قرار گرفته است. الگوریتم نیروی مرکزی برای شرایط تعداد کاوشگر 42 عدد، نرخ جهش 15%، تعداد تکرار 1000 مرتبه (Nt=1000) و شتاب اولیه کاوشگرها برابر صفر بهترین کارایی را نشان داد. حل بهینه بهدست آمده برای شبکه توزیع آب آبیاری اسماعیلآباد نشان میدهد هزینه بهینه الگوریتم نیروی مرکزی (737724 دلار) 55/1 درصد بیشتر از هزینه بهینه مطلق برآورد شده توسط روش MILP میباشد. ویژگی این روش در آن است که یک روش قطعی می باشد و همچنین زمان اجرای آن تقریباً نصف زمان اجرای روش MILP است.
شبکههای آبرسانی
مدل بهینهساز
الگوریتم بهینهسازی نیروی مرکزی
کاوشگر
نرخ جهش
2019
04
21
101
114
https://idj.iaid.ir/article_92995_a0e8a6d383702a0a4b74b10fd92f9255.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
پاسخ گیاه پسته به توزیع رطوبت و شوری در سامانههای آبیاری قطرهای سطحی و زیرسطحی
علی
عطایی
مهدی
اکبری
محمدرضا
نیشابوری
داوود
زارع حقی
اژدر
عنابی میلانی
در این تحقیق، توزیع شوری و رطوبت حاصل از کاربرد آب شور در سامانه آبیاری قطرهای سطحی (DI) و زیرسطحی (SDI) برای درختان پسته مورد بررسی قرار گرفت. از پاسخ گیاهی جهت تعیین پارامترهای مورد نیاز برای مدلسازی HYDRUS استفاده شد. دو پارامتر h_m50 و 〖EC〗_50 معادل کاهش 50 درصد جذب آب ریشه به دلیل خشکی و شوری به ترتیب cm 8925 و dS/m 7/29 بهدست آمد. مدل هایدروس توانست با دقت بالایی توزیع رطوبت و شوری را در ناحیه ریشه درختان پسته شبیهسازی نماید. نتایج نشان داد که کمترین میزان تجمع املاح در نزدیکی قطرهچکانها میباشد و با دور شدن از آن، شوری خاک افزایش مییابد. همچنین تعرق روزانه و جذب آب ریشه محاسبه شده توسط مدل با هدایت روزنهای و جریان شیره آوندی همبستگی معنیداری را نشان داد. بر اساس نتایج هایدروس و اندازهگیری گیاهی، مشخص شد که جذب آب ریشه در SDI به طور معنیداری از DI بیشتر است که نشان میدهد SDI با کاهش تبخیر سطحی و توزیع مناسب رطوبت و شوری، باعث کاهش تنش رطوبتی میگردد. همچنین مشاهدات نشان داد که به علت کاهش رطوبت خاک، از روز پنجم آبیاری به بعد، جذب آب ریشه را با محدودیت مواجه میشود. لذا کوتاهتر کردن دور آبیاری برای جلوگیری از تنش رطوبتی ضروری میباشد.
پاسخ گیاه
تابع تنش رطوبتی
تعرق
هایدروس
2019
04
21
115
128
https://idj.iaid.ir/article_92996_fcc245d191d0d258717e72d3544ea3cf.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
کاربرد مدل IHACRES برای ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر دبی حوضه آبریز تجن
فاطمه
موجرلو
رامین
فضل اولی
علیرضا
عمادی
تغییر اقلیم و گرمایش کرهی زمین یکی از مسائل مهم جهان در عصر کنونی میباشد و در حال گسترش به سرتاسر کرهی زمین است و آثار زیانبار آن بر منابع آبی بر کسی پوشیده نیست. ازاینرو پیشبینی تغییرات اقلیمی یک منطقه، نقش مهمی در برنامهریزی و مدیریت منابع آبی خواهد داشت. هدف از این پژوهش ارزیابی اثرات این پدیده بر روی دبی حوضه آبریز تجن در دورهی آتی میباشد. به این منظور در گام اول شبیهسازی پارامترهای دما و بارش با استفاده از مدل جوی CANESM2 تحت سناریوهای جدید انتشار RCP2.6 و RCP8.5 و ریزمقیاسسازی خروجیهای مدل جوی با مدل SDSM انجام شد. سپس شبیهسازی دبی روزانه حوضه در دوره آتی با مدل بارش-رواناب IHACRESانجام شد. برای بررسی دقیق عملکرد و خطای مدل ریزمقیاسسازی SDSM از آزمون ناپارامتری من- ویتنی استفاده شد که نشان از کارایی مدل در ریزمقیاسسازی دما و بارش در ایستگاههای مورد مطالعه داشت. بهطور کلی نتایج مدل نشان داد که میانگین دمای سالانه حوضه در دوره آتی (2049-2020) نسبت به دوره پایه این تحقیق (2005-1976) تحت دو سناریو RCP 2.6 و RCP 8.5، 79/0 و 14/1 افزایش و مقدار بارش بهترتیب تحت همان دو سناریو 15 و 18 میلیمتر کاهش خواهد یافت. در گام آخر نتایج واسنجی و صحت سنجی مدل IHACRES بررسی شد طی این دو مرحله شاخص ارزیابی نش- ساتکلیف (NSE)، 45/0 و 40/0 بهدست آمد که بیانگر دقت قابلقبول مدل در شبیهسازی دبی میباشد. با توجه به نتایج این تحقیق، پیشبینی شد که میزان دبی تحت دو سناریوی RCP 2.6 و RCP 8.5 در دوره آتی نسبت به دوره پایه به ترتیب به میزان 8/19 و 7/21 درصد کاهش مییابد.
ریزمقیاسسازی آماری
سناریوهای RCP
مدل بارش-رواناب
مدل CANESM2
2019
04
21
129
141
https://idj.iaid.ir/article_92997_97944d523b8afa1157812b0b6c97e225.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
بررسی تأثیر مدیریت توزیع و تحویل در شرایط کمبود آب بر میزان شاخص بهرهوری آب با استفاده از مدل های هیدرودینامیک و شبیه ساز عملکرد محصول
فرهاد
ابراهیمیان
محمدجواد
منعم
مجید
دلاور
محدودیت منابع آب و رشد جمعیت که نیازمند افزایش تولید غذا است، ضرورت ارتقاء بهرهوری آب در شبکههای آبیاری را ایجاب میکند. روشهای ارتقاء بهرهوری در شبکههای آبیاری در دو بخش کلی مدیریت عرضه و مدیریت تقاضا انجام میشود. در این تحقیق با توجه به محدودیت روشهای مدیریت عرضه، تاًکید بر مدیریت تقاضا بخصوص در شرایط کمبود آب شده است.برای این منظور مدیریت برنامههای توزیع و تحویل آب در شبکه (شامل 4 سناریو) بمنظور بهبود بهرهوری آب در نظر گرفته شده است. این تحقیق بر روی کانال درجه دوم شرقی شبکه آبیاری و زهکشی عقیلی واقع در منطقه گتوند استان خوزستان صورت گرفته است. وضعیت هیدرولیکی جریان در شبکه مورد نظر با استفاده از مدل هیدرودینامیک ICSS شبیهسازی شده است. عملکرد هر یک از محصولات موجود در شبکه نیز با استفاده از مدل شبیهساز گیاهی AquaCrop شبیهسازی شده است. بسته به هدف مدیریت مبنی بر تأکید بر صرفهجویی در مصرف آب، تولید غذا و یا بهبود بهرهوری آب، سناریوهای مورد نظر میتوانند اولویتهای متفاوتی داشته باشند. چنانچه هدف اصلی بهبود بهرهوری آب باشد، نتایج حاصله بیانگر آن است که سناریو اول و چهارم به ترتیب با 8/13 و 96/12 درصد بهبود بهرهوری نسبت به وضعیت موجود مناسبترین گزینه میباشند.
بهرهوری
تحویل و توزیع
کمبود آب
مدل AquaCrop
2019
04
21
142
152
https://idj.iaid.ir/article_92998_5fd13fd7f785a62b0f7ab2021c650c6d.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
نگرشی نو در ارزیابی کیفیت آبهای زیرزمینی با روشهای آماری-فضایی (تحلیل لکه داغ): مطالعه موردی دشت کرمان
رضا
حسن زاده
محدثه
حسینی نیا
در این مقاله کارایی روشهای درونیابی و روش تحلیل لکه داغ در ارزیابی کیفی آبهای زیرزمینی در محدوده دشت کرمان موردبررسی قرار گرفته است. جهت انجام این امر اطلاعات مربوط به مقادیر هدایت الکتریکی (EC)، کل نمکهای محلول (TDS) و نسبت جذب سدیم (SAR) 60 نقطه چاه در حال بهرهبرداری در دشت کرمان گردآوری و پس از اطمینان از موقعیت مکانی و صحت دادهها با استفاده از روشهای معکوس فاصله وزندار و کریجینگ نقشه پراکنش این پارامترها با استفاده از دادههای اولیه و همچنین نتایج حاصل از تحلیل لکه داغ (Z-Score) برای هر پارامتر ترسیم گردید. نتایج حاصل حاکی از ارجحیت کارایی روش کریجینگ نسبت به روش معکوس فاصله وزندار با استفاده از نتایج تحلیل لکه داغ نسبت به استفاده از دادههای اولیه میباشد. زیرا نقشههای حاصل بدون دخالت کاربر در تعیین تعداد و حد طبقات بر اساس اصول زمین آماری ترسیم میگردند. نقشههای حاصله با استفاده از نتایج حاصل از لکه داغ نشاندهنده مرز و مساحت مشخص مقادیر بسیار بالا و مقادیر بسیار پایینEC (1411 و 1063)، TDS ( 1874و 1470) و SAR ( 321 و 396 کیلومترمربع) در منطقه میباشد. بهطوریکه مساحتهای محاسبه شده با واقعیت سازگار و نشاندهنده تاثیر ناحیهای گسترش یک پارامتر در محدوده مورد مطالعه میباشد. بنابراین استفاده از نتایج تحلیل لکه داغ در ترکیب با سایر روشهای درونیابی میتواند محققین را در ارزیابی میزان گسترش مقادیر بسیار بالا و پایین یک پارامتر و مساحت تحت تاثیر آلودگی در منطقه یاری رساند.
ارزیابی کیفی آبهای زیرزمینی
معکوس فاصله وزندار
کریجینگ
تحلیل لکه داغ
دشت کرمان
2019
04
21
153
164
https://idj.iaid.ir/article_92999_10a5b8f931ef7bf961151195ed9eb95d.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
ارزیابی بیلان و بهرهوری آب برنج تحت مدیریتهای آبیاری و تراکم کاشت با استفاده از مدل-های Ceres-Rice و ORYZA2000
حسن
ابراهیمی راد
حسین
بابازاده
ابراهیم
امیری
حسین
صدقی
هدف از این مطالعه ارزیابی مدلهای ORYZA2000و Ceres-Rice برای تعیین اختلاف بین عملکرد بالقوه قابل حصول و عملکرد واقعی کشاورزان و بررسی دلایل آن در مدیریتهای آبیاری و تراکمهای مختلف کشت برنج میباشد. این آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه کوشال- لاهیجان واقع در شمال ایران در سالهای 1393 و 1394 انجام شد. تیمارهای آبیاری شامل غرقابI1= ، اشباعI2= ، آبیاری با دور 8 روز تا گلدهیI3= ، آبیاری با دور 8 روز بعد از گلدهیI4= ، آبیاری با دور 8 روز در کل دوره رشدI5= و تراکم شامل 15×15D1=،20×20D2= و 25×25D3= سانتیمتر بودند. ارزیابی عملکرد و بیوماس شبیهسازی و اندازهگیری شده با استفاده از ضریب همبستگی سازگاری و میانگین مربعات خطای مطلق و نرمال شده (RMSE) بود. مدل ORYZA2000 عملکرد دانه را در مقایسه با مدل Ceres-Rice با دقت بیشتری برآورد کرد (533RMSE = و 14RMSEn =٪). مقادیر برآورده شده و پیشبینی شده تیمار I3D2 در مراحل واسنجی و ارزیابی همبستگی خوبی داشت. بهطور متوسط اجزای یهره-وری آب مبتنی بر آبیاری، تبخیر و تعرق و مجموع تبخیر و تعرق و نفوذ عمقی (WPI، WPI + R، WPET، WPT و WPETQ)، به ترتیب 09/1، 90/0، 00/1، 59/1، 79/0، کیلوگرم بر متر مکعب محاسبه گردید.
برنج
بهرهوری آب
تراکم کاشت
مدیریت آبیاری
مدل گیاهی
2019
04
21
165
176
https://idj.iaid.ir/article_93000_03b55d4d2c9a7bd4c7374275003a8215.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
تأثیر تغییر کاربری اراضی بر تبخیر و تعرق پتانسیل (مطالعه موردی: زیر حوضه سقز)
سمیه
سلطانی گردفرامرزی
نجمه
دانشور مروست
پدیده تبخیر و تعرق باعث تلفات آب و رطوبت از سطوح آبی، خاک و پوشش گیاهی میشود و محاسبه آن از طریق روشی مناسب با توجه به میزان اندک نزولات جوی و محدودیت منابع آب در ایران از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش حاضر سعی در برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل و تحلیل ارتباط آن با کاربری زمین دارد و همچنین در نظر است تغییرات بلندمدت کاربری اراضی زیر حوضه سقز بررسی شده و تأثیرات آن بر تغییرات تبخیر و تعرق مورد بررسی قرار گیرد. در این بررسی از میانگین درازمدت داده های هواشناسی هفت ایستگاه هواشناسی و دادههای تشتک تبخیر ایستگاه سقز برای تعیین روش مناسب تخمین EToاستفاده شد. از دادههای ماهوارهای سنجنده TM, ETM و لندست هشت با استفاده از نرم افزارهای ENVI و GIS در استخراج کلاسهای کاربری طی سالهای 2013-1992 استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان میدهدکه بهترین روش برای این منطقه به عنوان اقلیم سرد و معتدل روش تشعشعی فائو با ضریب تبیین 89/0 و Nash با مقدار 86/0 در ایستگاه بیجار و روش بلانی کریدل با ضریب تبیین 94/0 وNash با مقدار 92/0 در ایستگاه سنندج است. نتایج حاصل از تغییر کاربری اراضی نشان میدهد که کلیه تغییرات مربوط به کاهش مساحت در بخش مرتعی و افزایش مساحت به ترتیب در کاربری اراضی شهری، سطح مساحت آب در رودخانهها، اراضی باغی و اراضی زراعی بوده است. همچنین نتایج همبستگی تبخیر و تعرق و کاربری اراضی نشان میدهد که بیشترین همبستگی تبخیر و تعرق گیاه مرجع با مقدار 95/0 در اراضی زراعی وکمترین آن با مقدار 38/0 در مساحت سطح آبهای سطحی میباشد.
تبخیر و تعرق گیاه مرجع
کاربری اراضی
همبستگی
سقز
2019
04
21
177
189
https://idj.iaid.ir/article_93001_4a0ba56a4f61a5724b354188f3d5d8ee.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
ارزیابی وضعیت خشکسالی استان کرمانشاه با استفاده از شاخص خشکسالی جریان رودخانه (SDI)
محمد حسین
جهانگیر
سحر
بابایی
اقبال
نوروزی
در بین رویدادهای شدید، خشکسالی بصورت تدریجی اتفاق می افتد و درمدت زمان طولانی تری اثرات خود را برجا میگذارد. درمیان روشهای نظارت بر خشکسالی، نالبانتیس روش SDI را بر پایه تجزیه و تحلیل ویژگی های خشکسالی براساس حجم رودخانه تجمعی ارائه کرد. ازمزایای این روش سادگی آن است. این روش برای آنالیز ویژگی های خشکسالی کشورهای زیادی مانند ایالات متحده آمریکا، هند، ایران، عراق و یونان بکارگرفته شده است. میانگین متوسط بارش سالانه در استان کرمانشاه 437 میلی متر است که درسالهای اخیر بدلیل تغییرات آب و هوایی و افزایش دما، بارش در طول فصل مرطوب افزایش و در فصل خشک کاهش یافته است. تفاوت در حجم رودخانه بین فصل مرطوب و خشک منجر به وقوع خشکسالی شده است. هدف از این تحقیق بررسی تداوم و شدت خشکسالی هیدرولوژیکی با استفاده از شاخص خشکسالی جریان رود خانه ایی (SDI) بر مبنای دوره های 3، 6، 12، 18، و24ماهه در استان کرمانشاه است. برای دستیابی به این هدف از داده های دبی روزانه 10 ایستگاه هیدرومتری برای یک دوره 31 ساله (2011-1981) استفاده شد. نتیجه شاخص جریان رودخانه ایی نشان داد که در ایستگاه های توتشامی، شاه گذر، آران غرب، دوآب، پل چهر، خرس آباد، دوآب مرک و قورباغستان، ترسالی از سال 1363 شروع شده و تا سال 1377 ادامه داشته است. و همینطور شروع خشکسالی در ایستگاه های توتشامی، آران غرب، پلچهر، خرس آباد، دوآب مرک و قورباغستان از سال 1377و تا سالهای اخیر(1390) ادامه دار بوده است.
استان کرمانشاه
تغییرات آب و هوایی
شاخص SDI
خشکسالی هیدرولوژیکی
خشکسالی جریان رودخانه
2019
04
21
190
202
https://idj.iaid.ir/article_93002_05dd82018046ffebbafd9f56257483a5.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
ارزیابی دقت ماهوارهTRMM در برآورد مقادیر بارش و رواناب حوضه رودخانه شاپور استان فارس
محمدرضا
زنگنه اینالو
بیزن
قهرمان
علیرضا
فرید حسینی
مدلهای بارش- رواناب یکی از روشهای تخمین رواناب و ابزاری مناسب برای مطالعه فرایندهای هیدرولوژیکی و ارزیابی منابع آبی میباشند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی استفاده از تصاویر ماهوارهای TRMM در برآورد مقادیر بارش ایستگاهی و رواناب در حوضه آبریز رودخانه شاپور در استان فارس میباشد. بدین منظور از اطلاعات رخدادهای بارش ساعتی، روزانه و ماهانه ایستگاههای بارانسنجی حوضه طی سالهای 95-1390 استفاده و به مقایسه نتایج آنها با مقادیر دادههای ماهوارهای TRMM و مقادیر اصلاح شده آن پرداخته شد. در ادامه با واسنجی مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS، به ارزیابی استفاده از مقادیر بارش ایستگاهی و مقادیر برآوردی ماهوارهای در برآورد رواناب حوضه پرداخته شد. مطابق نتایج بدست آمده نتایج برآورد بارش از مدلهای TRMM و TRMM اصلاحشده در رخدادهای بارش ساعتی و روزانه نسبت به مقیاس ماهانه دقت کمتری دارند و نتایج برآورد بارش از مدل TRMM اصلاح شده در مدل ماهانه دارای ضریب تبیین بیش از 86/0 در ایستگاههای مورد بررسی میباشد. نتایج شبیهسازی بارش-رواناب از مدل واسنجی شده نیز نشان داد بهترین نتیجه رواناب تخمینی از دادههای بارش ایستگاهی حاصل گردید که مقدار RMSE آن حدود 94/11 متر مکعب بر ثانیه بدست آمد.
شبیهسازی رواناب
ماهواره TRMM
واسنجی
مدل HEC-HMS
2019
04
21
203
216
https://idj.iaid.ir/article_93003_7fe69b04a0f8a3f9dc21798795723ae6.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
بررسی ارتباط بین پدیده انسو بر خشکسالیها و ترسالیها در استانهای ساحلی جنوبی ایران
رضا
ثمالی
ام البنین
بذرافشان
مهدی
بی نیاز
حمید
مسلمی
بررسی فرآیندهای آب و هوایی، ابزار مناسبی در اختیار برنامهریزان در بخشهای مختلف قرار میدهد تا با در نظر گرفتن این بررسیها، سیاستهای آینده را در جهت بهینه نمودن صرف هزینهها و امکانات بهرهوری حداکثر طرحریزی کنند. رخداد بارش با فرآیندهای پیچیده جوی از جمله پدیدهی النینو نوسانهای جنوبی (ENSO) در پیوند میباشد که این پدیده در پیوند بنیادین با نوسانهای دمای سطح آب در پهنهی استوایی اقیانوس آرام میباشد. هدف از این تحقیق بررسی ارتباط بارش در فصول مرطوب سال (شش ماهه سرد سال) با پدیدهی النینو نوسانات جنوبی (ENSO) در حوضهی خلیجفارس و دریای عمان میباشد. پس از بررسیهای لازم تعداد 12 ایستگاه سینوپتیک با طول دورهی آماری مناسب انتخاب و آزمون همگنی (آزمون ران تست) و کفایت دادهها (آزمون هارست) بر روی مقادیر بارش انجام پذیرفت. جهت بررسی اثر انسو از شاخص نوسانات جنوبی (SOI) بهره برده شد. فاز سرد و گرم با استفاده از شاخص SOI تعیین شد. همچنین شدیدترین ترسالیها و خشکسالیها مشخص شد و دورههایی که ترسالیها و خشکسالیها با فاز گرم (النینو) و فاز سرد (لانینا) به وقوع پیوسته نیز مشخص گردید. نتایج نشان داد که ترسالیها در فاز گرم و خشکسالیها با فاز سرد بهوقوع پیوستند به طوری که همزمان با وقوع سالهای خشک مقدار بارش در ایستگاههای مورد مطالعه پایینتر از نرمال بوده استو مقدار عددی شاخص SOI نیز پایینتر از نرمال بوده است. مقدار عددی شاخص SOI در سالهای وقوع خشکسالی در مقادیر منفی سیر کرده است. در حالیکه همزمان با وقوع سالهای مرطوب مقدار بارش دریافتی ایستگاههای مورد مطالعه بیشتر از میانگین بارش سالانه دورهی مورد مطالعه بوده و مقدار عددی شاخص SOI نیز مقادیر مثبت را نشان میدهد و بیانگر مقادیر بالاتر از نرمال میباشد. جهت بررسی همبستگی بین بارش و شاخص SOI از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. همبستگی در مقیاس ماهانه، فصلی، سالانه و پنجرهی متحرک انجام شد. نتایج نشان داد که در مقیاس ماهانه سیگنال بالاترین همبستگی را با ایستگاه کنارک و در مقیاس فصلی با ایستگاههای بندرعباس، بندرلنگه، جاسک، کیش، کنارک، بوشهر و بوشهر ساحلی و در مقیاس سالانه با ایستگاههای آبادان و بوشهر ساحلی در سطح معنیداری 99 درصد دارد. همچنین از همبستگی پنجرهی متحرک میتوان نتیجه گرفت که سیگنال بیشترین اثر خود را بر ایستگاههای بوشهر، بوشهر ساحلی، بندرعباس، کیش، کنارک در فصل پاییز و زمستان میگذارد.
انسو
شاخص SOI
ترسالی
خشکسالی
جنوب ایران
2019
04
21
217
231
https://idj.iaid.ir/article_93004_fa323e39be35c20b3e16c889f3aa2ef6.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1398
13
1
تأثیر شاخصهای بارندگی روی مصرف منابع آب زیرزمینی و الگوی کشت (مطالعه موردی: دشت شبستر از حوزه دریاچه ارومیه)
جواد
حسین زاد
آمنه
سرباز
محمد علی
قربانی
منابع آبهایزیرزمینی از مهمترین منابع تولیدی در فعالیتهای کشاورزی محسوب میشود. برداشت بیرویه از منابع آبزیرزمینی و بروز شرایط نامساعد آب و هوایی و تداوم آن، چالشهای مهمی را در مدیریت منابع آب به وجود آوردهاست. بر این اساس تجدیدنظر در مدیریت منابع آب امری ضروری است. دشت شبستر از مناطق مهم کشاورزی استان آذربایجانشرقی محسوب میشود که با برداشت بیرویه آب و بحران منابع آبی مواجه شدهاست. با توجه به اینکه بارندگی مهمترین عامل در تغذیه منابع آبهای زیرزمینی میباشد، لذا در مطالعه حاضر سعی شدهاست که با استفاده از الگوی برنامهریزی پویا تأثیر شاخصهای بارندگی روی حجم و مصرف آبزیرزمینی و الگوی کشت دشت شبستر در افق زمانی 10 ساله بررسی شود. نتایج نشان داد که شاخص بارش استاندارد 48 ماهه (SPI48) با شاخص منبع آبزیرزمینی (GRI) و ارتفاع سفره آبزیرزمینی همبستگی بالایی داشته و تعیین ارتفاع پمپاژ آب براساس شاخص SPI48 موجب بهبود بیلان آبخوان میگردد. سطح زیرکشت محصولات گندم، جو و انگور در شرایط خشکسالی افزایش یافته و سطح زیرکشت محصولات پرآب مانند گوجهفرنگی و یونجه کاهش مییابد. کاهش استخراج و مصرف آب با بکارگیری تکنولوژیهای آبیاری آباندوز و اعمال قیمتهای مناسب برای محصولات کمآب از راهکارهای اساسی ترمیم سفره آبهای زیرزمینی در منطقه شبستر میباشد.
استحصال
شاخص بارش استاندارد
فعالیتهای کشاورزی
منابع آبزیرزمینی
مدل برنامهریزی پویا
2019
04
21
232
242
https://idj.iaid.ir/article_93005_fd9cd01c55ff39bb379126fc5e6bc127.pdf