2024-03-28T14:22:36Z
https://idj.iaid.ir/?_action=export&rf=summon&issue=6727
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
شبیهسازی و بهینهسازی عملکرد شبکههای آبیاری در شرایط مختلف بهرهبرداری با استفاده از الگوریتم جامعه مورچگان
محمد جواد
منعم
حسام
قدوسی
بهمنظور مدیریت صحیح آب در بخش کشاورزی، بررسی راهکارهای استفاده بهینه از آب در شبکههای آبیاری و برنامهریزی دقیق تحویل آب ضروری میباشد. یکی از عواملی که در شبکههای آبیاری موجب پیچیدگی مدیریت آب و کاهش عملکرد میگردد جریان غیرماندگار میباشد. منشاء تشکیل جریانهای غیرماندگار در شبکههای آبیاری بسیار متفاوت است، اما یکی از عمدهترین منابع تشکیل این جریانها اجرای برنامههای توزیع و تحویل آب در شبکه میباشد. تنظیم بهینه سازههای کنترل برای مدیریت جریانهای غیرماندگار و اجرای برنامههای توزیع و تحویل میتواند موجب بهبود عملکرد شبکههای آبیاری شود. برای این منظور مدل هیدرودینامیک ICSS با روش بهینهسازی جامعه مورچگان ترکیب شد و مدل ICSS-Ant توسعه یافت. در این تحقیق ابتدا چند گزینه از جریانهای غیرماندگار موجود در کانال E1R1 از شبکه آبیاری دز با استفاده از مدل هیدرودینامیک ICSS شبیهسازی شد و با استفاده از شاخصهای ارزیابی میزان کاهش عملکرد کانال در اثر جریانهای غیرماندگار محاسبه گردید. سپس با استفاده از الگوریتم بهینهسازی جامعه مورچگان کلیه گزینهها در حالت وضعیت بهینه شبیهسازی شدند. خروجی مدل شبیهسازی- بهینهسازی تهیه شده مقادیر تنظیم بهینه سازههای کانال شامل بازشدگی آبگیرها و ارتفاع آببندها میباشد.
شبکه هایآبیاری
تعیین عملکرد
الگوریتم جامعه مورچگان
بهینهسازی
2014
12
22
654
663
https://idj.iaid.ir/article_54811_34b430bf8584336e0baee2b394cf2ef1.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
بررسی عدم قطعیت مدل LARS تحت سناریوهای A1B، A2 و B1 در پیشبینی بارش و دما (مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک مشهد)
حسین
انصاری
مهدی
خدیوی
نسرین
صالحنیا
ایمان
بابائیان
تأثیر تغییر اقلیم در میزان تغییرات بارندگی و دما توسط مدلهای پیشبینی اقلیمی مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد. مدلهای گردش عمومی جو و به دنبال آن استفاده از مدلهای ریزمقیاس مانند LARS-WG5 این امر را محقق میسازد، اما این پیشبینیها با عدم قطعیت روبرو هستند. در این بررسی عدم قطعیت خروجی مدل LARS-WG5 پس از پیشبینی دو پارامتر بارش و دما طی سی سال 2041-2012 در ایستگاه سینوپتیک مشهد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که خروجی این مدل ریزمقیاس با عدم قطعیت همراه است، بهطوریکه تحلیل نتایج نمودار باکس پلات در ایستگاه مشهد نشان داد، مقادیر ریزمقیاس شده بارش در چارکهای اول تا چهارم متفاوت است. با سناریوی A2 و تحت سه مدل HadCM3، GFCM21 و INCM3 در چارک اول 75 درصد دادههای پیشبینی بارش در ماه مارس بهترتیب بیش از مقاددیر 95/53، 17/57 و 93/44 میلیمتر و در چارک سوم 25 درصد دادهها بهترتیب بیشتر از مقادیر 86/59، 53/63 و 23/50 میلیمتر میباشند.
باکس پلات
پیش بینی
سناریوهای اقلیمی
عدم قطعیت
مدل LARS-WG5
2014
12
22
664
672
https://idj.iaid.ir/article_54812_743bba4c3ae0dec12b616078f4239ad7.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
بررسی توزیع رطوبت خاک و عملکرد چند گیاه زمستانه در تناوب با گندم
علیرضا
کیانی
عباسعلی
نورینیا
آزمایشی شامل شش نوع تناوب به همراه شش رقم گندم با استفاده از کرتهای نواری در سه تکرار بر مبنای طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سالهای1386 الی 1390 به اجرا در آمد. مقاله حاضر بخشی از نتایج طرح فوق بوده که به بررسی تغییرات عملکرد و توزیع رطوبت نیمرخ خاک در چند گیاه زمستانه میپردازد. نتایج نشان داده است که کشت کلزا و باقلا به جای گندم از مزیت نسبی بالاتری برخوردار بوده و کشت جو مزیتی نسبت به گندم ندارد. گندم در شرایط آبی و دیم، در انتهای فصل عمده رطوبت موجود در خاک را تخلیه نموده و شرایط رطوبتی در خاک مناسب کشت بعدی نخواهد بود. باقلا و کلزا بهدلیل اینکه زودتر از گندم کاشته میشوند و همچنین زودتر هم برداشت میشوند، نسبت به کشت مداوم گندم مزیت نسبی بالاتری دارند. بهطوریکه در سال دوم، سوم و چهارم در زمین تحت کشت باقلای آبی در انتهای فصل بهترتیب در حدود 73، 30 و 18 میلیمتر رطوبت در خاک بیشتر از زمین تحت کشت گندم باقی مانده و قابل استفاده برای کشت تابستانه است.
آب سبز
آبیاری تکمیلی
گلستان
گندم
2014
12
22
673
683
https://idj.iaid.ir/article_54813_c9663fd2d9ddb631f370b190f03fe3aa.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
تغییرات زمانی و مکانی آب توزیع شده در کانالهای شبکه سد درودزن
مائده
فرخی
علی اکبر
کامگار حقیقی
علیرضا
سپاسخواه
شاهرخ
زند پارسا
تورج
هنر
یکی از اساسیترین راهکارها برای ارتقای بهرهوری آب کشاورزی، توزیع مناسب آب در شبکه کانالهای آبیاری میباشد. در این تحقیق، توزیع آب در شبکه آبیاری و زهکشی درودزن برای 14 سال آماری(1375 تا 1389 ) بررسی شد. این شبکه در شمال غرب استان فارس واقع است که از سد مخزنی درودزن تغذیه میشود. با داشتن مقادیر حجم آب ورودی به کانال اصلی و کانالهای زیرمجموعه آن، توزیع آب در شبکه درودزن بین کانالهای هامون، اردیبهشت، سمت چپ و ابرج مورد بررسی قرار گرفت. از بررسی ماهانه توزیع آب در سالهای مورد مطالعه دیده شد که در ماههای فروردین و اردیبهشت، آب وارد شده به کانالها زیاد، در آبان کم و در بهمن وجود نداشته است. شاخص حجم سالانه آب تخصیص یافته بر واحد سطح بر اساس آب تحویلی تعریف شد، که بهمنظور توزیع عادلانه آب باید میزان این شاخص در کانالها برابر باشد در حالیکه با محاسبه آن مشخص شد که مقدار بهدست آمده برای کانال هامون نسبت به سایر کانالها کمتر است.کمترین مقدار میانگین سالانه این شاخص برای کانال هامون( l.s-1.ha-119/0) و بیشترین مقدار برای کانال ابرج( l.s-1.ha-137/0) بهدست آمد. نتایج نشان داد که کانال هامون نسبت به سایر کانالها آب کمتری در واحد سطح گرفته و این مقدار در کانال ابرج با کمترین سطح زیر کشت در غالب سالها بیشتر از سایر کانالها بوده است. پیشنهاد شد، آب مورد نیاز کشاورزان با توجه به سطح قابل کشت منطقه و بر اساس کل حجم آب تحویلی در هر سال، با رعایت عدالت، بین کشاورزان تحویل حجمی گردد تا آنان از توزیع آب مناسبتری برخوردار گردند.
سد درودزن
توزیع
شبکه آبیاری
عدالت
2014
12
22
684
693
https://idj.iaid.ir/article_54816_8eae47ec45858a4f1a43251716e46acd.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
بررسی اثر تغییر اقلیم بر منحنیهای شدت- مدت- فراوانی بارش ایستگاه بابلسر طی دورهی زمانی 2030- 2011
بهرام
بختیاری
شیدا
پورموسوی
نسرین
سیاری
تغییرات آب و هوایی بر مقدار بارش در تمام مناطق تأثیرگذار بوده که این خود میتواند بر منحنیهای شدت- مدت- فراوانی بارش(IDF) مؤثر باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر منحنیهای IDF در ایستگاه بابلسر در دوره 2030- 2011 با استفاده از ریزمقیاس نمایی برونداد مدل گردش عمومی جو و تحت سناریوهای انتشار میباشد. به این منظور ابتدا دو توزیع مناسبتر همخوان با مؤلفه بارش، یعنی گامبل و لوگ- پیرسون تیپ سه با مقادیر بارندگی ساعتی سالهای 1998-1966 برازش داده شد. سپس منحنیهای IDF برای بازههای زمانی 10، 20، 30 دقیقه و 1، 2، 6، 12 و 24 ساعت و دوره بازگشتهای 2، 5، 10، 25، 50 و 100 سال استخراج شدند. پس از آن دادهها در مقیاس زمانی روزانه با استفاده از مدل گردش عمومی جو HadCm3 تحت سناریوهای انتشار A1B، A2 و B1 و مدل ریزمقیاس نمائی LARS-WG، برای بازه زمانی 2030- 2011 برآورد شدند. در مرحله بعد منحنیهای حاصل از سناریوهای مفروض توسط روابط اصلاح شده بل تهیه گردیدند. نتایج نشان داد که در اکثر موارد مقادیر ضریب همبستگی در توزیع گامبل در بازه 998/0- 996/0 و در توزیع لوگ- پیرسون تیپ سه در بازه 974/0- 969/0 بهدست آمد. این امر بیانگر همبستگی معنیدارتر در توزیع گامبل میباشد. مقایسه بین شدت بارش پیشبینی شده توسط سناریوهای ذکر شده و محاسبه شده توسط توزیع گامبل برای دوره پایه نشاندهنده افزایش این مقدار در ایستگاه بابلسر طی دوره 2030- 2011 میباشد. برای مثال در تداوم 1 ساعت و برای دوره بازگشت 2 ساله مقدار شدت بارش برای سه سناریوی A1B، A2 و B1 بهترتیب به میزان 28%، 17% و 25% نسبت به سالهای پایه افزایش یافته است.
منحنیهای IDF
تغییر اقلیم
HadCM3
LARS-WG
بابلسر
سناریوی انتشار
2014
12
22
694
704
https://idj.iaid.ir/article_54817_63eb2bc8470a0bce901af943c2980dd0.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
بررسی تأثیر سطوح مختلف ابرجاذب (هیبروزوم دانه متوسط) و تنش آبی بر اجزای عملکرد ذرت علوفهای
حسین
شریفان
شکیبا
میرزایی
محسن
سیلسپور
پلیمرهای سوپر جاذب به دلیل جذب و نگهداری آب میتوانند در افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک و کاهش تنش ناشی از کم آبی مؤثر باشند. این تحقیق به منظور بررسی اثر سطوح مختلف پلیمر سوپرجاذب و تنش آبی بر اجزای عملکرد ذرت علوفهای در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان ورامین در تیر ماه سال 1390 به صورت گلدانی و آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل 4 سطح تنش آبیw1، w2، w3 و w4(50، 75، 100 و 125 درصد نیاز آبی گیاه) و 4 سطح سوپرجاذب هیبروزوم s1، s2، s3 و s4(شاهد، 3، 5، 7 گرم در هر کیلوگرم خاک گلدان) بودند. صفات بررسی شده شامل طول بوته، وزن خشک برگ و وزن کل ماده خشک بود. نتایج نشان داد با افزایش میزان ابرجاذب میزان طول بوته، وزن خشک برگ و وزن کل ماده خشک افزایش یافته است. بهطوری که در تیمار s4(7 گرم در هر کیلوگرم خاک) نسبت به شاهد 72/63 درصد افزایش در وزن خشک برگ، 14/90 درصد افزایش در وزن کل ماده خشک و 36/42 درصد افزایش در طول بوته مشاهده شده است.
سوپرجاذب، تنش آبی
عملکرد ماده خشک، ذرت علوفهای
2014
12
22
705
712
https://idj.iaid.ir/article_54818_4dc50bb0c503e166f34183bf3e148b66.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
مقایسه رویکردهای برنامهریزی پویا، خطی و غیرخطی در بهرهبرداری بهینه از مخزن (مطالعه موردی: خشکسالی سالهای 80-1377 شبکههای کشاورزی زایندهرود اصفهان)
صدیقه
انوری
سید جمشید
موسوی
سعید
مرید
با توجه به محدودیت منابع آب و وقوع خشکسالیهای متناوب در کشور، استفاده از سیاستهای کارآمد در بهرهبرداری از مخازن سدها اهمیت زیادی یافته است. در این خصوص رویکردهای مختلفی را میتوان اعمال نمود که نوع مدلسازی و فرضیات آنها میتواند تعیینکننده باشد. در این تحقیق، چهار رویکرد مدیریت تخصیص بهینه آب کشاورزی در شرایط خشکسالی در شبکه زایندهرود اصفهان (دوره 78-1377 تا 80-1379) با استفاده از مجموعهای از شاخصهای عملکردی مخزن مورد مقایسه قرار گرفته است. رویکردهای فوق عبارت بودند از: 1) مدلسازی DP با ملاحظه قطعیت جریان ورودی به مخزن و نیاز ثابت آب بخش کشاورزی، 2) مدلسازی SDP با ملاحظه عدم قطعیت جریان ورودی و نیاز ثابت آب کشاورزی، 3) مدلسازی SSDP با ملاحظات مد نظر در رویکرد دوم و 4) ملاحظه نیاز متغیر کشاورزی با دخالت دادن جزئیات تخصیص آب در مراحل مختلف رشد گیاهی، بین محصولات مختلف و شبکههای کشاورزی پاییندست با مدلهای LP و NLP و نیز مدنظر قراردادن قطعیت جریان. نتایج نشان داد از منظر فرایند مدلسازی، رویکرد اول و چهارم بهترتیب سادهترین و پیچیدهترین مراحل را بههمراه داشتند. از منظر شاخصهای کارایی مانند اعتمادپذیری (زمانی و کمی)، حداکثر کمبودها و مجموع آن، رویکردهای احتمالاتی که در آنها عدم قطعیت جریان ورودی لحاظ گردیده بهترتیب با مقادیر 38%، 68%، 157 و 330 MCM شاخصهای نامبرده، عملکرد بهتری نسبت به سایرین داشته و این برتری عملکرد برای رویکرد سوم بارزتر بوده است. مقایسه سود حاصل از رویکردهای بهینهسازی تحقیق با سود واقعی بهرهبرداری از سیستم، افزایش 68 تا 73 درصدی متوسط سود را نشان داد.
بهینهسازی
DP
SDP
SSDP
LP
NLP
زایندهرود
2014
12
22
713
725
https://idj.iaid.ir/article_54819_2f311a86a15dd673379eb584522ad933.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
تأثیر سیستم آبیاری بر توسعه ریشه درختان بالغ زیتون در خاکهای سنگریزهای
فهیمه
محمدزاده
مهدی
قیصری
اسماعیل
لندی
پروین
ذوالفقاری
تغییر سیستم آبیاری از سطحی به قطرهای از راهکارهای پیشنهادی در شرایط بحران منابع آب است که در اینصورت اطلاع از سیستم توسعه ریشه درختان بالغ برای اجرای مدیریت آبیاری قطرهای لازم است. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر سیستم آبیاری بر رشد ریشه، سیستم توسعه ریشه درختان بالغ زیتون در سه سیستم آبیاری سطحی، آبیاری قطرهای اتوماتیک و آبیاری قطرهای سنتی بود. بافت خاک سایتهای آزمایشی لوم شنی با متوسط درصد سنگریزه 50 درصد بود. الگوی توسعه ریشه در فاصله 30 سانتیمتر از درخت در کل سطح سایه انداز درخت تا عمق 80 سانتیمتری با اندازهگیری شاخصهای وزن تر، حجم تر و وزن خشک ریشه بررسی شد. نتایج تحقیق کاهش درصد وزن تر ریشه را با افزایش عمق و افزایش فاصله از تنه درخت تا 240 سانتیمتر به ترتیب از 40 به حدود 5 درصد و به طور متوسط از 5 به 4 گرم نشان داد. سیستم توسعه ریشه تحت تأثیر درصد سنگریزه خاک بود و با افزایش درصد سنگریزه دانسیته وزنی و حجمی ریشه کاهش یافت. توسعه ریشه زیتون تحت تأثیر سیستم آبیاری و آرایش قطرهچکانها بود. نتایج نشان داد تغییر سیستم آبیاری از سطحی به قطرهای برای درختان بالغ امکانپذیر است، اما نیازمند بررسی سیستم توسعه ریشه در سیستم آبیاری قبلی میباشد.
آبیاری سطحی
آبیاری قطرهای اتوماتیک
حجم ریشه
وزن ریشه
زیتون
2014
12
22
726
734
https://idj.iaid.ir/article_54820_ce38df29b64f0f508a9d9034403b7bbd.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
بررسی امنیت آبی در اقلیمهای خشک از دیدگاه شاخص رد پای آب (مطالعه موردی: استان خراسان جنوبی)
اعظم
عربی یزدی
ناصر
نیکنیا
نجمه
مجیدی
حسین
امامی
در استان خراسان جنوبی با متوسط بارندگی سالانه 180 تا 200 میلیمتر و میانگین تولید سالانه بیش از 490 هزار تن محصولات کشاورزی، بیش از 138 میلیون مترمکعب اضافه برداشت ازسفرههای آب زیرزمینی صورت میگیرد، بهطوریکه از تعداد 24 دشت مستقل استان، 13 دشت ممنوعه، 2 دشت ممنوعه بحرانی و برای 3 دشت نیز پیشنهاد ممنوعیت ارائه شده است. در این پژوهش میانگین آب مجازی محصولات کشاورزی استان خراسان جنوبی حدود 1312 متر مکعب برای تولید هر تن محصول و بهرهوری آب کشاورزی kgm-3 62/0 است. در نتیجه مبادلات محصولات کشاورزی، در سالهای 87 تا 91 برنج بیشترین حجم واردات معادل 76/7 میلیون مترمکعب آب را به شکل مجازی به استان وارد کرده است. طی این دوره حجم آب مجازی صادراتی محصولات کشاورزی از 5/24 تا 2/17 میلیون متر مکعب کاهش یافته است که رب گوجه فرنگی، سیب زمینی، سیب درختی بیشترین سهم صادرات آب مجازی را به خود اختصاص داده است. با توجه به جمعیت 662،534 نفری استان در سال 1390، نیاز خالص آبی برای امنیت غذایی استان حدود 723 میلیون متر مکعب است. این رقم در شرایطی است که راندمان 100 درصد بوده و گیاهان در شرایط بدون تنش شوری و خشکی، آفات و بیماریها رشد کنند. برای حصول امنیت غذایی، نیاز به تأمین حدود 448 هزار تن انواع محصولات غذایی است که با درنظر گرفتن شرایط واقعی و راندمان 35 درصد، معادل 2065 میلیون متر مکعب آب به فرم مجازی است. کل حجم شاخص ردپای آب در استان 1142 میلیون متر مکعب است که به ازاء هر نفر 7/1723متر مکعب در سال برآورد گردید
آبرانه
امنیت غذایی
بهره وری کشاورزی
مبادلات آب مجازی
منابع آبی
2014
12
22
735
746
https://idj.iaid.ir/article_54821_d5acb595bfff4256bb4f7121c118e271.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
اثر مقادیر آب آبیاری و کود پتاسیم بر رشد ریشه و اندامهای هوایی ارقام سورگوم علوفهای
سید حسن
موسوی فضل
امین
علیزاده
حسین
انصاری
پرویز
رضوانیمقدم
به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف آب آبیاری و کود پتاسیم بر پارامترهای رشدی ریشه و اندامهای هوایی سورگوم علوفهای، پژوهشی در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان( شاهرود) به صورت گلدانی انجام شد. فاکتورهای این پژوهش شامل آب آبیاری( 50، 75 و 100 درصد آب مورد نیاز گیاه )، کود پتاسیم(50 و 100 درصد نیاز) و ارقام سورگوم علوفهای(پگاه، کرج و اسپیدفید) بودند. این پژوهش در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار انجام شد. برای اندازهگیری صفات ابتدا اندام هوایی گیاه جدا و سپس پارامترهای اندام هوایی شامل سطح برگ، وزن خشک برگها، وزن خشک ساقه و وزن اندام هوایی اندازهگیری شدند. سپس ریشهها به طور کامل از خاک خارج و شسته میشدند. حجم ریشه با روش غوطهوری در آب و وزن صفات با ترازوی دقیق(دقت 0001/.) تعیین میگردید. طول و حجم ریشهها به روش اتکینسون محاسبه شد. وزن خشک ریشهها پس از خشک شدن در گرمخانه تعیین شد. نتایج نشان داد اثر آب آبیاری، کود پتاسیم و رقم بر خصوصیات مرفولوژیکی ریشه(طول، حجم، سطح و وزن خشک) و اندامهای هوایی گیاه(وزن خشک برگ، سطح برگ، وزن خشک ساقه و نسبت اندام هوایی به ریشه) در سطح یک درصد معنیدار است. بیشترین طول، حجم، سطح و وزن خشک ریشه، وزن خشک برگ و وزن خشک ساقه از سطح آب 100 درصد حاصل شد. حداکثر طول، حجم، سطح و وزن خشک ریشه، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه نیز از سطح کودی 100 درصد بدست آمد. با کاهش مقدار آب آبیاری و کود پتاسیم مقادیر طول، حجم، سطح و وزن خشک ریشه، وزن خشک برگ و وزن خشک ساقه کاهش یافت. رقم اسپیدفید دارای حداکثر طول، حجم، سطح و وزن خشک ریشه بود. ارقام مختلف سورگوم نسبت به تأمین مقادیر مختلف آب آبیاری عکسالعمل متفاوتی از خود نشان دادند. حساسترین رقم به مقدار آب آبیاری رقم اسپیدفید بود. مقدار آب آبیاری خصوصیات رشدی گیاه را هم در اندامهای هوایی و هم ریشه به شدت تحت تأثیر قرار داد.
آب آبیاری
کود پتاسیم
ریشه
سورگوم علوفهای
پژوهش گلدانی
2014
12
22
747
756
https://idj.iaid.ir/article_54822_627913c5910aca706755203a93293fb8.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
تأثیر تنش آبی با استفاده از آبیاری بارانی به روش تکشاخهای بر عملکرد سویا
ابوطالب
هزارجریبی
ابراهیم
هزارجریبی
مهدی
ذاکرینیا
قربان
قربانی نصرآباد
حسین
جهانتیغ
آب از جمله نهادههای تولید است که در مهندسی کشاورزی از اهمیت والایی برخوردار است. محدودیت آب، عمدهترین عامل منفی و بازدارنده در زراعت آبی محسوب میشود و بهدلیل وجود این محدودیت از جنبههای کیفی و کمی، تحقیقات کمآبیاری جهت بهینهسازی مصرف آب و تعیین شاخصهای آستانهای عمق[A1] ، جایگاه ویژهای مییابد و در این ارتباط شناخت رابطه آب- عملکرد ضروری خواهد بود. در این تحقیق اثر تنش آبی بر عملکرد و اجزاء عملکرد سویا در شش سطح آبیاری(Is1 تا Is6) برای رقم سپیده در شش تکرار با استفاده از آبیاری بارانی تک شاخهای مورد ارزیابی قرار گرفت. تابع تولید عملکرد دانه بهصورت(y=-0.1301x2+92.365x-6203.6, R²=0.9446) بهدست آمد. تحت شرایط آبیاری کامل، سویا(رقم کتول) به 9/354 میلیمتر آب برای تولید حداکثر 10190 کیلوگرم بر هکتار نیاز دارد. حداقل و حداکثر میانگین کارایی مصرف آب برای تولید دانه بهترتیب در سطوح آبیاریIs1 و Is4 بهترتیب برابر 0/16 و 3/35 کیلوگرم در هکتار در هر میلیمتربهدست آمد. با افزایش مقدار آب مصرفی، میانگین عملکرد دانه و تعداد غلاف در بوته نیز افزایش یافتند. حداقل میانگین عملکرد دانه، وزن هزار دانه و تعداد غلاف در بوته در Is1حاصل گردید. ضریب تنش آبی FAO (Ky) برابر 92/0 محاسبه شد. مقایسه واکنش عملکرد ارقام نسبت به مقادیر مختلف مصرف آب و ضریب واکنش آنها به آب (Ky)، حاکی از در اولویت بودن کشت رقم کتول نسبت به ارقام تحت کشت سحر و G3 در استان گلستان بهمنظور افزایش تولید و استفاده بهینه از منابع آب محدود دارد.
[A1]عمق آبیاری
آبیاری بارانی تکشاخهای
تابع تولید
تنش آبی
سویا
راندمان مصرف آب
عملکرد
2014
12
22
757
765
https://idj.iaid.ir/article_54823_6fae02d55e7e637d52903d37c12fb0e9.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
بررسی کاهش نیترات زهآب کشاورزی توسط زئولیت اصلاح شده در آزمایشهای ناپیوسته و پویا
مهرناز
مسلمی کوچصفهانی
مریم
نوابیان
مهدی
اسمعیلی ورکی
مجید
وظیفه دوست
کمبود منابع آب مورد نیاز برای کشاورزی از یک سو و افول کیفی ناشی از ورود زهآبهای نامطلوب از سوی دیگر منجر به تهدیدهای زیست محیطی منابع آب شده است. مصرف نادرست کودهای نیتروژندار که از مهمترین مواد مغذی مورد نیاز برای گیاهان به شمار میآیند منجر به ورود بیش از حد مجاز ترکیبات نیتروژن به منابع آب میشود. در این پژوهش کاربرد زئولیت طبیعی اصلاح شده با هدف کاهش نیترات از محلولهای آبی در آزمایشهای ناپیوسته و پویا بررسی شد. زمان تعادل و مقدار جذب نیترات بهدست آمده در مدل فیزیکی کانال زهکش با نتایج آزمایشهای ناپیوسته مقایسه شد. زمان تعادل در هر دو حالت یکسان و حدود 60 دقیقه بهدست آمد اما مقدار جذب و درصد حذف نیترات یکسان نبود. از آنجایی که نتایج متفاوت مشاهده شده ناشی از اثر مدل فیزیکی بود، اثر دو دبی 05/0 و 08/0 لیتر بر ثانیه، سه ضخامت 2، 3 و 5 سانتیمتری حوضچه جذب و تعداد دفعات عبور زهاب از فیلتر بین 2 تا 32 بار بر درصد حذف نیترات بررسی شد. نتایج کارایی بهتر زئولیت به مقدار 8 تا 16 درصد را در دبی بیشتر نشان داد. همچنین با ثابت نگهداشتن مقدار زئولیت و کاهش ضخامت حوضچهی جذب از 33/0 تا 13/0 عرض مدل، حدود 19 درصد افزایش درصد حذف مشاهده شد.
جذب
زمان تعادل
هم دما
مدل فیزیکی
محیط زیست
2014
12
22
766
773
https://idj.iaid.ir/article_54824_332f41b31ada445d8c7d1287906b2c14.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
پهنهبندی برنامهبندی آبیاری گندم زمستانه در استان فارس با استفاده از اطلاعات بارندگی(استوکاستیک)
ریحانهالسادات
موسویزاده مجرد
علیاکبر
کامگار حقیقی
علیرضا
سپاسخواه
آرمان
گنجی
شاهرخ
زند پارسا
معصومهالسادات
هاشمیطامه
گندم یکی از محصولات عمدۀ استان فارس میباشد و برنامهبندی صحیح آبیاری آن باعث افزایش راندمان آبیاری و در نتیجه امکان استفاده بهینه از منابع آب میگردد.آبیاری گندم زمستانه بهدلیل تطابق فصل کشت و رشد محصول با فصل بارندگی از اهمیت ویژهای برخوردار است. لذا در این تحقیق، با استفاده از مدل دوجزئی(زنجیره مارکوف و تابع توزیع گاما) مقدار روزانه بارش در دراز مدت شبیهسازی گردید. خروجی این مدل بهعنوان عامل تصادفی و تبخیر – تعرق روزانه گندم بهعنوان عاملی یقینی در ترکیب با معادله بیلان آب خاک در 32 ایستگاه هواشناسی استان فارس، جهت پیشبینی عمق و تاریخ آبیاری مورد استفاده قرار گرفت. همچنین در این پژوهش، بافت خاک غالب در هر ایستگاه و طول دورههای مختلف رشد گندم در شرایط مختلف آب و هوایی در نظر گرفته شده است. در گام بعدی در یک سطح احتمال مشخص، تاریخ هر کدام از آبیاریها و مقدار آبیاری در هر نوبت پیشبینی گردید. در نهایت، نقشههای پهنهبندی هماحتمال برای پارامترهای شبیهسازی شده، توسط نرمافزارArc GIS رسم گردید. با توجه به اینکه حساسترین مرحله رشد گندم، در مرحله خوشهدهی و دو هفته پیش از گردهافشانی گندم(گلدهی) است، بررسی نتایج اجرای مدل نشان داد که در این مرحله، آبیاری گندم پیشبینی گردیده است. این نشان داد که در ایستگاههای موردبررسی، خروجی مدل براساس احتمال در نظر گرفتهشده، منجر به تنش آبی در گیاه نگردید. با توجه به احتمال 75% نتایج، بیشترین تعداد آبیاری مورد نیاز در ایستگاههای واقع در جنوب، جنوبشرق و جنوبغرب استان مشاهده شد. همچنین بیشترین نیاز آبیاری در ایستگاههای واقع در جنوب و جنوبشرق استان مشاهده گردید. تحلیل نتایج با توجه به سطح ریسکپذیری، در تعیین نیاز آبیاری قابل تخصیص در کشت گندم زمستانه به کار رفت.
گندم
نیاز آبی
برنامهبندی آبیاری
استوکاستیک
2014
12
22
774
785
https://idj.iaid.ir/article_54825_5d4fc934b177a2cb3ff03c2bcfad8cfd.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
تأثیر دور آبیاری بر توزیع رطوبت و شوری در باغهای پسته تحت شرایط آبیاری قطرهای زیرسطحی (مطالعه موردی: شهرستان سیرجان استان کرمان)
اکرم
سیفی
سید مجید
میرلطیفی
حسین
دهقانی سانیج
منوچهر
ترابی
پسته محصولی استراتژیک با ارزش اقتصادی بالا در ایران است که در مناطق خشک با محدودیت منابع آبی و کیفیت پایین آب کشت میشود. در سالهای اخیر، روش آبیاری قطرهای زیرسطحی (SDI) مورد توجه ویژه کشاورزان پسته قرار گرفته است. اما با توجه به کیفیت پایین آب در اکثر مناطق تحت کشت پسته، استفاده ازاین شیوه آبیاری باعث تجمع نمک در نزدیکی سطح خاک میشود که میتواند منجر به کاهش عملکرد محصول شود. از طرف دیگر، چون دور آبیاری مناسب در روش SDIبرای کنترل شوری و رطوبت خاک در زراعت پسته مشخص نیست، در این تحقیق، تأثیر دورهای مختلف آبیاری بر توزیع رطوبت، شوری و عملکرد درختان پسته 15 ساله با خاک سیلت لوم و روش آبیاری SDI با آب شور (EC=4.2 dS/m) در شرایط اقلیم بیابانی بررسی شد. دو تیمار دور آبیاری 3 و 14 روز (I3 و I14) با سه تکرار در قطعه آزمایشی یک هکتاری مزرعهای واقع در شهرستان سیرجان مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تیمارهای آبیاری اثرات معناداری روی مقدار رطوبت خاک در عمق 100-0 سانتیمتری لایه خاک داشتند و میانگین ذخیره رطوبتی تیمار I3 بیشتر بود. کاربرد بیشتر آب مصرفی در تیمار I3 باعث تجمع کمتر نمک در منطقه توسعه ریشه نسبت به تیمار I14 شد که از لحاظ آماری معنادار بود. عملکرد محصول در تیمارهای I3 و I14 به ترتیب 3/3 و 7/3 کیلوگرم در هر درخت بود که اختلاف معناداری نداشتند، اما تیمار I3 موجب بهبود صفات کیفی محصول از جمله کاهش درصد پوکی و افزایش درصد خندانی شد.
آبیاری قطرهای زیرسطحی
پسته
دور آبیاری
رطوبت
شوری
کرمان
2014
12
22
786
799
https://idj.iaid.ir/article_54826_b35f361ba0520f21789389a27718f03d.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
اصلاح ضریب سرعت سطحی در روش جسم شناور با مدلسازی جریان در نرم افزار فلوئنت
ابراهیم
رحیمی
مجید
رحیمپور
روش جسم شناور یک روش تقریبی اما سریع برای اندازهگیری سرعت و در نتیجه دبی جریان میباشد. سرعت سطحی بهدست آمده از روش جسم شناور در فاکتور تصحیح ضرب میشود تا سرعت متوسط در مقطع عرضی بهدست آید. این فاکتور توسط سازمان احیا اراضی آمریکا(USBR) برای اندازهگیری به روش جسم شناور ارائه شده است. ضرایب سرعت سطحی منتشر شده توسط USBR برای استفاده از روش جسم شناور فقط تابع میانگین عمق آب هستند حال آنکه فاکتورهای هیدرولیکی دیگر مثل شیب طولی کانال، زبری دیواره کانال، شکل مقطع کانال، محل قرارگیری جسم شناور و ... هم ممکن است در مقدار این ضریب مؤثر باشند. در این مطالعه تأثیر پارامترهای مذکور بر ضریب سرعت سطحی در کانالهای روباز مستطیلی و مرکب بررسی و نتایج با ضرایب ارائه شده توسط USBR مقایسه شده است. ضرایب سرعت سطحی بهدست آمده از این تحقیق با مقدار ارائه شده توسط USBR متفاوت میباشد و در بعضی موارد حدود 20 درصد اختلاف دارند. در نتیجه با در نظرگرفتن پارامترهای مذکور میتوان دقت روش جسم شناور در تعیین سرعت متوسط و برآورد دقیقتر دبی کانال بهمیزان قابل توجهای افزایش داد.
کانال روباز مستطیلی و مرکب
مدل تنش رینولدز
اندازهگیری سرعت جریان
2014
12
22
800
809
https://idj.iaid.ir/article_54827_e35877fe4a6bdaa8689e768f9d6356a5.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
تأثیرکم آبیاری متناوب برعملکرد، اجزا عملکرد و بهرهوری آب در ذرت دانهای سینگل کراس-704
سیده طیبه
معصومی
علی
رحیمی خوب
مجید
قربانی جاوید
محمد هادی
نظریفر
بهمنظور بررسی اثر کم آبیاری متناوب بر عملکرد، اجزاء عملکرد و بهرهوری آب در ذرت دانهای رقم سینگل کراس-704، پژوهشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تیمار آبیاری و سه تکرار در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران واقع در شهرستان پاکدشت اجرا گردید. تیمارهای آبیاری شامل تیمار A(آبیاری کامل- تیمار شاهد)، تیمار B(آبیاری متناوب با یک دور آبیاری کامل و دور بعد با 85 درصد آبیاری کامل تا پایان رشد گیاه)، تیمار Cو تیمار Dمانند تیمار B اما با اعمال 65 و 50 درصد آبیاری کامل تا پایان رشد گیاه اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که کم آبیاری متناوب بر صفات وزن خشک بوته، وزن بلال، عملکرد دانه و بهره وری آب اثر معنیداری داشت. برای رسیدن به بهرهوری آب، ارتفاع بوته، عملکرد زیست توده، وزن بلال و عملکرد دانهی بیشتر، نیازی به آبیاری کامل(100درصد) نیست و با آبیاری به صورت تیمار B میتوان به مقدار عملکرد حداکثر رسید. همچنین بر اساس همبستگی صفات مشخص شد که وزن بلال بیشترین همبستگی مثبت و معنیداری در سطح یک درصد با عملکرد دانه داشت. پس میتوان پیشنهاد نمود که مناسبترین روش اعمال کم آبیاری برای ذرت دانهای در این منطقه، آبیاری متناوب با یک دور آبیاری کامل و دور بعد با 85 درصد آبیاری کامل تا پایان رشد گیاه میباشد.
بهرهوری آب
کم آبیاری متناوب
عملکرد دانه
2014
12
22
810
816
https://idj.iaid.ir/article_54842_b5d6565f17a45e893240fad47a72de6a.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
بررسی تغییرات شاخصهای حدی هواشناسی در استان خراسان رضوی
مریم
عرفانیان
حسین
انصاری
امین
علیزاده
محمد
بنایان اول
در سالهای اخیر بررسی پارامترهای حدی هواشناسی که دارای خسارتهای زیاد اقتصادی، اجتماعی و مالی زیادی میباشند، در دنیا اهمیت زیادی پیدا کرده است. در اکثر مطالعات قبلی صورت گرفته، توجه محققان به بررسی متوسط پارامترهای هواشناسی در طول دوره آماری معطوف بوده است، لذا تحقیق چندانی در خصوص وقوع پارامترهای حدی، که دارای تأثیر بیشتر و خسارت بارتری بر بخشهای مختلف از جمله کشاورزی هستند، صورت نگرفته است. این تحقیق با هدف بررسی روند وقوع شرایط حدی هواشناسی(پارامترهای حدی مربوط به بارش و دما) در استان خراسان رضوی و در سه ایستگاه مشهد، سبزوار و تربت حیدریه در دوره آماری 2010- 1961 به روش من- کندال صورت گرفته است. بر اساس نتایج حاصله مشخص میشود که بهطورکلی در منطقه مورد مطالعه تعداد روزهای یخبندان، روزهای یخی و وقوع دورههای سرد کاهش یافته و بالعکس تعداد روزهای آفتابی، شبهای حارهای و نیز طول دوره گرم افزایش یافته است. این امر حاکی از آن است که بهطورکلی در منطقه، دما دارای روند افزایشی بوده است. همچنین شاخصهای حدی بارش با نوسان بیشتر و عمدتاً با شیب کاهشی بسیار کم در منطقه دیده میشود. علاوه بر این با استفاده از آزمون نموداری من-کندال سال تغییر در روند هر کدام از پارامترها نیز مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق میتواند در خصوص کاهش ریسک تولیدات کشاورزی و نیز محصولگزینی بهتر با توجه به چگونگی وقوع شرایط حدی در مناطق مختلف، مورد استفاده مسئولان قرار گیرد.
شرایط حدی هواشناسی
روند
من-کندال
استان خراسان رضوی
2014
12
22
817
825
https://idj.iaid.ir/article_54843_025df69c7222f5a7220b53249f679701.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
مدل پویای سیستم بهسازی شبکه آبیاری فومنات از دیدگاه شاخصهای کفایت و عدالت
سمانه
شعبانی
محمد جواد
منعم
علی
باقری
سهم عمدهای از منابع آبی برای مصارف کشاورزی از طریق شبکههای آبیاری و زهکشی استفاده میشود. بررسی عملکرد شبکههای کشور نشان داده است که کارایی بسیاری از آنها پایین میباشد. لذا توجه به مقوله بهسازی شبکههای آبیاری، جهت ارتقاء عملکرد آنها اهمیت ویژهای دارد. بهدلیل پیچیدگی مسئله بهسازی شبکههای آبیاری و وجود تعاملات بین اجزای آن، نیاز به یک نگاه جامع و آیندهنگر وجود دارد. یکی از ابزارهای مدیریتی برای این منظور، علم پویایی سیستم است. در این تحقیق وضعیت موجود شبکه آبیاری فومنات در قالب ساختار علی و معلولی شناسایی و مدل مفهومی و کمی حاکم بر بهسازی این شبکه از دیدگاه شاخصهای فرآیندی، تعیین گردید. خروجیهای مدل در قالب سیاستهای مختلف بهسازی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله حاکی از آن است که با ادامه روند فعلی در آینده، وضعیت شبکه از منظر مطلوبیت که مجموعهای از شاخصهای فرآیندی است، وخیمتر خواهد شد. در مقابل نشان داده شده است که در صورت اعمال سیاستهای مختلف، سطح مطلوبیت شبکه به نسبتهای مختلف افزایش مییابد. از بین سیاستهای منفرد، سیاست سرمایهگذاری برای بهسازی فیزیکی و سیاست ثابت نگهداشتن سطح زیر کشت، بهترتیب در کوتاهمدت و بلند مدت بیشترین تأثیر را بر افزایش مطلوبیت شبکه داشتهاند.
بهسازی
پویایی سیستم
شبکه آبیاری و زهکشی فومنات
عدالت
کفایت
مطلوبیت
2014
12
22
826
836
https://idj.iaid.ir/article_54844_36e0929fcccbd2429bcd3503e14bd7ee.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
تغییرات زمانی پارامترهای هیدرولیکی و فیزیکی خاک در روشهای مختلف خاکورزی در شمال استان خوزستان
مصطفی
باقری
زهرا
ایزدپناه
سعید
برومندنسب
محمد
خرمیان
ویژگیهای فیزیکی و هیدرولیکی خاک(K) نقش مهمی در طراحی آبیاری و زهکشی دارد. تغییرپذیری پارامترهای هیدرولیکی خاک بسته به مکان و زمان زیاد میباشد. بهمنظور بررسی این تغییرات، آزمایشی صحرایی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تیمار و سه تکرار در مزرعه ذرت در شمال خوزستان(دزفول) در سال 1392 انجام گردید. تیمارها شامل روشهای بیخاکورزی((NT، کمخاکورزی(MT) و خاکورزی مرسوم(CT) بودند. اندازهگیریها با استفاده از نفوذسنج دیسک در مکشهای مختلف(صفر، 3، 5، 10 و 15) در چهار زمان شامل قبل از آبیاری، آبیاریهای دوم، هشتم و دهم در روشهای مختلف خاکورزی انجام شد. دادههای اندازهگیری شده از عمق خاک(10-20 سانتیمتر) و در زمانهای مختلف به عنوان عوامل فرعی به صورت کرتهای خرد شده در زمان تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که خاکورزی و عمق اندازهگیری و اثر متقابل آنها در سطح 1% روی مقادیر جرم مخصوص ظاهری خاک تأثیر داشت. هدایت هیدرولیکی اشباع و نزدیک اشباع در تیمار خاکورزی مرسوم بهطور معنیداری از دو روش دیگر خاکورزی بالاتر بود و در کمخاکورزی و بیخاکورزی این مقدار تقریباً یکسان است. بهجز مکش 15 و گاردنر، بین زمانهای مختلف در همه مکشها اختلاف معنیداری وجود داشت. رطوبت اولیه خاک، نقش مهمی روی تغییرات هدایت هیدرولیکی خاک در زمان داشت. اثر متقابل خاکورزی و زمان فقط در حالت اشباع معنیدار شد.
هدایت هیدرولیکی
نفوذسنج مکشی
تغییرپذیری زمانی
خاکورزی
2014
12
22
837
844
https://idj.iaid.ir/article_54845_216fcfc83b2ac41c96530a3a127dba34.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
ارزیابی پدیدههای ترسالی و خشکسالی در استان خراسان با استفاده از نمایههای (PNPI, SPI, NITZCHE)
عبدالرضا
ظهیری
حسین
شریفان
فرزانه
ابارشی
مهدی
رحیمیان
خشکسالی یکی از پدیدههای آب و هوایی است که در همه شرایط اقلیمی و در تمام مناطق کره زمین به وقوع میپیوندد. برای بیان کمی این پدیده، ارزیابی و پایش آن از شاخصهای مختلفی استفاده میشود. شاخصهایی که در این تحقیق برای بررسی پدیده خشکسالی و ترسالی بهکارگرفته شد شامل، شاخص بارش استاندارد شده(SPI)، درصد بارش نرمال (PNPI)و نمایه نیچه(NITZCHE) میباشد. برای این منظور دادههای بارش سالانه 6 ایستگاه هواشناسی در استانهای خراسان شمالی، رضوی و جنوبی برای یک دوره آماری 30 ساله(1389-1359) با هدف تحلیل آماری بارش و تعیین سالهای خشک و مرطوب مورد مطالعه قرار گرفت. با استفاده از محاسبات انجام شده به روشهای مختلف و مقایسه آنها با شاخصهای مورد نظر در طبقه بندیها، نتیجه شد که در ایستگاههای مورد مطالعه اغلب سالها به صورت نرمال و تا حدودی خشک بوده و سالهای شدیداً خشک و یا شدیداً مرطوب به ندرت قابل مشاهده میباشد. از میان نمایههای به کارگرفته شده، نمایه(SPI) به دلیل داشتن قابلیتهای بیشتر در تفکیک دقیقتر طبقهها در پدیدههای ترسالی و خشکسالی به عنوان بهترین شاخص از میان شاخصهای بررسی شده برای ارزیابی پدیده خشکسالی و ترسالی در استان خراسان انتخاب شد. همچنین با استفاده از روشهای زمینآماری، نقشه پهنهبندی شاخص استاندارد بارش برای منطقه مورد مطالعه ترسیم گردید. بر این اساس معلوم گردید که نواحی جنوب و جنوب غربی استان خراسان رضوی و قسمتهای شمال و شمال غربی خراسان جنوبی در وضعیت خشکی شدیدتری قرار دارند. علاوه بر این مشخص گردید، در طول دوره آماری 30 ساله، شدیدترین خشکسالی در سال 1387 و فراگیرترین خشکسالی در سال 1380به وقوع پیوسته است.
خشکسالی
شاخص بارش استاندارد شده(SPI)
شاخص درصد بارش نرمال(PNPI)
نمایه نیچه(NITZCHE)
ترسالی
2014
12
22
845
856
https://idj.iaid.ir/article_54846_a6745b85c9e57eb8ca1817e3dd8b85fb.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1393
8
4
بررسی میزان تأثیر اثر برف در شبیهسازی رواناب در حوضه آبریز (مطالعه موردی: حوضه آبریز بار نیشابور)
حسین
حسنپور درویشی
حسین
ابراهیمی
برف یکی از مؤلفههای اصلی چرخه هیدرولوژی در بسیاری از حوضههای آبریز کوهستانی دنیا است. در این حوضهها، رواناب برف بخش اصلی جریان رودخانهها به شمار میرود اما در مناطق کوهستانی شرق کشور علیرغم بارش برف در این حوضهها، تأثیر این جزء هیدرولوژی نسبت به مناطق غربی کشور متفاوت میباشد. در این پژوهش هدف شبیهسازی رواناب و بررسی تأثیر عملکرد اثر برف بر پارامترهای مدل بیلان آب سطحی حوضه آبریز بار در نیشابور میباشد. برای نیل به این هدف از آمار دبی ماهانه ایستگاه هیدرومتری اریه واقع بر رودخانه بار و برای آمار بارندگی از ایستگاه تبخیرسنجی بار-اریه استفاده شد. طول آمار 30 سال میباشد که از سال آبی 1354 تا سال آبی 1368 برای شبیهسازی و کالیبراسیون استفاده شده است و صحتسنجی از سال 1374 – 1388 انجام شده است. نتایج نشان داد که مدل WASMOD علیرغم سادگی توانایی شبیهسازی رواناب را با دادههای ورودی کم دارد. بنابراین میتوان این مدل را در حوضههایی که دادههای در دسترس کمی موجود است(مثلا فقط شامل بارندگی و دما) بهکار برد. همچنین توانایی مدل در دو حالت بررسی شد، مشخص شد که نتایج شبیهسازی مدل با در نظر گرفتن اثر برف به واقعیت نزدیکتر است. اما میتوان بدون در نظر گرفتن برف نیز مدلسازی را انجام داد. همچنین غیرخطی بودن رفتار رواناب پایه در اثر وجود برف مشخص گردید.
مدلسازی
بارش- رواناب
برف
حوضه آبریز
WASMOD
2014
12
22
857
864
https://idj.iaid.ir/article_54847_56e5eec9f3dd0a87bc4a81de5630f075.pdf