2024-03-28T21:02:14Z
https://idj.iaid.ir/?_action=export&rf=summon&issue=7446
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
تهیه نقشههای نیاز آبی ذرت با مقایسه روشهای زمینآماری و قطعی
محمد اسماعیل
کمالی
علیرضا
فرید حسینی
حسین
انصاری
محمدعلی
غلامی سفیدکوهی
در این تحقیق تهیه نقشه نیاز آبی ذرت در استان مازندران مدنظر قرار گرفت. نیاز آبی ذرت در دورههای 10 روزه به روش دو مرحلهای فائو در موقعیت ایستگاههای هواشناسی بدست آمد. تبخیر- تعرق مرجع (ET0) به روش فائو- پنمن- مانتیث و با استفاده از دادههای 51 ایستگاه هواشناسی محاسبه شد. ضرایب گیاهی نیز در 4 مرحله رشد مدنظر قرار گرفت. برای تعیین تابع رفتاری دادهها، آنالیز روند و ناهمسانگردی انجام شد. پس از محاسبه نیمتغییرنمای تجربی و انتخاب بهترین مدل نیمتغییرنما بر اساس کمترین مقدار مجموع باقیمانده مربعات (RSS)، دادهها با روشهای قطعی شامل وزندهی عکس فاصله، توابع پایه شعاعی، چند جملهای سراسری و چند جملهای موضعی و روشهای زمین آماری از خانواده کریجینگ درونیابی شدند. خطای درونیابی با استفاده از تکنیک اعتباریابی متقابل بدست آمد و نشان داد که روشهای چند جملهای سراسری و کریجینگ معمولی نتایج مشابهی را دارا و بهتر از سایر روشها بودند. نقشهها نشان دادند که بیشترین مقدار ET0 در ماه مرداد و 78/4-05/4 میلیمتر در روز و کمترین مقدار آن در ماه دی و 27/1-05/1 میلیمتر در روز بدست آمد. همچنین بیشترین مقدار نیاز آبی ذرت علوفهای در تیرماه و 15/5-27/4 میلیمتر در روز و برای ذرت دانهای در دهه اول مرداد و 21/5-41/4 میلیمتر در روز بدست آمد. نیاز آبی محاسباتی و پیشبینی شده ذرت علوفهای برای ایستگاه دشت ناز در این تحقیق از نتایج کتاب مرجع 8/45 و 45 درصد کمتر است. همچنین نیاز آبی محاسباتی و پیشبینی شده ذرت دانهای برای ایستگاه دشت ناز در این تحقیق از نتایج سند ملی 9/71 و 75 درصد بیشتر است.
تبخیر-تعرق
توزیع مکانی
درونیابی
نیم تغییرنما
GIS
2017
12
22
708
721
https://idj.iaid.ir/article_59586_81a42ed0bc11163d226dd77c356f66ab.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
ارایه معادله عمومی پسروی آب در آبیاری نواری
محمد
مهدی چاری
کامران
داوری
بیژن
قهرمان
علی نقی
ضیایی
تعیین منحنی پسروی جهت ارزیابی آبیاری نواری دارای اهمیت بسیاری میباشد. با توجه به متغیر بودن نوع خاک و همچنین شرایط اولیه و مرزی در آبیاری نواری، سرعت پسروی آب در نوارهای مختلف بسیار متفاوت میباشد. در سالهای اخیر روش مقیاسسازی به عنوان ابزاری جهت کاهش دادههای اندازهگیری و تدوین و فرموله کردن معادلات مربوط در مسایل آب و خاک مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، ارایه معادلهای یکتا و مستقل از شرایط اولیه و خاک، جهت پسروی آب در نوار با استفاده از مقیاسسازی است. برای این منظور، آبیاری نواری با استفاده از مدل موج سینماتیک و کاربرد معادله نفوذ فیلیپ دو جملهای برای مولفهی نفوذ، حل گردید. عوامل مقیاس به گونهای تعریف شدند که معادله موج سینماتیک مستقل از شرایط اولیه و خاک گردد. نتایج نشان داد که عوامل مقیاس مورد استفاده در این تحقیق از توزیع لوگ- نرمال پیروی میکنند. از آنجا که منحنیهای پسروی مقیاسشده به معادلهی مشخصی میل میکردند در نتیجه، معادلهی درجه 2 جهت پسرفت آب در نوار ارایه گردید. معادلهی بهدست آمده با استفاده از مقیاسسازی، برای 25 نوار شامل نوارهای کشت نشده و نوارهای کشت شده و شیبهای 001/0 تا 005/0، زبری 017/0 تا 211/0، طول 4/91 تا 100 متر و دبی 08/0 تا 16/0 مترمکعب بر دقیقه بر متر مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت ارزیابی، از چهار شاخص آماری ضریب تبیین (R2)، توزیع نسبت به خط 45 درجه (λ)، درصد متوسط خطای پیشبینی مدل (Er) و درصد متوسط خطای نسبی مدل (Ea) استفاده گردید. نتایج نشان داد که معادله ارایه گردیده با استفاده از مقیاسسازی با 94/0R2=، 046/1=λ، 6/4=Er و 52/7=Ea به شکل مناسبی کار پیشبینی منحنی پسروی را انجام میدهد. نتایج نشان داد که میانگین درصد مطلق خطا برای زمان پسروی در نوارهای کشت نشده برابر با 78/6 و برای نوارهای کشت شده برابر 08/8 بوده و دقت معادله ارایه گردیده برای هر دو شرایط کشت شده و کشت نشده مناسب میباشد. به طور کلی، نتایج نشان داد که معادلهی به دست آمده از روش مقیاسسازی، با توجه به شکل ساده و عدم وابستگی به نوع خاک، با دقت قابل قبولی پسروی آب در نوار را پیشبینی می کند.
آبیاری نواری
پسروی
مقیاسسازی
2017
12
22
722
735
https://idj.iaid.ir/article_59833_9497e33157f9fea2b1a4221a2c72742f.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
ارزیابی سامانههای نوین آبیاری استان قم
خالد
احمدآلی
هادی
رمضانی اعتدالی
نازگل
حسینیپژوه
در این مطالعه به بررسی وضعیت سامانههای آبیاری تحت فشار استان قم پرداخته شد. با توجه به اینکه 81 درصد سامانههای اجرا شده تا سال 1395 موضعی و 19 درصد مابقی بارانی بودند بنابراین در این مطالعه 11 سامانه موضعی و سه سامانه بارانی (کلاسیک ثابت آبپاش متحرک، ویلموو[1] و سنترپیوت[2]) مورد بررسی قرا گرفت. ابتدا به بررسی خصوصیات آب و خاک مزارع پرداخته شد سپس شاخصهای ضریب یکنواختی (CU)، یکنواختی توزیع (DU)، بازده پتانسیل کاربرد آب در ربع پایین (PELQ)، بازده واقعی کاربرد آب در ربع پایین (AELQ) و کفایت آبیاری (ADirr) محاسبه شد. نتایج نشان داد که درصد شاخصهای مذکور به ترتیب برابر 6/74، 8/60، 6/62، 6/62 و 62 درصد برای کلاسیک ثابت آبپاش متحرک، 6/57، 7/44، 1/76، 3/71 و 86 درصد برای ویلموو، 81، 63، 85، 85، و 71 درصد برای سنترپیوت و میانگین وزنی با وزن مساحت مزرعه برای سه شاخص DU، PELQ و AELQ به ترتیب 9/53، 3/45 و 9/53 درصد برای آبیاری موضعی بدست آمد. در نهایت با بررسی مسایل و مشکلات مشاهده شده در حین کار سامانهها ملاحظه شد که اغلب مشکلات مربوط به فاز بهرهبرداری و برخی نیز مربوط به فازهای طراحی و اجرا میباشد.
آبیاری تحتفشار
آبیاری بارانی
آبیاری موضعی
بهرهبرداری
2017
12
22
736
749
https://idj.iaid.ir/article_59834_6e1af1e0578641efd9b502a762026a4d.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
بررسی راهبرد تجارت آب مجازی محصولات زراعی و باغی در ایران
نرگس
صالح نیا
مهدی
باستانی
امروزه مسئلهی کمبود آب با توجه به تغییرات اقلیمی و توزیع نامتوازن نزولات جوی در اکثر مناطق و کشورها از جمله ایران، به یک نگرانی جدی تبدیل شده و مهمترین مانع توسعه اقتصادی این کشورها محسوب میشود. تجارت به مثابهی ابزاری در جهت جلوگیری از خروج غیرضروری منابع آبی، با تمرکز بر استراتژی تجارت آب مجازی، میتواند نقش مهمی در دستیابی به توسعهی اقتصادی کشورها ایفا میکند. هدف از مطالعهی حاضر بررسی تجارت محصولات باغی و زراعی به لحاظ رویکرد آب مجازی میباشد. در این راستا، تلاش شده است ابتدا صادرات و واردات هر یک محصولات زراعی و باغی در سال 1393، از دیدگاه نظریه تجارت آب مجازی تجزیه و تحلیل و سپس پیشنهادات راهبردی دربارهی مدیریت بهینه منابع آبی کشور ارایه شد. نتایج نشان میدهد کشور ایران با انجام تجارت در زیر بخش زراعت و باغبانی در سال 1393 با ورود محصولات به کشور به میزان 35/9719 میلیون مترمکعب آب از منابع آب داخلی حفظ و صرفهجویی کرده است که میتواند با استفاده از آن در صنعت، با ارزش افزودهی بیشتری ارزآوری کند. همچنین با توجه به سهم قابل توجه مبادلات کالاهای کشاورزی از تجارت و سنتی بودن نظام بهرهبرداری که به دنبال آن مصرف غیربهینه منابع از جمله منبع آب را به دنبال دارد، پیشنهاد میشود به مسئلهی تجارت بر مبنای آب مجازی بهعنوان استراتژی راهبردی، در جهت بهبود کارایی آب و صرفهجویی در منابع توجه شود.
آب مجازی
تراز تجاری
صادرات
واردات
2017
12
22
750
762
https://idj.iaid.ir/article_59835_703989e276e0f90fe7b9f8f586d92fb7.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
اثر پلی اکریل آمید در کنترل فرسایش پاشمانی در زمانهای مختلف بارش
نفیسه
قزل سفلو
مهدی
بروغنی
سمیه
سلطانیگرد فرامرزی
فرسایش پاشمانی، مرحلهی اولیهی فرسایش آبی است که با برخورد قطرات باران به سطح خاک سبب جدا شدن ذرات خاک میگردد. در این تحقیق به بررسی تاثیر مقادیر مختلف پلیاکریلآمید (0، 2/0، 4/0 و 6/0 گرم بر مترمربع) بر روی مقدار فرسایش پاشمانی در سه مدت زمان بارندگی 10، 20 و 30 دقیقه با استفاده از بارانساز FEL3 در آزمایشگاه بر روی خاک مارنی با شدت 120 میلیمتر بر ساعت پرداخته شد. نتایج حاکی از آن است که بین مقادیر مختلف پلیاکریلآمید در زمانهای مختلف بارندگی از لحاظ کاهش میزان پاشمان اختلاف معنیدار آماری وجود دارد. اثر متقابل دو فاکتور مدت بارش و مقدار پلیاکریلآمید برکنترل میزان پاشمان اختلاف معنیداری در سطح 95 درصد نشان نداد. به علت فرسایش پذیری بالای خاک مارنی[s1] ، مقدار کم این ماده نتوانست تلفات پاشمان را به خوبی کنترل کند، هرچند آن را به میزان کم کاهش داد. نتایج تحلیل آماری در مدتهای مختلف بارش نشان داد که مقادیر مختلف پلیاکریلآمید در زمان 10 دقیقه نسبت به تیمار شاهد اختلاف معنیدار نداشت ولی در مدت 20 و 30 دقیقه مقدار ماده در کنترل فرسایش نسبت به شاهد معنیدار بود. همچنین با تداوم بارندگی، میزان پاشمان افزایش یافت و با افزایش میزان پلیاکریلآمید فرسایش پاشمانی کاهش داشت، به گونهای که بیشترین تاثیر در زمان 30 دقیقه و مقدار 6/0 گرم بر مترمربع پلیاکریلآمید نسبت به شاهد میباشد که فرسایش را 2/21 درصد کاهش داد.
بارانساز
خاک مارنی
فرسایش پاشمانی
مدت بارندگی
FEL3
2017
12
22
763
771
https://idj.iaid.ir/article_59840_7bcc668a09c3e2bc8f74402d3b0e7da2.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
مقایسه سامانه استنتاج فازی- عصبی تطبیقی (ANFIS)وسامانه ماشین بردار پشتیبان(SVM) در تخمین میزان ضریب دبی سرریزهای لبهتیز
علی
فرودی خور
مجتبی
صانعی
مهدی
اژدری مقدم
دراین تحقیق به کمک سامانه استنتاج فازی- عصبی تطبیقی و همچنین روش ماشین بردار پشتیبان مدلهایی بدون بعد برای برآورد ضریب دبی در سرریزهای لبه تیز قوس محور ارایه شده است. برای واسنجی و صحتسنجی (آزمون) رابطه پیشنهادی، دادههای آزمایشگاهی کومار-همکاران (Kumar et al., 2012)استفاده گردید و برآورد ضریب دبی از روشهای ANFIS و SVM با مدل تجربی آنها و همچنین مدلسازی برنامهریزی ژنتیک ظهیری مقایسه شد. نتایج محاسباتی نشان داد که مدلهای پیشنهادی از دقت بسیار مناسبی برخوردار میباشند. همچنین نتایج برتر مدلهای مذکور متناسب با بار آبی بالادست، ارتفاع سررریز و زاویه انحنای قوس محوری، حاکی از برقراری ارتباط مستقیم میزان ضریب دبی این نوع سرریز با مشخصات جریان است و این در حالی است که در تحقیق حاضر در مدلسازی باANFIS الگوی ورودی با روش آموزش هیبریدی و تابع عضویت گوسین دو نقطهای با دارا بودن بیشترین ضریب تعیین 993/0 DC= نتایج دقیقتری را نسبت به روش SVM با الگوی ورودی تابع گوسی (RBF) و مقادیر γ، c و ε بهترتیب برابر 3، 10 و 1/0 با داشتن 98/0 DC= ارایه میدهد.
زاویه قوس
سرریز لبه تیز
ضریب دبی
هوش مصنوعی
2017
12
22
772
784
https://idj.iaid.ir/article_59839_7ee249f35577330915fce036ff9b2758.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
شبیهسازی اثر اختلاف رقوم بستر بر الگوی جریان در محل تلاقی دو کانال با استفاده از مدل Flow-3D
توحید
آقازاده سوره
محمد
همتی
دینامیک جریان در تلاقی رودخانهها بهدلیل ایجاد ناحیه جداشدگی جریان و الگوهای چرخشی ثانویه در پاییندست تلاقی پیچیده میباشد. هدف تحقیق حاضر بررسی سه بعدی اثر اختلاف رقوم بین دو شاخه و نسبت دبی بر دینامیک جریان در محل تلاقی آنها با استفاده از مدل عددی Flow-3D میباشد. برای رسیدن به این هدف، چهار نسبت دبی (2/0، 33/0، 5/0 و 67/0) و چهار نسبت اختلاف رقوم (0، 1/0، 2/0 و 3/0) در یک تلاقی با زاویه 90 درجه مورد استفاده قرار گرفت. در این تحقیق پارامترهایی چون ابعاد ناحیه جداشدگی، الگوی جریان، تراز آب، لایه اختلاط و الگوی سرعت مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تغییر در تراز بستر دو کانال، الگوی جریان را تغییر خواهد داد؛ بهطوریکه اندازه ناحیه جداشدگی جریان در محل تلاقیهای همکف و غیرهمکف متفاوت بود. ناحیه جداشدگی جریان در نزدیک بستر فقط برای تلاقی همکف مشاهده گردید و در حالت غیرهمکف این ناحیه اتفاق نیفتاد. با افزایش اختلاف رقوم نسبی، طول و عرض ناحیه جداشدگی به ترتیب افزایش و کاهش مییابد. همچنین با افزایش اختلاف رقوم، تراز آب در کانال اصلی (در بالادست تلاقی) افزایش و در شاخه فرعی کاهش مییابد. علاوه بر آن، افزایش اختلاف رقوم باعث افزایش انرژی تلاطمی جریان در تلاقی گردید که مقدار آن در تلاقی غیرهمکف (z/y3=0.3) 34/1 برابر همکف میباشد.
انرژی تلاطم
تلاقی رودخانه
دینامیک جریان
لایه اختلاط
2017
12
22
785
797
https://idj.iaid.ir/article_59841_41355512c51243bfe7d95802b9ce8894.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
مقایسه برآورد ضریب بده جریان مدل فیزیکی سرریزهای فیوزگیت کنگرهای با مدلهای هوشمند و آماری
مهدی
یاسی
زکیه
غلامی
سرریزهای فیوزگیت با توجه به نمای از بالا، به دو مدل تاج مستقیم و تاج کنگرهای تقسیم میشوند. سرریزهای فیوزگیت کنگرهای شامل سه نوع: دریچه باریک با بار کم (NLH)، دریچه عریض با بار کم (WLH) و دریچه عریض با بار زیاد (WHH) میباشند. در این تحقیق، تاثیر ارتفاع متفاوت چاهک سرریز فیوزگیت مدل WLH و شیب کف بر ضریب بده جریان از روی سرریز بررسی شده، و مقدار ضریب بده از مدل شبکه عصبی مصنوعی و از روش آماری همبستگی چند متغیره با نرمافزار SPSS برآورد گردید، و با نتایج نظیر از آزمون مدل فیزیکی مقایسه شده است. همچنین، تحلیل حساسیت عوامل موثر بدون بعد بر ضریب بده جریان مورد آزمون قرار گرفت. برای پیشبینی ضریب بده جریان در مدل شبکه عصبی، بهترین برازش از کاربرد الگوریتم لونبرگ-مارکوآرت بهعنوان تابع آموزش، تابع انتقال تانژانت سیگمویید برای لایه پنهان، و تابع خطی در لایه خروجی، بدست آمد. نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که در میان پارامترهای بیبعد، تاثیر بار آبی بالادست به ارتفاع جام، از سایر متغیرهای ورودی بیشتر است. مقدار خطای نسبی برآورد ضرایب بده جریان از مدل آماری، حدود 30 درصد و شبکه عصبی کمتر از 5 درصد میباشد. از اینرو، مدل شبکهی عصبی ابزار مناسبی برای تخمین ضریب بده جریان در سرریزهای فیوزگیت بهشمار میآید.
الگوریتم لونبرگ- مارکوآرت
سرریزWLH
شبکه عصبی مصنوعی ANN
ظرفیت جریان
2017
12
22
798
809
https://idj.iaid.ir/article_62660_97caae399f2ca701e8d217acb831a9f4.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
بررسی تغییرات مکانی و زمانی شوری آبهای زیرزمینی استان کرمان بهمنظور استفاده در آبیاری قطرهای پسته
حمید
زارع
محمدرضا
خالدیان
استان کرمان از خشکترین مناطق ایران محسوب میشود و کشاورزی آن بهویژه کشت پسته وابسته به منابع آب زیرزمینی میباشد. در این مطالعه تغییرات مکانی و زمانی شوری (EC) آبهای زیرزمینی استان کرمان با استفاده از روشهای زمینآماری و نرمافزار ArcGIS مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از روش کریجینگ معمولی و کریجینگ شاخص به ترتیب برای رسم نقشههای پهنهبندی و احتمالاتی شوری آبهای زیرزمینی استفاده شد. نقشههای پهنهبندی و احتمالاتی افزایش و گسترش اراضی با شوری آب زیرزمینی بیش از dS/m8 (آستانه تحمل شوری پسته) بر متر از سال 1381 تا 1390 را نشان میدهند. همچنین مشخص شد که آبهای زیرزمینی بخشهایی از شهرستانهای سیرجان، شهر بابک، رفسنجان و زرند دارای وضعیت بسیار نامطلوبی از نظر شوری بوده و استفاده از این آبها برای آبیاری باغات پسته، میتواند عملکرد این محصول را به شدت کاهش دهد. به طوریکه در سال 1382، 3/13% ازکل مساحت با خطر جدی شوری بالای dS/m8 مواجه بودهاند که این میزان تا سال 1385 روند تقریبی ثابتی داشتهاست ولی در سال 1386 این میزان به 8/9% رسید و تا سال 1390 روند کاهشی داشته در نهایت سال 1390 به مقدار 8/4% رسیده است.
پهنهبندی
سمیواریوگرام
هدایت الکتریکی
2017
12
22
810
821
https://idj.iaid.ir/article_62661_731f24df3a979df9367043b59a1cfdda.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
شبیهسازی عددی میدان جریان در حوضچه آرامش USBR VI با نرمافزار Flow3D
احسان
بهنام طلب
مسعود
قدسیان
امیررضا
زراتی
علیاکبر
صالحی نیشابوری
یکی از مستهلککنندههای انرژی رایج، حوضچه آرامش USBR VI است. این حوضچه از قدیمیترین حوضچههایی است که برای استهلاک انرژی جریان خروجی از لوله طراحی شده است. این حوضچه، سازهای جعبهای شکل به همراه یک دیوار میانی و یک آستانه انتهایی است. دیوار میانی طوری تعبیه شده است که انرژی جریان ورودی را در عرض حوضچه توزیع کند. یکی از مشخصههای مفید این حوضچه این است که نیازی به عمق پایاب برای استهلاک انرژی ندارد. در این تحقیق با استفاده از شبیهسازی عددی به کمک نرمافزار Flow3D مشخصات کیفی و کمی میدان جریان مورد بررسی قرار گرفت. مدل عددی موردنظر کاملا مطابق با مدل فیزیکی ساخته شده در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه تربیت مدرس توسط مولفین است. در این مدل، عرض حوضچه و کانال پاییندست ثابت هستند و برای بررسی اثر پارامتر W/De(W عرض حوضچه و De عمق معادل جریان ورودی) از سه لوله ورودی به حوضچه با قطرهای مختلف استفاده گردید. با استفاده از تحلیل ابعادی و نیز به کمک تحقیقات پیشین مشخص گردید که این پارامتر بدون بعد، پارامتر بسیار مهم و تاثیرگذاری در میدان جریان حوضچه آرامش USBR VI است. صحتسنجی مدل عددی با مقایسه فشار برداشت شده بر روی دیوار میانی و عمق جریان روی آستانه انتهایی در مدل فیزیکی و نیز مقایسه پروفیل سرعت توسعه یافته در لوله ورودی به حوضچه انجام گرفت. بررسی میدان جریان نشان داد در طول حوضچه و روی آستانه خروجی، توزیع دبی در عرض حوضچه غیریکنواخت و در کنارههای آن بیشتر است. همچنین میزان پخش و استهلاک سرعت جت ورودی به حوضچه تابعی از W/De است. اندرکنش جت ورودی که به سمت پاییندست در حرکت است و جریانهایی که به سمت بالادست و در خلاف جهت جریان ورودی در حرکت هستند باعث میشود که پدیده پخش جت با سرعت بیشتری رخ دهد. در نسبتهای W/De پایینتر، این پدیده با شدت کمتری رخ میدهد. همچنین بررسی جریان روی آستانه انتهایی نشان داد که با افزایش نسبت W/De توزیع جریان روی آستانه خروجی، غیریکنواختتر میگردد.
الگوی جریان
حوضچه آرامش USBR VI
مدلسازی عددی
Flow3D
2017
12
22
822
838
https://idj.iaid.ir/article_62662_d1e1da4c9da874e4b6148390f968b846.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
بررسی رابطه آب و هوا با عملکرد و کارایی مصرف نور در کدو پوستکاغذی (Cucurbita pepo L.)
محمد
بنایان1
مرتضی
گلدانی
محمدرضا
نادری
سارا
اسدی
تغییرات اقلیمی از عوامل مهم نوسانات رشد و عملکرد اقتصادی گیاهان در مقیاسهای زمانی و مکانی میباشد. ارزیابی تاثیرات اقلیمی بر رشد و عملکرد محصول به منظور دستیابی به الگوی رشد مطلوب و بالاترین عملکرد حایز اهمیت است. کدو پوست کاغذی (.Cucurbita pepo L)، گیاه مهمی به لحاظ اقتصادی است که در سرتاسر جهان برای مصارف دارویی کشت میشود. بهمنظور بررسی اثر تغییرات سالیانه آب و هوا بر تجمع ماده خشک، عملکرد و کارایی مصرف نور (RUE) کدو پوست کاغذی از دادههای سه سال آزمایش زراعی (92، 91 و 1389) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد استفاده شد. آنالیز آماری عملکرد و کارایی مصرف نور در کدو پوست کاغذی با متغیرهای اقلیمی شامل درجه روز رشد (GDD)، بارندگی، تابش خورشیدی، پتانسیل تبخیر و تعرق و تعداد روز با دمای حداکثر بالاتر از 32 درجه سانتیگراد انجام شد. نتایج نشان داد که تاثیر کل بارندگی بر وزن خشک کدوی پوست کاغذی در سطح احتمال پنج درصد و تاثیر سایر متغیرها در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. همچنین، تمامی متغیرهای اقلیمی نیز تاثیر معنیدار در سطح احتمال یک درصد بر کارایی مصرف نور کدو پوست کاغذی نشان دادند. همچنین، وزن خشک کدو پوست کاغذی و کارایی مصرف نور بهترتیب با پتانسیل تبخیر و تعرق کل و بارندگی در طول فصل رشد همبستگی قوی داشت. از اینرو، در تاریخ کشت مناسب و منطبق بر رشد کدو پوست کاغذی و در شرایط آب و هوایی مطلوب میتوان بالاترین عملکرد ممکن را فراهم آورد.
گیاه و محیط
عملکرد کدو پوست کاغذی
عملکرد گیاهی
عوامل اقلیمی
Cucurbita pepo L
2017
12
22
839
851
https://idj.iaid.ir/article_62663_1e0011548c54d9eed1cf0e3dfe99aaf7.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
بررسی آزمایشگاهی ضریب دبی در سرریزهای کنگرهای ذوزنقهای شکل
سیدجواد
مشکواتی تروجنی
علیرضا
عمادی
امیراحمد
دهقانی
محسن
مسعودیان
سرریزها ازجمله سازههای پرکاربرد برای تنظیم رقوم سطح آب و کنترل جریان در کانالها و سازههای هیدرولیکی بهشمار میآیند. سرریزهای کنگرهای، از انواع سرریزهای غیرمستقیم بوده که با افزایش طول موثر، مقدار مشخصی از جریان را با تراز سطح آب بالادست کمتر نسبت به سرریزهای خطی از خود عبور میدهند. معیار اصلی در طرح سرریزهای کنگرهای، افزایش ظرفیت انتقال جریان روی سرریز با تاج ثابت و به ازا ارتفاع معین سطح آب در بالادست سرریز است. در این پژوهش، ضریب دبی سرریز کنگرهای ذوزنقهای با طول و ارتفاعهای متفاوت در یک کانال بهطول 15 و عرض 1 متر بهصورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای یک طول مشخص از سرریز و در یک ثابت، با افزایش ارتفاع سرریز، ضریب دبی روندی کاهشی داشت. در یک ارتفاع و ثابت نیز، با افزایش طول سرریز (کاهش زاویه دیواره سرریز با جهت جریان)، ضریب دبی روندی کاهشی داشت. نتایج حاکی از آن بوده که در یک عدد فرود ثابت، عمق آب بالادست سرریز خطی تقریبا 8/2 برابر بیشتر از سرریز کنگرهای است. علاوه بر این در یک عمق آب بالادست ثابت، دبی عبوری از سرریز کنگرهای ذوزنقهای بهطور متوسط، 94/2 برابر بیشتر از سرریز خطی معمولی بود. همچنین با استفاده از دادههای آزمایشگاهی رابطهای برای ضریب دبی سرریز کنگرهای ذوزنقهای شکل ارایه شد.
دبی جریان
سازههای هیدرولیکی
سرریزهای کنگرهای
ضریبدبی
طول و ارتفاع سرریز
2017
12
22
852
864
https://idj.iaid.ir/article_62664_b803256fdb296e9c83dd5feeffb5837f.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
مطالعه عددی عوامل موثر بر عملکرد هیدرولیکی جریان عبوری از سرریز کنگرهای
الهام
ضمیری
حجت
کرمی
سعید
فرزین
سرریز کنگرهای از سازههای هیدرولیکی غیرخطی میباشد که شکل هندسی آن، سبب افزایش ضریب دبی جریان عبوری از سرریز میگردد. در این تحقیق، سرریز کنگرهای در کانالی به طول 6/14 متر، با استفاده از 6 دبی در محدوده 15 تا 600 لیتر بر ثانیه در مدل Flow-3D شبیهسازی و نتایج حاصل، با دادههای آزمایشگاهی معتبر صحتسنجی شد. مدلهای آشفتگی k-ε،RNG k-ε و LES بهمنظور انتخاب مدل آشفتگی مناسب برای شبیهسازی این نوع سرریز مورد استفاده قرار گرفتند. جهت ارزیابی میزان دقت شبیهسازی، از سه شاخص R2،RMSE و MAE استفاده شد. مدل آشفتگی RNG k-ε، بهترین نتایج را برای نسبت بیبعد هد بالادست به ارتفاع سرریز (HT/p) بهدست آورد. در ادامه، شکل تاج سرریز (نیمدایرهای و ربعدایرهای) و ضخامت بدنه سرریز بهعنوان عواملی تاثیرگذار در مقدار ضریب دبی، معرفی و بررسی شدند. نتایج حاکی از آن است که افزایش 50 درصدی ضخامت بدنه سرریز، موجب کاسته شدن 22/8 درصدی از مقدار ضریب دبی میشود. همچنین، بزرگی ضریب دبی در سرریز با تاج نیمدایره شکل، از مقدار ضریب دبی در سرریز با تاج ربعدایره، حدود 22/5 درصد بیشتر میباشد. همچنین سرعت و عمق جریان عبوری از سرریز کنگرهای با ضخامت بدنه 1/38 و 15/57 سانتیمتر مورد ارزیابی قرار گرفت. نتیجه بررسی حاکی از آن است که افزایش ضخامت دیواره سرریزکنگرهای، سبب افزایش عمق و سرعت جریان عبوری از سرریز شده و به تبع آن از مقدار ضریب دبی کاسته شده است.
سرریز کنگرهای
شکل تاج سرریز
ضخامت بدنه
ضریب دبی
مدل آشفتگی
Flow-3D
2017
12
22
865
875
https://idj.iaid.ir/article_62665_f45fd9bd6253dae477ed16a49b20a75a.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
برآورد دمای خاک با استفاده از مدلهای ترکیبی بر پایه تبدیل موجک گسسته
علیرضا
عراقی
محمد
موسوی بایگی
دمای خاک از جمله مهمترین متغیرها در هواشناسی کشاورزی است و تاثیرات متعددی بر فرآیندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک دارد. در این پژوهش، دمای روزانه خاک در عمقهای 5، 10، 20 و 30 سانتیمتری با استفاده از روشهای شبکه عصبی مصنوعی، سیستم استنتاج عصبی- فازی تطبیقی، رگرسیون خطی چندگانه و نیز مدلهای ترکیبی روشهای فوق با تبدیل موجک گسسته برآورد شده است. برای ساخت مدلها از دادههای دمای کمینه و بیشینه هوا و دمای روزانه خاک در عمقهای 5 تا 30 سانتیمتری در ایستگاههای سینوپتیک قوچان و گناباد در بازه زمانی 2010 تا 2013 و برای آزمون عملکرد مدلها از دادههای سالهای 2004 (سال مرطوب) و 2008 (سال خشک) استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که مدلهای ترکیبی بر پایه تبدیل موجک گسسته توانستهاند دقت بهتری را در مدلسازی دمای روزانه خاک نسبت به مدلهای غیرترکیبی ارایه نمایند. همچنین در اغلب موارد، مدل رگرسیون خطی چندگانه دارای ضعیفترین عملکرد است.
تبدیل موجک گسسته
دمای خاک
مدلهای ترکیبی
2017
12
22
876
887
https://idj.iaid.ir/article_62666_596e4bf22e6f3aa17784b9733728c3fe.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
شبیهسازی انتقال سدیم و نیترات در خاک اصلاح شده با ورمیکمپوست تحت رژیمهای مختلف آبیاری
حسین
باقری
حمید
زارع ابیانه
شبیهسازی حرکت نیترات و سدیم در خاک طبیعی و اصلاح شده با ورمیکمپوست تحت سه شدت جریان مختلف در حالت اشباع و غیراشباع انجام شد. برای این منظور از 12 ستون 10 سانتیمتری خاک در لولههای پلیکا بهطول 20 سانتیمتر و قطر 9/5 سانتیمتر استفاده شد. تمامی ستونها بهمدت 24 ساعت تحت شرایط اشباع قرار گرفتند و 24 ساعت نیز با آب مقطر آبشویی شدند. سپس محلول 1 میلی مول پتاسیم نیترات و 42/25 میلیگرم سدیم کلرید در هر لیتر آب مقطر در سه شدت جریان مختلف بهمدت 570 دقیقه بهدرون ستونها تزریق و مقادیر نیترات و سدیم محلولهای خروجی در بازههای زمانی مختلف اندازهگیری شد. برای شبیهسازی انتقال املاح از مدل انتقال-انتشار استفاده شد و ضرایب انتشارپذیری و جذب سدیم و نیترات بهروش معکوس برآورد گردید. رخنه سدیم در ستونهای خاک طبیعی و خاک ورمیکمپوستدار تحت شرایط اشباع در شدت جریان 0704/0 سانتیمتر بر دقیقه در 280 و 160 دقیقه، در شرایط غیراشباع با شدت جریان 0477/0سانتیمتر بر دقیقه بهترتیب در 330 و 200 دقیقه رخ داد اما در شرایط غیراشباع با شدت جریان 0208/0 سانتیمتر بر دقیقه، رخنه سدیم شکل نگرفت. رخنه نیترات از خاک طبیعی در شدت جریانهای 0704/0، 0477/0 و 0208/0 سانتیمتر بر دقیقه بهترتیب در 50، 80 و 120 رخ داد و در 120، 200 و 270 دقیقه به حداکثر غلظت نسبی رسید. رخنه نیترات در خاک ورمیکمپوستدار تحت شدت جریانهای 0704/0، 0477/0 و 0208/0 سانتیمتر بر دقیقه بهترتیب در 30، 40 و 80 دقیقه شروع و حداکثر غلظت نسبی در 80، 120 و 240 دقیقه مشاهده شد. نتایج نشان داد کاربرد ورمیکمپوست و افزایش شدت جریان آبخاک، زمان رخنه سدیم و نیترات و زمان به حداکثر رسیدن غلظت نسبی نیترات را کاهش داد. نتایج شبیهسازی نشان داد ضرایب انتشارپذیری و جذب سدیم و نیترات با افزودن ورمیکمپوست به خاک و کاهش شدت جریان افزایش یافت.
انتقال املاح
جذب خطی
ضریب انتشارپذیری
مدل انتقال-انتشار
منحنی رخنه
2017
12
22
888
889
https://idj.iaid.ir/article_62667_aa61a72d0cd5f95e8458370548955615.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
تحلیل آزمایشگاهی تلفات انرژی در سرریزهای پلکانی گابیونی در شرایط بدون رسوب و با رسوبگذاری در بالادست سازه
سید حسین
رجائی1
سعیدرضا
خداشناس
کاظم
اسماعیلی
سرریزهای پلکانی گابیونی از پرکاربردترین سازهها در اجرای بندهای انحرافی و سازههای حفاظتی رودخانهها هستند. در عمدهی طرحهای اجرایی بهخصوص در سازههای حفاظتی و مهندسی رودخانه بالادست این فرم از سازهها در سالهای اولیه بهرهبرداری از رسوبات انباشته میشود. انباشت رسوب در طرحهای آبخیزداری به عنوان یکی از اهداف اجرایی این سازهها است. در این پژوهش تحلیل افت انرژی در این نوع سازه و مقایسه آن در دو حالت بدون رسوب و بارسوبگذاری در بالادست سازه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور مدل آزمایشگاهی سرریزههای پلکانی گابیونی در سه حالت 1، 2 و 3 پله با شیب بدنه در بالادست قائم و در پاییندست 1:1 ساخته و در یک فلوم آزمایشگاهی به عرض 50 سانتیمتر و طول 11 متر تحت دبیهای مختلف مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد تلفات انرژی در سرریزههای گابیونی بدون رسوبات تا 75 درصد به دست میآید. بهدلیل تخلخل بدنه در گابیونهای بدون رسوب، دبیهای کم جریان بهصورت درونگذر از داخل بدنه عبور میکند. در این حالت با افزایش دبی تلفات انرژی هم افزایش مییابد. هنگامی که بخشی از جریان بهصورت روگذر ایجاد شده و جریان تلفیقی روگذر و درونگذر مشاهده شود، افزایش دبی موجب کاهش تلفات انرژی خواهد شد. در سرریزهای دارای رسوبات بطور کلی افزایش دبی موجب کاهش تلفات انرژی است. در دامنه دبیهای درونگذر سرریزهای گابیونی بدون رسوب، راندمان تلفات انرژی سرریزهای دارای رسوب در عدد شیبشکن یکسان بیشتر است در صورتیکه در دامنه دبیهای روگذر راندمان تلفات انرژی مدلهای بدون رسوب بیشتر است. در این تحقیق روابطی برای محاسبه راندمان تلفات انرژی برای سرریزهای پلکانی گابیونی در دامنه اعداد شیبشکن بین 0002/0 تا 03/0 برای دو حالت با رسوب و بدون رسوب در بالادست سرریز ارایه شده است.
افت انرژی
بندهای انحرافی
سرریز پلکانی
سرریز گابیونی
فرسایش و رسوب
2017
12
22
900
910
https://idj.iaid.ir/article_62668_f70b360f5e77baf3c5e65932903cafc8.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
ارزیابی ردپای آب سبز و آبی محصولات دامی (مطالعه موردی: دشت نیشابور)
اعظم
عربی یزدی
ناصر
نیک نیا
تولید و مصرف محصولات دامی نقش مهمی در تخلیه و آلودگی منابع آب شیرین کمیاب در جهان دارد. تولید بیشتر محصولات دامی منجر به افزایش فشار بر منابع آبی در آینده خواهد شد. اطلاعاتی که ردپای آب محصولات دامی ارایه میکند، در درک اینکه چگونه از منابع آب شیرین کمیاب استفاده پایدار شود، کمک خواهد کرد. در این مطالعه به برآورد ردپای آب تولیدات دامی با در نظر گرفتن جیره غذایی هر گروه دامی در دشت نیشابور پرداخته شد. نتایج نشان داد طی سالهای 1393- 1385، به طور متوسط سالانه 2043 میلیون مترمکعب آب برای تولید معادل 323 هزار تن محصولات دامی مصرف شده که از این مقدار حجمی معادل 537 میلیون مترمکعب از منابع آب، آبی و 1506 میلیون مترمکعب از منابع آب سبز تامین شده است. از آنجا که بیش از 98 درصد ردپای آب دامهای سبک، سنگین و طیورمربوط به خوراک مصرفی دام است، تغییر در میزان مصرف هر کدام از گروههای محصولات در جیرهغذایی دام از عوامل تاثیرگذار در ردپای آب تولیدات دامی است. بیشترین حجم آب منابع آبی به تغذیه گلههای گاو اصیل، مرغ گوشتی و گوسفند اختصاص مییابد. همچنین در تخصیص منابع آب سبز برای تامین علوفه دام، گوسفند و بز به-علت چرای دامها در مراتع، سهم بیشتری را به خود اختصاص میدهند.
تولیدات دامی
جیره غذایی
ردپای آب
منابع آب آبی و سبز
نیشابور
2017
12
22
911
922
https://idj.iaid.ir/article_62669_2d207fa1d12bb2bf07cf492c26dc4576.pdf
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
2008-7942
2008-7942
1396
11
5
مقایسه روشهای CCA و MICCA در انتخاب بهینه ورودیهای بارش بهمنظور مدلسازی بارش- رواناب در حوضه آبریز (مطالعه موردی: حوضه آبریز قرهسو کرمانشاه)
میلاد
مرادی
سمیه
عزیزی
صابره
دربندی
در این مطالعه، دو روش انتخاب ورودی مختلف تحلیل همبستگی متقابل (CCA) و ترکیب اطلاعات دوجانبه و تحلیل همبستگی متقابل (MICCA)، بهمنظور توسعه سیستم استنتاج فازی مبتنی بر شبکه (ANFIS) در حوضه آبریز قرهسو واقع در استان کرمانشاه مورد استفاده قرار گرفت. شانزده رخداد بارش- رواناب روزانه در دوره آماری 10 ساله (1394- 1383) انتخاب شدند که 12 رخداد برای واسنجی (آموزش) و چهار رخداد نیز برای صحتسنجی (آزمون) مدلها بهکار گرفته شد. سپس نتایج مدلهای ANFIS با مدل مفهومی HEC-HMS مورد مقایسه قرار گرفت. بررسی شاخصهای آماری نشان داد که مدل ANFIS توسعه داده شده بر اساس ورودیهای MICCA (ANFIS-MICCA) عملکرد بهتری (99/0=CE و 09%/10=RPE) نسبت به مدل توسعه داده شده بر اساس ورودیهای CCA (ANFIS-CCA) (88/0=CE و 41%/15=RPE) داشت. ANFIS-MICCA و ANFIS-CCA قادر به مقایسه با مدل HEC-HMS است که داده بارش تمام هشت ایستگاه بارانسنجی در آن استفاده شده باشد؛ با اینحال، ANFIS-MICCA مدل مناسبتری در برآورد جریان اوج بود. همچنین، نتایج نشان داد که عملکرد مدل HEC-HMS با کاهش تعداد ایستگاههای بارانسنجی به دو و سه ایستگاه بهترتیب 8/59 درصد و 6/54 درصد کاهش مییابد. بهطور کلی، در مواردی که تمام ایستگاههای بارندگی دایر نباشند، ANFIS به یک جایگزین قابل اعتماد برای HEC-HMS مبدل میشود.
حوضه قرهسو
سیستم استنتاج فازی (ANFIS)
مدلسازی بارش- رواناب
HEC-HMS
2017
12
22
923
934
https://idj.iaid.ir/article_62670_c43d24ccc9d3e3aad3fbd39111e82280.pdf