انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Modeling of Atrak Watershed Runoff Using the
SWAT Model of SUFI-2 Algorithmمدلسازی رواناب حوضه آبخیز اترک با استفاده از الگوریتم SUFI-2 مدل SWAT67869055104FAمحمدرضا اکبرزادهدانشجوی دوره دکتری سازههای آبی، پردیس بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد،مشهد، ایرانسعیدرضا خداشناسدانشیار گروه مهندسی آب،دانشکده کشاورزی،دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانکاظم اسماعیلیدانشیارگروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانJournal Article20150426Soil erosion and surface runoff generation is a serious environmental threat to sustainable development and agriculture, that may lead to a reduced soil fertility, nutrient loss, and reduced plant performance in the agricultural areas. In recent years, the use of modeling is introduced as a means to evaluate the impact of erosion reduction measures. SWAT is a conceptual and distribution model developed to predict and estimate surface runoff, sediment brought, qualitative characteristics of water, as well as to predict the effects of different management measures in the basin. The aim of this study was to investigate the usefulness of SWAT model to estimate the average daily flow rate and calibrate and validate the model in Atrak watershed at Khorasan Razavi North Khorasan provinces. Calibration and uncertainty analysis of the model were performed using SUFI-2. Indicators P-factor, R-factor, br2, and r2 were used in order to assess the ability of SWAT model to simulate Atrak watershed runoff. Runoff data of six hydrometric stations in 1975-1991 were used for calibration and validation of this basin. The results showed that the monthly runoff at calibration stage, the coefficients P-factor, R-factor, br2, and r2 in output basin was 0.73, 1.15, 0.53, and 0.56, and in the validation stage was 0.77, 1.3, 0.48 and 0.58, respectively. The best results were obtained in Shirabad station and the weakest results in Gharehkahnbandi station. Overall calibration results show that the SWAT model can be a useful tool in river flow rate simulation.
فرسایش خاک و تولید رواناب سطحی یک تهدید زیست محیطی جدی برای توسعه پایدار و کشاورزی است که میتواند منجر به کاهش حاصلخیزی خاک، هدررفت عناصر غذایی و کاهش عملکرد گیاهی در زمینهای کشاورزی شود. در سالهای اخیر، استفاده از مدلسازی به عنوان راهکار ارزیابی اقدامات کاهش فرسایش مطرح شده است. مدل SWAT یک مدل مفهومی و توزیعی است که برای پیشبینی و برآورد رواناب سطحی، آورد رسوب، خصوصیات کیفی آب و نیز برای پیشبینی اثر انجام اقدامات مدیریتی مختلف در سطح حوضه گسترش داده شده است. هدف مطالعه حاضر بررسی کارایی مدل SWAT در برآورد دبی متوسط روزانه و واسنجی و اعتبارسنجی این مدل در حوضه آبخیز اترک واقع در استان خراسان رضوی و شمالی است. واسنجی و تحلیل عدم قطعیت مدل با استفاده از برنامه SUFI-2 انجام پذیرفت. شاخصهای P-factor،R-factor ، br<sup>2</sup> و r<sup>2</sup> بهمنظور ارزیابی توانایی مدل SWAT در شبیهسازی رواناب در حوضه آبخیز اترک به کار برده شد. آمار رواناب شش ایستگاه هیدرومتری در سالهای 1975-1991 برای واسنجی و اعتبارسنجی این حوضه به کار برده شد. نتایج نشان داد که در مرحله واسنجی رواناب ماهانه، ضرایب P-factor، R-factor، br<sup>2</sup> و r<sup>2</sup> در خروجی حوضه به ترتیب 73/0، 15/1، 53/0 و 56/0 و در مرحله اعتبارسنجی 77/0، 3/1، 48/0 و 58/0 به دست آمد. بهترین نتایج در ایستگاه شیرآباد و ضعیفترین نتایج در ایستگاه قرهخانبندی به دست آمد. نتایج کلی واسنجی نشان میدهد که مدل SWAT میتواند ابزار مناسبی در رابطه با شبیهسازی شدت جریان رودخانه باشد.انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Extraction of flow Rate Equation under Submerged Flow Condition and Determining of Related Coefficients in Pivot Weirs with the Different Side Contractionsاستخراج معادله دبی جریان مستغرق و تعیین ضریب دبی در سرریز لولایی با فشردگیهای جانبی مختلف69170055105FAندا شیخ رضازاده نیکودانشجوی دکتری علوم مهندسی آب، سازههای آبی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانمحمد جواد منعمدانشیار گروه مهندسی سازههای آبی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایرانخداداد صفویکارشناس ارشد مهندسی عمران آب موسسه تحقیقات آب تهران، تهران، ایرانJournal Article20150609Pivot weirs are used in irrigation networks in order to regulate water surface elevation and flow measurements. Few studies have been reported on head-discharge relation of mentioned structure under submerged flow condition. In this study, one equation based on energy and critical depth equations is proposed to determine discharge equation. To determine the coefficients of these equations, measured data in an experimental model on the three pivot weirs with different three side contractions compiled with the USBR (United States Bureau of Reclamation) experimental data of data, the discharge coefficient was estimated for and submerged flow condition. Comparisons of experimental results with presented relation indicatesthe range of error for the proposed equation was less than ±20%, where the submergence factor was between 0.2 and 0.9, which in comparison to Brater and King’ relation with ±40% error has a good accuracy.سرریزهایلولایی در شبکههای آبیاری به منظور کنترل، تنظیم تراز سطح آب و اندازهگیری دبی جریان به کار میروند. پژوهشهای کمی درخصوص روابط دبی-اشل این سازه در شرایط جریان مستغرق ارائه شده است. در این پژوهش، یک معادله تئوری پایه برای جریان عبوری از سازه با استفاده از رابطه انرژی و جریان بحرانی ارائه گردید. به منظور تعیین ضرائب معادله جریان در شرایط مستغرق، دادههای حاصل از یک مدل آزمایشگاهی با سه سرریز لولایی در سه فشردگی جانبی مختلف به همراه دادههای<em>USBR</em>با چهارفشردگی جانبی مختلف اندازه گیری شد و رابطهای برای محاسبه دبی جریان از سرریزهای لولایی در شرایط جریان مستغرق ارائه شد. مقایسه نتایج آزمایشگاهی و نتایج رابطه بدست آمده، دقت رابطه شاخص استغراق بین 2/0 و 9/0 در حدود%20±است که در مقایسه با رابطه ویلمونته (دقت %40±) از دقت قابل قبولی برخوردار است.انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Estimating Transverse Mixing Coefficient of Pollutants in Open Channel Flows Using Artificial Neural Networksتخمین ضریب اختلاط عرضی آلایندهها درجریان کانالهای روباز با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی70170955106FAعالیه سعادتپوردانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانالهام ایزدینیااستادیار گروه عمران، دانشگاه غیردولتی شهید اشرفی اصفهانیمنوچهر حیدرپوراستاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایرانJournal Article20150720Understanding of the fate of pollutants, disposed of in streams, is a matter of concern in recent years for the effective control of pollution. Transverse mixing of the pollutants in open channels is arguably more important than the longitudinal mixing and near-field mixing. Several attempts have been made to establish the relationship between the transverse mixing coefficient and bulk channel and flow parameters such as width, depth, shear velocity, friction factor, curvature and sinuosity. The training and testing of this model are accomplished using a set of available published filed data. Several statistical and graphical criteria are used to check the accuracy of the model. The proposed ANN approach produces satisfactory results (R<sup>2</sup>=0.82, RMSE=0.103) in the best try in comparison to linear model.درک خودپالایی و از بین رفتن آلودگی در رودخانهها جهت کنترل مؤثر آلودگی در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. اختلاط عرضی آلاینده در کانالهای باز به نسبت از اهمیت بیشتری نسبت به اختلاط طولی برخوردار است. تلاشهای بسیاری جهت برقراری رابطهای بین ضریب اختلاط عرضی و پارامترهای کانال و جریان مانند عرض، عمق، سرعت برشی، فاکتور اصطکاک و انحنای کانال انجام گرفته است. با هدف سادهسازی پیشبینی ضریب اختلاط عرضی، در این تحقیق، با استفاده از اطلاعات پارامترهای هیدرولیکی و هندسی رودخانهها و کانالها، مدلسازی و سپس پیشبینی ضریب اختلاط عرضی به کمک شبکه عصبی مصنوعی صورت گرفته است. فرآیند توسعه و ارزیابی مدل با استفاده از مجموعه دادههای واقعی و معیارهای آماری و گرافیکی مختلف صورت گرفت. مدل شبکه عصبی مصنوعی، نتایج قابل قبولی در پیشبینی ضریب اختلاط عرضی نسبت به مدل خطی، ارائه کرد. چنانچه در بهترین مدل، میزان ضریب همبستگی و میانگین مجذور مربعات خطا، به ترتیب 82/0 و 1035/0 بدست آمده است.انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Temporal and Spatial Downscaling of Actual Evapotranspiration based-Landsat and MoDIS Imagesریز مقیاس کردن زمانی و مکانی تبخیر-تعرق واقعی تصاویر لندست و مودیس71071955107FAمهدی مکاریدانشجوی دکتری گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانبیژن قهرماناستاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانسیدحسین ثنایی نژاددانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانامین علیزادهاستاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانJournal Article20150728Remote sensing is a suitable method for estimating of actual evapotranspiration (AET) especially in large scales. As the estimation of AET with both high temporal and spatial resolution is impossible for most sensors such as MODIS and Landsat, it is necessary that the AET maps derived from a sensor were downscaled to another sensor using downscaling methods. The objectives of this study were to use of different scaling factors simultaneously for input parameters of SEBAL included surface albedo, normalized difference vegetation index (NDVI) and land surface temperature (LST) for spatial downscaling of AET maps derived based-MODIS (1000 m) images to Landsat images (30 m) and also temporal downscaling of AET maps derived based Landsat (16 day) images to MODIS (daily) images using input/output regression and input/output subtraction methods in a part of Mashhad plain. The results showed that the zero band emissivity of Landsat and LST of MODIS images had the best performance in spatial downscaling of AET maps. NDVI and LST of Landsat images as a scaling factor had not a good performance in spatial downscaling of AET maps in summer and spring, respectively. Considering the results of this study, it can be concluded that the zero band emissivity of Landsat and LST of MODIS images as a scaling factor for spatial downscaling of AET maps and input regression method for temporal downscaling of AET maps are suitable in Mashhad plain.
یک روش برای تخمین تبخیر-تعرق واقعی خصوصاً در مناطق بزرگ، استفاده از روش سنجش از دور میباشد. با توجه به این که برآورد تبخیر-تعرق واقعی با دقت تفکیک زمانی و مکانی بالا به طور همزمان برای بیشتر سنجندهها از جمله مودیس و لندست ممکن نیست بایستی با استفاده از تکنیکهای ریز مقیاس کردن، تبخیر-تعرق واقعی به دست آمده از سنجندهای را به سنجندهای دیگر ریز مقیاس نمود. هدف این مطالعه استفاده از فاکتور مقیاسهای مختلف برای تمام پارامترهای ورودی به مدل سبال (ضریب آلبیدوی سطح، شاخص پوشش گیاهی و دمای سطح زمین) به طور همزمان، برای ریز مقیاس کردن مکانی تبخیر-تعرق واقعی به دست آمده از سنجنده مودیس با دقت تفکیک مکانی 1000 متر به تصویر لندست با دقت تفکیک مکانی 30 متر و همچنین استفاده از روش ورودی- خروجی رگرسیون بین پارامترهای همسان و روش ورودی- خروجی تفریق برای ریز مقیاس کردن زمانی تبخیر-تعرق واقعی تصاویر لندست از 16 روز به روزانه، در بخشی از دشت مشهد است. نتایج نشان داد که گسیلندگی سطحی در محدوده وسیع ( ) و دمای سطح زمین سنجنده مودیس به عنوان فاکتور مقیاس بهترین عملکرد را داشتند. شاخص پوشش گیاهی به عنوان فاکتور مقیاس در فصل تابستان و دمای سطح زمین سنجنده لندست به عنوان فاکتور مقیاس در فصل بهار عملکرد خوبی نداشتند. با توجه به یافتههای این پژوهش میتوان گفت که استفاده از گسیلندگی سطحی در محدوده وسیع ( ) و دمای سطح زمین سنجنده مودیس به عنوان فاکتور مقیاس، برای ریز مقیاس کردن مکانی تبخیر-تعرق واقعی و استفاده از روش رگرسیون- ورودی و رگرسیون- خروجی برای ریز مقیاس کردن زمانی آن در دشت مشهد نتایج مطلوبی به دست میدهد.انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Estimation of Irrigation Water Requirement using Probability Distribution Functions (PDF (
Case study: (TriticumAestivum L.)تخمین نیاز آبیاری با استفاده از توابع توزیع احتمال (مطالعه موردی: گندم پائیزه)72073055109FAسیّد صابر شریفی بنابدانشآموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایرانامیرحسین ناظمیاستاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایرانعلی اشرف صدرالدینیاستاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایراناحمد فاخری فرداستاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایرانفرزین سلماسیدانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایرانJournal Article20150615Imperfect knowledge due to unpredictable climatic conditions leads to uncertainty in decision making in agriculture. Therefore, a probabilistic analysis of the various possibilities besides increasing flexibility in decision-making can also enhance the reliability of decisions. Using Tabriz Synoptic station’s data, the values ofthe crop (TriticumAestivum L.) evapotranspiration and effective rainfall in mid to late season in the study area (Tabriz plain) were estimated. Analyzing the effective rainfall and crop evapotranspiration as probabilistic variables, a reliable method for estimating the irrigation water requirement was described using the “probability distributionfunctions”.By examining 12 different probability distribution function, it was found that the log normal distribution function achieves the best results for the monthly precipitation data with values greater than 30 mm, but there is no unique probability distribution function for evapotranspiration data.This method can also provide a general formula for calculations of irrigation water requirement with different probability levelsduringthe growing season. Results showed thatthe reported values of irrigation requirement in the NETWAT program that is atthe 50 % probability level andused in most of irrigation projects in Iran, were different the calculated values in this study.According to similar reports in different researches, the represented method is recommended for more precise estimation of irrigation water requirements (with different probabilities) especially in critical situations (with high evapotranspiration and low rainfall values) or for crops that are sensitive to water stress in 80% probabilitylevelor higher. اطلاعات اندک ناشی از شرایط اقلیمی غیرقابل پیشبینی، به عدم قطعیت در تصمیمگیریهای بخش کشاورزی منجر میشود. به همین دلیل، تحلیلهای احتمالاتی با احتمال وقوع متفاوت ضمن افزایش انعطافپذیری در تصمیمگیریها، میتواند ضریب اطمینان تصمیمات را نیز بالا برد. در این تحقیق با بهرهگیری از اطلاعات ایستگاه هواشناسی سینوپتیک تبریز نسبت به تعیین مقادیر بارش مؤثر و تبخیر- تعرق گیاه موردمطالعه (گندم) در طول دورههای میانی و پایانی رشد در منطقه موردمطالعه (دشت تبریز) در دوره آماری 29 ساله (از سال 1982 تا 2010) اقدام شد. با تجزیه و تحلیل مقادیر بارش مؤثر و تبخیر- تعرق بهعنوان متغیرهای احتمالاتی، روشی مطمئن برای تخمین نیاز آبیاری بر اساس توابع توزیع احتمال ارائه شد. با بررسی 12 تابع توزیع احتمال مختلف، مشخص شد که برای دادههای بارش ماهانه با مقادیر بیشتر از 30 میلیمتر، تابع توزیع لوگ نرمال سه پارامتری بهترین نتایج را به دست داد اما برای دادههای تبخیر تعرق، تابع توزیع مشخصی به دست نیامد. همچنین، یکی از مزیتهای روش ارائهشده، به دست دادن فرمولهای جامع برای برآورد مقدار نیاز آبیاری گیاه با ترکیبی از احتمالات وقوع متفاوت (برای دورههای مختلف رشد) است. نتایج بهدستآمده همچنین نشان داد که مقدار نیاز آبیاری گزارششده در برنامه NETWAT که در واقع در سطح احتمال 50 درصد بوده و در بسیاری از طرحهای آبیاری در ایران از آن استفاده میشود، با مقادیر محاسبهشده در این تحقیق متفاوت است. لذا با توجه به گزارشهای مشابه در پژوهشهای مختلف، استفاده از روش ارائهشده در این تحقیق بهمنظور تخمین دقیقتر نیاز آبیاری گیاه (در سطوح احتمالاتی مختلف) بهویژه برای شرایط بحرانی (تبخیر- تعرق زیاد و بارندگی کم) و یا برای گیاهان حساس به تنش آبی (در سطح احتمال 80 درصد و یا بالاتر) توصیه میشود.انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Calibration of Soil Moisture Correction Coefficient used in Surface Energy Balance Algorithm for Landواسنجی ضریب تصحیح رطوبتی خاک در الگوریتم توازن انرژی در سطح73174055110FAروزبه موذن زادهاستادیار گروه مهندسی آب و خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهرود، شاهرود، ایرانبیژن قهرماناستاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانJournal Article20150613Surface energy balance algorithm for land (SEBAL) is one of the actual evapotranspiration predictor algorithms which are based on remote sensing. To determine outgoing long wave radiation from land surface in this algorithm, an index named soil adjusted vegetation index (SAVI) is used. In calculating SAVI, an equation consists an empirical coefficient (L) calibrated based on Idaho satellite images, USA, is used. In this study using MODIS satellite images of neyshabour watershed during 2009 to 2013, the mentioned coefficient was calibrated. The results showed the proposed value nearly L=0.5 for all areas may not evaluate adequately and it is better to calibrate this coefficient before using in SEBAL algorithm in each area. The results showed the trend of SAVI changes and thus determine the optimum value of L coefficient is sensitive to the time of satellite images and it is better to use the months with appropriate vegetation cover on the land surface. The results also showed the values of SAVI index are more sensitive to lower values of L coefficient. Results’ analysis showed the proposed value of 0.2 for L coefficient application in studies related to SEBAL algorithm in this area is properly assessed.الگوریتم توازن انرژی در سطح زمین (Surface Energy Balance Algorithms for Land, SEBAL) یکی از الگوریتمهای برآورد کننده تبخیر- تعرق واقعی گیاهان است که بر مبنای تکنیک سنجش از دور استوار است. در یکی از مراحل این الگوریتم و در تعیین تابش با طول موج بلند از سطح زمین، از شاخصی به نام شاخص تعدیل خاک پوشش گیاهی (Soil Adjusted Vegetation Index, SAVI) استفاده میشود. در محاسبه این شاخص از رابطهای که شامل یک ضریب تجربی (L) واسنجی شده بر اساس دادههای حاصل از تصاویر ماهوارهای منطقه آیداهو در کشور آمریکا است، استفاده شده است. در این تحقیق با استفاده از تصاویر منتخب سنجنده MODIS در بازه زمانی سالهای 2009 تا 2013 برای حوضه آبریز نیشابور، مقدار ضریب مذکور واسنجی گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که توصیه کاربرد مقدار تقریبی 5/0=L برای تمامی مناطق مناسب ارزیابی نشده و بهتر است که این ضریب قبل از کاربرد در الگوریتم SEBAL برای هر منطقهای بهصورت مجزا واسنجی گردد. نتایج این تحقیق نشان داد که زمان تصویر انتخابی میتواند بر روی روند تغییرات شاخص SAVI و در نتیجه تعیین مقدار بهینه ضریب L اثرگذار باشد و بهتر است از ماههایی برای این منظور استفاده شود که پوشش گیاهی قابل قبولی بر روی سطح زمین وجود داشته باشد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که مقادیر شاخص SAVI به مقادیر کمتر ضریب L حساسیت بیشتری نشان داده است. تحلیل نتایج نشان داد که پیشنهاد مقدار 2/0 برای کاربرد ضریب L در تحقیقات مرتبط با استفاده از الگوریتم SEBAL در منطقه مورد مطالعه، مناسب ارزیابی شده است.
انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Experimental Investigation the Effect of Vortex Breakers Shape on Discharge Efficiency for the Morning Glory Spillwaysبررسی آزمایشگاهی تأثیر شکل تیغههای ضد گرداب بر راندمان تخلیهی سرریزهای نیلوفری74174955111FAابراهیم نوحانیاستادیار گروه عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دزفول، ایران0000-0002-2692-6253رضا جمالی امام قیسدانش آموخته کارشناسی ارشد عمران- سازههای هیدرولیکی، دانشگاه آزاد اسلامی ، دزفول، ایرانJournal Article20150729where there is not adequate space to build other types of spillways, morning glory spillways are use to pass the excess water from the headwater to the dam downstream. Creation of strong vortices in the entrance is among the main problems faced with these types of spillways. One of the effective methods of controlling the vortex is using the vortex breaker blades, which are used in this spillway to increase the discharge rate and coefficient. In this paper, the physical model was constructed and the effect of shapes triangular, rectangular and baleen body of anti-vortex blades on the discharge coefficient of the morning glory spillway was examined by conducting 91 experiments. The results showed that the baleen shape of vortex breaker blade has the greatest impact on increasing the efficiency of the spillway discharge coefficient. The results indicate that the airfoil type anti vortex blade in contrast to rectangular and triangular type have a greater effect on increasing the discharge efficiency in a way that in the best condition (L/D=0.25) and the constant submerged ratio (H/R=cte), airfoil type, rectangular and triangular increased the discharge coefficient by 52, 39 and 32 percent respectively.زمانی که محدودیت مکانی برای ساخت سایر سرریزها وجود داشته باشد، برای عبور آبهای اضافی از سراب به پایاب سدها از سرریزهای نیلوفری استفاده میشود. مشکل اصلی این نوع سرریزها، ایجاد گردابهای قوی در دهانه آنها است. یکی از روشهای موثر در کنترل گرداب، استفاده از تیغههای گرداب شکن میباشد که به منظور افزایش دبی و ضریب دبی سرریز استفاده میشود. در این تحقیق با ساخت مدل فیزیکی سرریز نیلوفری، تأثیر شکل تیغههای ضد گرداب مثلثی، مستطیلی و بالهای بر روی ضریب تخلیه سرریز نیلوفری با انجام 91 آزمایش، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تیغههای ضد گرداب بالهای نسبت به تیغههای ضد گرداب مثلثی و مستطیلی تأثیر بیشتری بر افزایش راندمان تخلیه سرریز دارند به طوریکه در بهترین شرایط (L/D=0.25) و استغراق نسبی (H/R) ثابت، تیغههای بالهای، مستطیلی و مثلثی به ترتیب باعث افزایش 52، 39 و 32 درصدی ضریب دبی سرریز میشوند.
انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Verification and validation of Sirmod, WinSRFR, Furdev and Pozalmodels in Furrow Irrigation Systems Analysisبررسی صحت عملکردمدلهای Sirmod، WinSRFR، Furdevو Pozal در تحلیل سیستم آبیاری جویچهای75076055113FAساره سیاریدانشجوی دکتری سازههای آبی، بخش مهندسی آب، دانشگاه شهیدباهنر کرمان، کرمان، ایرانمجید رحیمپوردانشیار بخش مهندسی آب، دانشگاه شهیدباهنر کرمان، کرمان، ایرانمحمد ذونعمت کرمانیاستادیار بخش مهندسی آب، دانشگاه شهیدباهنر کرمان، کرمان، ایرانJournal Article20150519Furrow irrigation is the most common type of surface irrigation. Determination of the advance and recession time in the field requires the accurate measurement and that could be costly and time consuming. For this purpose, using the appropriate model can be useful. In this study, Sirmod, WinSRFR, Furdev and Pozal models are used to simulate the furrow irrigation. To evaluate these models, the results of field experiments in light-textured, heavy-textured and medium-textured soils were utilized. The experiments have been performed in summer 1393 on Kerman University experimental farm in light-textured soil and in summer 1376on two experimental farms in Mashhad and Dezfoolin medium and heavy-textured soils. Using the mentioned models, advance time, recession time and infiltration depth were calculated and compared with the measured data. The results showed that Pozal model has the highest error. Also, Sirmod model has the highest accuracy in calculation of advance and recession time in light-textured soil. The errors are 0.344 and 0.53 percent for advance time and recession time, respectively. This model also has the highest precision in heavy-textured soil. Furdev model computations in advance and recession time at light-textured soil is less accurate than the other models. Based on the results, the WinSRFR model with 1.53 percent error has the lower error in the calculation of the infiltration depth in light-textured soils.آبیاری جویچهای متداولترین نوع آبیاری سطحی میباشد.تعیین زمان پیشروی و پسروی در مزرعه نیازمند اندازهگیریهای دقیق میباشد و این خود باعث صرف وقت و هزینه زیاد میگردد. بدین منظور استفاده از یک مدل مناسب میتواند در این زمینه بسیار سودمند باشد. در این مطالعه از چهار مدل Sirmod<strong>، </strong>WinSRFR<strong>، </strong>FurdevوPozalبرای شبیهسازی آبیاری جویچهای استفاده شد و برای ارزیابی مدلهای مذکور، از نتایج آزمایشهای صحرایی در سه بافت خاک سبک، متوسط و سنگین استفاده شده است. آزمایشات تابستان 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنرکرمان و در بافت خاک سبک و در تابستان سال 1376در دو مزرعه تحقیقاتی گلمکان مشهد و مرکز تحقیقات صفیآباددزفول ودر دو بافت خاک متوسط و سنگینانجام شده است. با استفاده از مدلهای ذکر شده، زمان پیشروی، زمان پسروی و متوسط عمق نفوذ یافته، محاسبه و با مقادیر اندازهگیری شده مقایسه شد.نتایج نشان داد که مدل Pozalبیشترین خطای محاسباتی را داراست ومدلSirmod بیشترین دقت محاسبه زمان پیشروی و پسروی را در بافت خاک سبک، با خطای 34/0 و 53/0 درصد داراست. این مدل در بافت خاک سنگین نیز دارای بالاترین دقت میباشد. مدل Furdevدر محاسبه زمان پیشروی و پسروی برای خاک با بافت سبک دقت کمتری نسبت به سایر مدلها داراست.بر اساس نتایج،مدل WinSRFRبا خطای 53/1 درصد دارای کمترین خطا در محاسبه عمق آب نفوذ یافته در بافت خاک سبک میباشد.
انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Forecasting of Daily Reference Crop Evapotranspiration Using Wavelet-Artificial Neural Network Hybrid Modelپیشبینی تبخیر-تعرق مرجع روزانه با استفاده از مدل ترکیبی موجک-شبکه عصبی مصنوعی76177255115FAمسعود کرباسیاستادیار گروه مهندسی آب دانشگاه زنجان، زنجان، ایران0000-0002-9012-8280Journal Article20150811Reference crop evapotranspiration is one of the most important and effective factors for optimizing agricultural water consumption and water resources management. Forecasting of daily reference evapotranspiration can be used for short-term planning of irrigation water requirements. In recent years the use of artificial neural networks and wavelet-neural hybrid model has become very popular in the forecasting of hydrological parameters. The aim of the present study is to use artificial neural network and wavelet-neural network models to forecast reference evapotranspiration in the range of 1 to 28 days ahead at Tabriz synoptic station. For this purpose, a 10-year period (2000 to 2009), 7 years (2000-2006) for training and 3 years (2007-2009) to test and validation were considered. To create daily reference evapotranspiration time series at the given period, standard equation Penman-Monteith 56 is used. Different combinations of input data (various delays) and various mother wavelets were used. Results of reference evapotranspiration forecasts for a one day ahead, showed that the wavelet-ANN model (RMSE=0.07 mm/day and R=0.999) compared to the artificial neural network model (RMSE=0.69 mm/day and R=0.964) has higher accuracy in forecasting of reference evapotranspiration. The results showed that the use of time delays of 1 to 7 (M7) and 1 to 6 (M6) days can provide the highest accuracy and fewer delays and delays from one year to two years can reduce the accuracy of the models. Comparison of mother wavelets showed that Meyer wavelet due to greater complexity and similarity to the time series of reference evapotranspiration would increase the accuracy of forecasting. To forecast reference evapotranspiration in 2 to 28 days ahead, the wavelet-neural network with Meyer wavelet model was used. The results showed that the increasing of the forecasting period from 2 to 28 days would decrease the accuracy of models (R is ranged from 0.997 to 0.929 for 2 and 28 days ahead). Also, at forecasting 2 to 12 days, annual delays reduced the accuracy of the model, while at 13 to 28-day annual delay increased the accuracy of models. Finally, to compare the models, statistically, t and F tests were performed to compare the mean and variance. The comparison showed that in all the proposed models, at 99 and 95 percent levels, there was no significant difference between the results and observations. The results of this study can be used in irrigation scheduling at study area.تبخیر-تعرق گیاه مرجع یکی از مهمترین و مؤثرترین عوامل در بهینهسازی مصرف آب کشاورزی و مدیریت منابع آب میباشد. پیشبینی تبخیر-تعرق مرجع روزانه میتواند در پیشبینی نیاز آبی گیاهان و برنامهریزی کوتاهمدت آبیاری مورد استفاده قرار گیرد. در سالهای اخیر استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی و مدل هیبریدی موجک-عصبی در پیشبینی پارامترهای هیدرولوژیکی بسیار متداول شده است. هدف تحقیق حاضر استفاده از مدلهای شبکه عصبی مصنوعی و موجک-شبکه عصبی در پیشبینی تبخیر-تعرق مرجع در بازه 1 تا 28 روز در ایستگاه همدیدی تبریز و مقایسه بین آنها میباشد. بدین منظور یک دوره آماری 10 ساله {(2000 الی 2009) که 7 سال (2000-2006) آن برای آموزش و 3 سال (2007-2009) }جهت آزمون و صحت سنجی مدلهای پیشنهادی} در نظر گرفته شد. برای ایجاد سری زمانی تبخیر-تعرق مرجع روزانه در دوره موردنظر با استفاده از معادله استاندارد پنمن-مانتیث فائو 56 محاسبه گردید. ترکیبهای متفاوتی از دادههای ورودی (تأخیرهای مختلف) و انواع موجکهای مادر مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج پیشبینی تبخیر-تعرق مرجع برای یک روز آینده، نشان داد که مدل ترکیبی موجک-عصبی (mm/day 07/0 RMSE= و 999/0R=) در مقایسه با مدل شبکه عصبی مصنوعی (mm/day 69/0 RMSE= و 964/0 R=) دارای توانایی و دقت بالاتری در پیشبینی تبخیر-تعرق روزانه برای یک روز آینده میباشد. همچنین نتایج نشان داد که استفاده از تأخیرهای زمانی 1 تا 7 (M7) و 1 تا 6 (M6) روزه بالاترین دقت را ارائه میدهند و استفاده از تأخیرهای کمتر و تأخیرهای یکساله دوساله دقت مدل را کاهش میدهند. بررسی انواع موجکهای مادر نیز نشان داد که پیش پردازش دادهها با موجک میر به دلیل پیچیدگی بیشتر و تشابه به سری زمانی تبخیر-تعرق مرجع، میتواند موجب افزایش دقت، پیشبینی گردد. برای پیشبینی تبخیر-تعرق مرجع در 2 تا 28 روز آینده، مدل موجک-شبکه عصبی پیشنهادی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که با بیشتر شدن زمان پیشبینی از 2 تا 28 روز، دقت مدلها کاهش (R از 997/0 برای 2 روز تا 929/0 برای 28 روز) مییابد. همچنین در پیشبینیهای 2 تا 12 روزه استفاده از تأخیرهای سالانه موجب کاهش دقت مدل گردید، درحالیکه در پیشبینیهای 13 تا 28 روزه استفاده از تأخیر زمانی سالانه افزایش دقت مشاهده گردید. در نهایت برای مقایسه مدلها از نظر آماری، آزمونهای t و F برای مقایسه میانگین و واریانس انجام گرفت. نتایج مقایسه نشان داد که کلیه مدلهای پیشنهادی در سطوح 99 و 95 درصد تفاوت معنیداری وجود ندارد. انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Flow Pattern in a Bend Channel with Attractive and Repelling T-Shaped Spur Dike Using SSIIM Modelالگوی جریان در کانال قوسی با آبشکن سرسپری جاذب و دافع مستغرق با مدل SSIIM77378355118FAپریسا راداندانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی عمران، سازه های هیدرولیکی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه خلیج فارس ،بوشهر، ایرانمحمد واقفیدانشیار گروه مهندسی عمران، سازه های هیدرولیکی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایرانJournal Article20150803This paper studied flow pattern in attractive and repelling modes of a spur dike (30 degree angle to the flow) by changing the submergence percentage of the spur (0, 15 and 25% of depth at the channel entrance). The simulation was made by SSIIM modeling. In this study, streamlines, secondary flow strength and flow separation and reattachment zones were addressed. The numerical results were compared with experimental data and the comparison showed that the numerical results were in a relatively good agreement with the experimental data. The results indicated that by increasing the submergence percentage, the amount of jumps in secondary flow strength decreased in repelling mode and increased in attractive mode. Moreover, the streamlines at the upstream of the repelling spur dike were more deflected than in the case of the attractive spur dike.در این مطالعه الگوی جریان با تغییر درصد استغراق آبشکن (0، 15 و 25 درصد عمق آب در ورودی کانال) در حالت آبشکنهای جاذب و دافع ( با انحراف 30 درجه نسبت به جریان) بررسی شد. جهت مدلسازی از نرمافزار SSIIM بهره گرفته شد. در این مطالعه خطوط جریان، قدرت جریان ثانویه، ناحیه و اتصال مجدد جریان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج عددی و آزمایشگاهی با هم مقایسه شده و این مقایسه نشان داد که نتایج عددی از تطابق نسبی خوبی با نتایج آزمایشگاهی برخوردار است. نتایج نشان داد با افزایش درصد استغراق مقدار جهشدار مقادیر قدرت جریان ثانویه در حالت دافع کاهش و در حالت جاذب افزایش مییابد. علاوه بر این، در حالت دافع نسبت به حالت جاذب خطوط جریان در بالادست آبشکن بیشتر منحرف میشوند.انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222The Role of Import and Export of Major Crop Productions in Virtual Water Trade and Water Footprint in Agricultural sector of Iranنقش واردات و صادرات محصولات مهم زراعی و باغی در تجارت مجازی آب و رد پای آب در کشاورزی ایران78479755120FAقاسم زارعیاستادیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزیعلیمحمد جعفریاستادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ، همدان، ایرانJournal Article20150705In this article, the role of imports and exports of major agricultural products on amount of virtual water trade, net virtual water import (NVWI), and country water indices included water footprint (WF), water scarcity (WS), water dependency (WD), and water self-sufficiency (WSS) in agricultural sector was studied for a five-year period (1388- 1384). The results show that the volume of imported virtual water to Iran during the mentioned period for 16 major crops was three times more than the volume of exported virtual water for 16 major crops (about 125.8 and 37.9 billion cubic meters, respectively). This means that the NVWI in this period was positive. It is noted that sever increasing in positive NVWI in the two last years of this period has been accrued due to population increasing and drought events in most provinces of the country. Also, Annual meanly country water footprint in agricultural sector is 104.8 billion cubic meters in this period and with average annual 17.6 billion cubic meters through NVWI, Iran has been saved the same amount of its internal water resourecs. Calculated indices of WS, WD and WSS in Iran showed that the average annual intensity of water use in agricultural sector in the mentioned period has been 67.1% which is high (WS index close to 100). Average annual country's agricultural dependency on imports of virtual water (WD) has been 16.8%. This percentage indicates that if the country instead of importing agricultural products, produce those amount into country, an average of about 16.8% should be added to the water consumption in the agricultural sector. Also, average annual Iran's self-sufficiency to water (WSS) has been estimated about 83.2%.در این مقاله نقش واردات و صادرات محصولات مهم کشاورزی در تراز خالص تجارت مجازی آب ایران تعیین و شاخصهای آبی کشور محاسبه شدهاند. شاخصهای مطالعه شده شامل؛ رد پای آب در بخش کشاورزی، شدت مصرف آب کشاورزی، شاخص وابستگی به واردات آب مجازی و شاخص خود کفائی آب کشاورزی، بودهاند. طول دروۀ مطالعه، پنج سال (1388- 1384) بوده است. نتایج نشان میدهند که در این دوره، تراز خالص سالانۀ تجارت مجازی آب کشور همواره مثبت بوده و در نتیجه ایران وارد کنندۀ آب مجازی در سطح جهانی در این دوره بوده است بهطوریکه از طریق صادرات 16 قلم محصول کشاورزی مهم، حدود 9/37 میلیارد مترمکعب آب بهصورت مجازی صادر و از طریق واردات 16 قلم محصول کشاورزی مهم، تقریباً 8/125 میلیارد مترمکعب آب بهصورت مجازی وارد کشور شده است. نکتۀ قابل تأمل در این خصوص، افزایش شدید تراز مثبت خالص تجاری مجازی آب کشور در سالهای آخر این دوره است که دلایل آن افزایش سالانۀ جمعیت و وقوع خشکسالی در اغلب استانهای کشور بوده است. در این دوره، میانگین سالانۀ رد پای آب در بخش کشاورزی کشور 8/104 میلیارد مترمکعب بوده و ایران با میانگین 6/17 میلیارد مترمکعب واردات خالص آب مجازی در سال، موجب ذخیرۀ سالیانۀ این حجم آب از منابع داخلی خود شده است. همچنین شاخصهای آبی محاسبه شده برای کشور نشان دادند که بهطور میانگین در این دوره، شدت مصرف آب کشاورزی 1/67%، شاخص وابستگی به واردات آب مجازی 8/16% و نیز شاخص خود کفائی آب کشاورزی حدود 2/83% بودهاندانجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Effect of four natural absorbers to reduce nitrate, phosphate, EC, pH and water temperature of drain water from paddy fieldsتاثیر چهار نوع جاذب زیستی بر کاهش پارامترهای نیترات، فسفات، شوری، pH و تغییرات دمایی پساب خروجی از اراضی شالیزاری79881055122FAامین باباییمقدمدانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، مهندسی آب، دانشگاه گیلان، رشت، ایرانمحمدرضا خالدیاناستادیار گروه مهندسی آب، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایرانعلی شاهنظریاستادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، ساری، ایران0000-0003-1135-8174محمدرضا مرتضیپورکارشناس ارشد شرکت آب منطقهای گیلان، رشت، ایرانJournal Article20150825Clean water is the most important need of human life to create safe conditions for human life. Pure water resources scarcity and high costs often hinder access to treatment plant which is vital to human societies. This research aimed to evaluate agricultural drain water quality from paddy fields after harvest and drain water treatment to reduce some harmful drain water parameters. In this study the performance of four types of biofilters consists of wood sawdust, rice husk, charcoal and tea wastes were evaluated. Data were taken at intervals of ten-day period from drain water of paddy fields to study the parameters of nitrate, phosphate, pH and EC. Observations showed that all four biofilters types in some cases reduced the pollutant amounts. These increase and decrease depends on many things which the most important factors were pollutant concentration in drain water and air temperature. Among the four types of biofilter, sawdust biofilter had relatively a better performance e.g. nitrate was reduced from 4.54 to 0.25 mg l<sup>-1</sup>. Economical comparison showed that sawdust biofilter was better than other four types of biofilter, e.g. sawdust biofilter is 80% cheaper than charcoal biofilter.
یکی از بزرگترین نیازهای پیشروی اکثر جوامع امروزی کمبود آب شیرین و بدون آلودگی میباشد، کمبود منابع آبی سالم و بالا بودن هزینههای اجرای طرحهای تصفیه اغلب مانع دسترسی جوامع به این نیاز حیاتی میشود. این تحقیق با هدف بررسی کیفیت رواناب خروجی از اراضی شالیزاری بعد از فصل کشت و همچنین تصفیه پساب کشاورزی و کاهش تعدادی از پارامترهای مضر موجود در محلولهای آبی انجام پذیرفت. در این تحقیق میزان کارایی چهار نوع جاذب زیستی خاکاره چوب و سبوسبرنج، ذغال چوب و زایدات چای بررسی شد. برای این منظور دادهبرداری دورهای ده روزه در فصل پاییز انجام شد و میزان پارامترهایpH ، EC، نیترات، فسفات مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده شد که هر چهار ماده، به میزانی از پارامترهای ذکر شده، کاسته است. این کاهش و افزایش به عوامل مختلفی بستگی داشتهاست که مهمترین آنها میزان غلظت آلاینده و دمای هوا بوده است. در بین این چهار نوع جاذب زیستی، جاذب زیستی خاکاره از عملکرد نسبی بهتری برخوردار بوده است و مثلاً توانسته غلظت نیترات را از 54/4 به 25/0 میلیگرم در لیتر برساند. مقایسه اقتصادی چهار نوع جاذب زیستی نیز این امر را نشان میدهد مثلاً جاذب زیستی خاک اره 80 درصد ارزانتر از جاذب زیستی ذغال است.انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Experimental and Theoretical Analysis of Discharge Coefficient for Submerged Lopac Gateارزیابی آزمایشگاهی و تحلیلی ضریب دبی دریچه سالونی در شرایط جریان مستغرق81181955126FAفاطمه یوسفونددانشآموخته کارشناسی ارشد سازههای آبی، گروه سازههای آبی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایرانمحمد جواد منعمدانشیار گروه مهندسی سازههای آبی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایرانمحمدرضا کاویانپوردانشیار گروه آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایرانJournal Article20150819Estimation of discharge coefficient for lopac gates plays an important role in determining the discharge of such structure, as a flow control and regulation structure. The present research provides semi-analytical equations to estimate the discharge coefficient for submerged lopac gates for different conditions. The results indicate that the discharge coefficient depends on gate opening and submergence ratios. Theoretical equations for estimating the discharge coefficient were calibrated with experimental information for the conditions of without transition and with gradual and sudden transitions. The results show that the discharge coefficient of lopac gates with transition is less than that of without transition. The proposed equations for the discharge coefficient have maximum of 10% error. Comparing the results of theoretical equations with previous investigation also demonstrates the efficiency of present equations for estimating the discharge coefficient of submerged lopac gates.برآورد ضریب دبی دریچههای سالونی، اهمیت بهسزایی در برآورد میزان بده آنها به عنوان یک سازه کنترل و تنظیم جریان دارا میباشد. در این تحقیق با استفاده از معادله دبی دریچه سالونی، روشی نیمه تحلیلی جهت برآورد ضریب دبی دریچه های سالونی در شرایط جریان مستغرق ارائه گردیده است که میتواند در برآورد دبی دریچههای سالونی در شرایط مختلف جریان مستغرق مورد استفاده قرارگیرد. در شرایط جریان مستغرق ضریب دبی تابعی از نسبت بازشدگی و استغراق نسبی دریچه است. در تحقیق حاضر معادله نظری جهت برآورد ضریب دبی بر اساس دادههای آزمایشگاهی ارائه می گردد. نتایج این تحقیق برای دریچه سالونی همعرض کانال و نیز دریچه با عرض کمتر به کمک تبدیلهای ناگهانی و تدریجی ارائه شده است. ضریب دبی جریان مستغرق در صورت نصب دریچه همراه با تبدیل در کانال، کوچکتر ازحالت دریچه همعرض کانال است. روابط ارائه شده برای ضریب دبی، دارای حداکثر خطایی برابر10%± میباشند. مقایسه نتایج حاصل از معادله تحلیلی حاضر با سایر روابط نیز انجام شد. نتایج بیانگر کارایی معادله این تحقیق در برآورد ضریب دبی جریان در شرایط جریان مستغرق دارد. انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Study of Effect of Demand Side of Water Market on Optimal crop pattern, Farmer's income and sustainable Use of Water Resources (Case Study: Mashhad-Chenaran)بررسی تأثیر بخش تقاضای بازار آب بر الگوی کشت بهینه، درآمد کشاورزان و استفاده پایدار از منابع آب (محدوده مطالعاتی مشهد-چناران)82082955127FAنجمه مجیدیدانشجوی دکتری گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانامین علیزادهاستاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانمحمد قربانیاستاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانحسین انصاریدانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانمحمد بنایان اولدانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانJournal Article20150809Demand management as a way to control consumption and manage water resource is concerned. Farm data of Mashhad- Chenaran plain through questionnaires and interviews was collected from 130 representatives in 2013. All of them divided to two group of water consumption, mean’s that low consumption (<10000 m<sup>3</sup>/ha) and high consumption(10000 m<sup>3</sup>/ha ≤). Then mathematical programming model with due attention to four scenarios of water deficit (10, 20, 30 and 40%) was run for each group. Also sensitivity analysis was applied to study effect of water price on demand of water. Result showed while this strategy of water deficit make 99 and 33.6 million cubic meters of excess water in the two groups, the income of farmers increases 15.2 and 6.2 % in low and high consumption group respectively. Result of sensitivity analysis of water price showed that increase of water price does not cause significant changes in water use at low consumption group, but is different in high consumption group. Therefore, non pricing policy for example education, promotion and design of crop pattern is recommendable for low consumption group. For high consumption group, if increase of water price to extent water trading and to use water resources sustainability, water pricing policy is suggested. As well as paying subsidies to farmers may encourage them to non exploitation of surplus water.مدیریت تقاضا به عنوان اصولیترین راهکار برای کنترل مصارف آب و مدیریت منابع آب جهت تعادلبخشی آن بسیار حائز اهمیت است. در این تحقیق تأثیر بخش تقاضای بازار آب بر الگوی کشت بهینه، درآمد کشاورزان و استفاده پایدار از منابع آب مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور دادههای میدانی از 130 بهرهبردار محدوده مطالعاتی مشهد-چناران از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری در سال زراعی 93-1392 جمعآوری و در این مطالعه بهکار گرفته شد. بهرهبرداران به دو گروه یعنی گروه کم مصرف (m<sup>3</sup>/ha10000<) و گروه پرمصرف (m<sup>3</sup>/ha≤10000) تقسیم شدند و سپس مدل برنامهریزی ریاضی با در نظر گرفتن چهار سناریوی کم آبیاری (10، 20،30 و 40 درصد) به منظور کاهش آب مورد تقاضا برای هریک از این دو گروه استفاده شد. در ادامه تحلیل حساسیت قیمت استحصالی آب و تأثیر آن بر تقاضا نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مدل نشان داد سطح درآمد کشاورزان نسبت به وضعیت فعلی در الگوی بهینه با کاربرد استراتژیهای کم آبیاری در گروه کم مصرف و پرمصرف به ترتیب 2/15 و 2/6 درصد افزایش مییابد. در حالی که این استراتژیها موجب 99 و 6/33 میلیون مترمکعب آب مازاد در این دو گروه میشود. نتایج تحلیل حساسیت قیمت آب نشان داد افزایش قیمت آب در گروه کم مصرف تغییر چندانی در میزان آب مصرفی ایجاد نمیکند ولی در گروه پرمصرف این رفتار متفاوت بوده و منجر به کاهش آب مصرفی میشود لذا بهکارگیری سیاستهای غیر قیمتی همچون آموزش، ترویج و طراحی الگوی کشت در گروه اول و افزایش قیمت آب تا حدی که موجبات مبادله آب و کسب درآمد بیشتر و استفاده پایدار از منابع آب را در گروه دوم فراهم آورد، قابل توصیه است. همچنین پرداخت یارانه به منظور سوق کشاورزان به عدم برداشت آب مازاد نیز میتواند یکی از راهکارهای پیشنهادی باشد.انجمن آبیاری و زهکشی ایراننشریه آبیاری و زهکشی ایران2008-79429520151222Optimal Programming for Delivery and Distribution of Water Irrigation Network Using Evolutionary Algorithms (the case study: the Network Irrigation at Downstream of the Jiroft dam)برنامه تحویل و توزیع بهینه آب در شبکه آبیاری با استفاده از الگوریتمهای بهینهسازی تکاملی (مطالعه موردی شبکه آبیاری زیر سد جیرفت)83084155129FAفرزانه قادری نسب گروهی- دانشجوی دکتری سازههای آبی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایرانکورش قادریاستادیار بخش مهندسی آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایرانمحمد باقر رهنمادانشیار بخش مهندسی آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایرانJournal Article20150426Planning for optimal operation in irrigation network is an efficient solution in water saving, increasing in cultivation and improving agriculture performance. Problem of water delivery scheduling in irrigation network is a multi-objective, multi-variable, and multi-constraint problem. Solving such problem needs powerful optimization methods. Evolutionary algorithms are major group of search algorithms that are used for finding a suitable answer using current evolutionary rules in nature. In this research the provided delivery and distribution program in irrigation network is optimized using Imperial Comparative Algorithms (ICA) and PSO and are compared with genetic algorithm results. In this research the delivery and distribution program in distribution channel branches are provided so that the various objects such as decreasing in distributor channel capacity and decreasing in time needed for complete the irrigation program optimize as a single and two objectives. In this program, first branch numbers, upper and lower limit of delivery discharge to per branch and branch coverage, gross irrigation requirement, irrigation interval and block numbers as input are defined to the model. By running the model, the best intermittent of branches in per block, minimum of distributer channel capacity and minimum irrigation duration in optimum conditions define to the model as outputs. To control and considering of developed program, the optimum delivery program in downstream irrigation network of Jiroft diversion dam using this model is provided. The results show that in two-objective optimum status for irrigation supply of the network, Imperialist Competitive Algorithm performance is better than the other two algorithms so that the maximum discharge is 1381 cubic meter per second and maximum irrigation duration is 236 hoursبرنامهریزی جهت بهرهبرداری بهینه از شبکه آبیاری یک راه حل کارآمد در صرفهجویی مصرف آب، افزایش سطح زیرکشت و بهبود عملکرد کشاورزی است. مسئله تحویل و توزیع آب در شبکه آبیاری یک مسئله بهینهسازی چند هدفه، چند متغیره و چند محدودیتی است. حل چنین مسئلهای نیازمند روشهای بهینهساز قدرتمند است. الگوریتمهای تکاملی گروهی مهم از الگوریتمهای جستجو هستند که در آنها با استفاده از قوانین تکاملی موجود در طبیعت برای یافتن جواب مناسب بهره گرفته میشود. در این مطالعه برنامه تحویل و توزیع ارائه شده در شبکه آبیاری با استفاده از الگوریتمهای رقابت استعماری و PSO بهینهسازی شد و با نتایج الگوریتم ژنیتک مقایسه شد. مدل برنامه توزیع آب در انشعابات کانالهای توزیعکننده به گونهای ارائه شده که اهداف متفاوتی اعم از کاهش ظرفیت کانال توزیعکننده و کاهش زمان مورد نیاز برای تکمیل برنامه آبیاری بهصورت تک هدفی و دو هدفی بهینه گردد. در این برنامه ابتدا تعداد انشعابات، حد بالا و پایین میزان دبی تحویلی به هر انشعاب و سطح تحت پوشش هر انشعاب، نیاز ناخالص آبیاری، دور آبیاری و تعداد بلوکها به عنوان ورودی به مدل معرفی میشود. با اجرای مدل بهترین نوبتبندی انشعابات در هر بلوک، حداقل ظرفیت کانال توزیعکننده و حداقل زمان آبیاری در شرایط بهینه به عنوان خروجی مدل ارائه میگردد. جهت کنترل و بررسی برنامه تدوین شده، برنامه بهینه تحویل آب در شبکه آبیاری پایین دست سد انحرافی جیرفت با استفاده از مدل تدوین شده استخراج شد. در نتیجه این مطالعه مشخص شد عملکرد الگوریتم رقابت استعماری نسبت به دو الگوریتم دیگر بهتر است که با استفاده از آن در حالت بهینهسازی دو هدفه جهت تأمین نیاز آبیاری شبکه، ماکزییم دبی 1381 لیتر در ثانیه و ماکزیمم زمان آبیاری 236 ساعت میباشد.