ارزیابی فنی و اقتصادی آبیاری قطره‌ای نواری در مزارع خیار و گوجه فرنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

2 استادیار پژوهش بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

3 استادیار پژوهش بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

4 استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

چکیده

در سال‌های اخیر روش‌های آبیاری تحت فشار از جمله سامانه آبیاری قطره‌ای- نواری به‌منظور استفاده بهینه از منابع محدود آب در کشور توسعه یافته است. لذا این تحقیق با هدف بررسی فنی و اقتصادی آبیاری قطره‌ای نواری در برخی از مزارع استان همدان طی سال‌های 1396 تا 1397 انجام شد. به‌این منظور 14 مزرعه خیار و گوجه فرنگی به‌روش تصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. میزان حجم آب آبیاری با نصب کنتور یا با اندازه‌گیری دبی منبع آبی، ساعت آبیاری در هر نوبت و تعداد آبیاری محاسبه شد. جهت بررسی تغییرات شوری خاک، نسبت به اخذ نمونه خاک در ابتدا و انتهای فصل زراعی و تعیین شوری عصاره اشباع خاک اقدام شد. متوسط حجم آب مصرفی و بهره‌وری مصرف آب در محصول خیار و گوجه فرنگی به‌ترتیب 7948 ، 10255 متر مکعب در هکتار و 7/8 و 2/7 کیلوگرم بر متر مکعب تعیین شد. نتایج نشان داد که علی‌رغم استفاده از سامانه آبیاری قطره‌ای در بعضی مزارع، هرچند بهره‌وری مصرف آب افزایش یافته بود ولی حجم آب آبیاری به‌دلیل شیوه اجرای غیر اصولی و مدیریت نامناسب سامانه آبیاری، زیاد بود. در برخی از مزارع خیار، مقایسه میزان نیاز آبی محاسباتی (7062 مترمکعب در هکتار) با میزان آب آبیاری (6000 متر مکعب در هکتار) نشان‌دهنده کم‌آبیاری در این مزارع بود. همچنین نتایج حاکی از افزایش بیشتر میزان شوری خاک در زیر نوارهای آبیاری نسبت به بین نوارهای آبیاری در انتهای فصل آبیاری نسبت به شروع فصل آبیاری و به‌طور میانگین 50/0 دسی‌زیمنس بر متر بود، تحلیل اقتصادی نتایج نشان داد که استفاده از سامانه آبیاری قطره‌ای در محصولات خیار و گوجه فرنگی در کلیه مزارع مورد مطالعه از بازده اقتصادی بالایی برخوردار بودند. بطوریکه میانگین نسبت منفعت به هزینه در مزارع خیار و گوجه فرنگی به‌ترتیب 9/26 و 8/7 محاسبه شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Technical and Economical evaluation of Trickle irrigation systems (Tape) In the cucumber and tomato fields.

نویسندگان [English]

  • Ali Ghadami Firouzabadi 1
  • ghasem asadian 2
  • Alimohamad Jafari 3
  • Reza Bahramloo 4
1 Assistant Prof, Department of Agricultural Engineering Research, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization,Hamedan, Iran.
2 Assistant Prof, Department of Forest and Rangeland Research, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan, Iran.
3 Assistant Prof. of Economic, Social and Extension Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan, Iran
4 Agricultural Engineering Research Institute Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Hamedan, Iran
چکیده [English]

In recent years, pressured irrigation methods such as trickle irrigation systems have been developed to optimize use of limited water resources in the country. Therefore, this research was carried out with the aim of investigating the technical and economic effects of trickle irrigation in some fields of Hamedan province during 2017 to 2018. For this purpose, 14 cucumber and tomato fields were randomly selected and studied. The amount of irrigation water was calculated by installing flow meters or by measuring the water source discharge, the irrigation time per turn and the number of irrigation. To study soil salinity changes, soil samples were taken at the beginning and at the end of the growing season and Soil salinity was determined. The average amount of water consumed and water productivity in cucumber and tomato were 7948, 10255 m3ha-1, and 8.7 and 7.2 kgm-3 respectively. The results showed that despite the use of trickle irrigation system in some fields, although water productivity increased but irrigation water volume was a lot due to improper implementation and poor management of the irrigation system. Comparison of water requirement with consumed irrigation water in some cucumber fields indicated deficit irrigation in these fields. The results also showed that soil salinity increased more under the irrigation strips than between the irrigation strips at the end of the irrigation season compared to the beginning of the irrigation season. The average was 0.50 dS. m-1. Economic analysis of the results showed that using of drip irrigation system in tomato and cucumber products has high economic returns in all studied fields, So that the profit cost ratio for cucumber and tomato fields was 26.9 and 7.8 respectively

کلیدواژه‌ها [English]

  • Benefit Cost Ratio
  • Pressurized Irrigation System
  • Salinity
  • Water Productivity

مراجع

باغانی، ج. و بیات، ح. 1378. بررسی و مقایسه دو روش آبیاری شیاری و قطره ای بر عملکرد و کیفیت گوجه فرنگی . گزارش پژوهشی موسسه . تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی. 131.
ساعی، م. 1390. مقایسه اقتصادی دوروش آبیاری سطحی وقطره‌ای درکشت زیرپوشش پلاستیک محصول گوجه فرنگی درمنطقه جیرفت. مجله پژوهش آب ایران. . 5 .8: 89-70.
سلطانی، غ. و نجفی، ب .1386. اقتصاد کشاورزی، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه شیراز، شیراز.
شاهرخ­نیا، م.ع.، شاه امیران، م. و علیان غیاثی، ع. 1395. بررسی سطوح مختلف آب آبیاری بر عملکرد و کیفیت ارقام گوجه فرنگی تحت کشت نشایی. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 2. 10 : 186-177.
صدرقاین، س. ح.، اکبری، م.، افشار، ه. و نخجوانی مقدم، م. م. 1389. اثر سه روش آبیاری میکرو و سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد گوجه فرنگی.  نشریه آب و خاک.24 .3: 582-574.
صدرقاین، س. ح.1390. اثر سه روش آبیاری میکرو بر عملکرد و کارایی مصرف آب در زراعت خیار. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی).26. 2.
 قدمی فیروزآبادی،ع. و سیدان،‌س. م. 1385. ارزیابی فنی و اقتصادی مصرف آب در آبیاری سطحی سیب زمینی در منطقه بهار. گزارش نهایی پژوهشی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان.
قدمی فیروزآبادی، ع.، چایچی، م. و سیدان، س. م. 1396. اثر سامانه­های مختلف آبیاری بر عملکرد، برخی صفات زراعی و بهره­وری مصرف آب ژنوتیپ‌های مختلف گندم و ارزیابی اقتصادی آنها در همدان. نشریه پژوهش آب در کشاورزی، ب. 31. 2: 149-140.
وزارت جهاد کشاورزی.1390. هزینه تولید محصولات کشاورزی. سال زراعی 88-1387، جلد دوم-نتایج استان ها به تفکیک محصولات عمده، دفتر آمار و فناوری اطلاعات، معاونت برنامه­ریزی و اقتصادی، تهران.
Alizadeh, H., Nazari, B. and Liaghat, A.M. 2016. Comprehensive Study of the Crop Water Productivity in Bushehr Province, Iran. Journal of Water Sciences Research, Vol. 8, No. 1: 41-50.
Blank, L.T. and Tarquin, A.J. 1998. Engineering Economic, 4 th Edited, MacGraw-Hill Publisher. P. 160-161.
Hanson, B. and May, D. 2004. Effect of subsurface drip irrigation on processing tomato yield, water table depth, soil salinity, and profitability. Agricultural water management. 68: 1-17.
Masters, W. A. 1996. The Economic Impact of Agricultural Research: A Practical Guide, Department of Agricultural Economics, Purdue University, West Lafayette, IN. 47907.
Moon, K. H., Lim, H.C. and Hyun, H. N. 2006. Water use efficiency of potato between sprinkler and drip irrigation systems under field condition 18th word congress of soil science. P 9-15.
Playan, E. and Mateos, L. 2006. Modernization and optimization of irrigation systems to increase water productivity.Agriculture Water Management 80(1-3): 100-116.
Qrum, J. E. and Pedersen, S.M. 2010. Farmers’ incentives to save water with new irrigation systems and water taxation-Acase study of Serbian potato production, Agricultural water Management. 98(3):465-471.
Rashidi, M. and Gholami, M. 2008. Review of Crop Water Productivity Values for Tomato, Potato, Melon, Watermelon and Cantaloupe in Iran. Internationnal Journal of Agriculture & Biology.
Sahin, U., Kuslu, Y. and Kiziloglu, F. M. 2015.  Response of cucumbers to different irrigation regimes applied through drip irrigation systems. The Journal of Animal & Plant Sciences. 25(1): 198-205.
Singh, N., M.C. Sood., & Slxl, S. 2005. Evaluation of potato based cropping sequences under drip, sprinkler and furrow methods of irrigation. Potato, Journal. 32(3/4): 145-146.
Tagar,A.,  Chandio, F. A.,  Mari, I. A. and Wagan , B.. 2012. Comparative Study of Drip and Furrow Irrigation Methods at Farmer’s Field in Umarkot. World Academy of Science, Engineering and Technology 69 2012.
Yaghia, T., Arslana, A. and  Naoumb, F. 2013. Cucumber (Cucumis sativus, L.) water use efficiency (WUE) under plastic mulch and drip irrigation. Agricultural Water Management 128: 149– 157.
Yildirim, O. and Korukcu, A. 2000. “Comparison of Drip, Sprinkler and Surface Irrigation Systems in Orchards”. Faculty of Agriculture, University of Ankara, Ankara Turkey. 47p
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 79
فروردین و اردیبهشت 1399
صفحه 263-274

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار