تعیین بهترین تابع تولید آب– عملکرد و ارزیابی شاخص‌های تولید پنبه رقم‌های ورامین و خرداد در منطقه سرایان خراسان جنوبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار/ گروه علوم و مهندسی آب- دانشکده کشاورزی- دانشگاه بیرجند

2 دانشجوی کارشناسی ارشدآبیاری و زهکشی، علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

3 استادیار گروه مهندسی آب،دانشگاه بیرجند

4 گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند

چکیده

این تحقیق به منظور تعیین تابع بهینه آب – عملکرد برای گیاه پنبه و ارزیابی شاخص‌های تولید پنبه به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت یک سال در منطقه سرایان انجام گردید. فاکتورهای پژوهش شامل چهار سطح عمق آبیاریI1، I2،I3 وI4به ترتیب 50، 75، 100و 125 درصد نیاز آبی گیاه به عنوان فاکتور اصلی و دو رقم پنبه (V1ورامین وV2خرداد) به عنوان فاکتور فرعی بود. بهترین تابع تولید از بین چهار تابع تولید (خطی ساده، کاب‌داگلاس، درجه دوم و متعالی) برای دو رقم پنبه انتخاب گردید. برای هر دو رقم پنبه ورامین و خرداد تابع درجه دوم به عنوان تابع تولید بهینه انتخاب شد. متوسط شاخص تولید نهایی نسبت به عمق آب آبیاری در رقم ورامین 80/37 کیلوگرم در هکتار به ازای هر یک سانتی‌متر عمق آب آبیاری و در پنبه رقم خرداد 71/36 بود. مقادیر ارزش تولید نهایی نسبت به عمق آب آبیاری (VMPi) برای پنبه رقم ورامین معادل 2268185ریال و برای پنبه رقم خرداد 2202727ریال محاسبه گردید. مقایسه این ارقام بیانگر این موضوع است که پنبه رقم ورامین در برابر کم‌آبی مقاوم‌تر و از نظر اقتصادی کشت آن در منطقه سرایان مقرون به صرفه‌تر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of Optimal Water-Yield Production Function and Evaluation of Cotton Production Indices of Varamin and Khordad Cultivars in Sarayan Area of South Khorasan

نویسندگان [English]

  • Ali Shahidi 1
  • Fereshteh Bahrami 2
  • Mohammad hosain Najafi 3
  • abbas khashei 4
1 Water engineering Dept. Faculty of Agriculture University of Birjand Birjand Iran
2 Department of Sciences and Water Engineering, Faculty of Agriculture, University of Birjand,Birjand,Iran
3 Assistant Professor of sciences and Water Engineering Dept. University of Birand
4 university of birjand, Avini street, birjand city, soth khorasan province,iran
چکیده [English]

This research was carried out to determine the optimal water-yield function for cotton plant and to evaluate the cotton production indices in a factorial based on a completely randomized block design with three replications for one year in Sarayan area. The research factors included four levels of I1, I2, I3 and I4 irrigation depths of 50, 75, 100 and 125% of the plant water requirement as the main factor and two cotton cultivars (V1Varamin and V2Khordad) as a sub factor. The best production function was selected from four production functions (linear, CubbDuglass, Quadratic, and Transcendental) for two cotton cultivars. For both cotton varieties of Varamin and Khordad, the second-order function was selected as the optimal production function. The average final production index for irrigation water in Varamin was 37/80 kg / ha for irrigation water depth per centimeter and 36.71 for cotton in Khordad. The final production value of irrigation water (VMPi) for cotton in the Varamin variety was equal to 2268185 Rials and for cotton in Khordad 2202727 Rials. Comparison of these figures indicates that Varamin cotton is more resistant to water shortage and more economical in terms of cultivating it in Sarayan area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cotton
  • Production function
  • Sarayan
  • Performance appraisal index
  • Deficit irrigation
پیری، ح. 1396. تعیین تابع تولید آب- کود نیتروژن و ارزیابی شاخص­های تولید پیاز در منطقه زهک سیستان و بلوچستان. نشریه مدیریت آب و آبیاری. 7. 2:287-304.
پیری، ح.، انصاری، ح.، و پارسا، م. 1397. تعیین تابع تولید آب- شوری- عملکرد با در نظر گرفتن زمان برداشت علوفه و ارزیابی شاخص­های تولید در ذرت خوشه­ای. فصلنامه مهندسی منابع آب. 11. 38: 15-26.
حبیبی، م.، عبدی، م. و مهرپویان، م. 1392. مطالعه خصوصیات کیفی علوفه در دو رقم سورگوم علوفه­ای اسپیدفید و پگاه تحت شرایط کم­آبی. دومین همایش ملی مباحث کشاورزی نوین. ساوه. ایران.
رضایی، ع.، فرحبخش، ح.، صمدی، ح.، حسینی، ف.، و میرزاهاشمی، م. 1386. تعیین تابع تولید ذرت علوفه­ای نسبت به آب در کرمان. نهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر. بهمن ماه، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
شمس­بیرانوند، م.، برومندنسب، س.، ملکی، ع.، و دانشور، م. 1394. تاثیر کم­آبیاری بر عملکرد و برخی صفات دانه سه رقم سویا در منطقه خرم­آباد. نشریه علوم و مهندسی آبیاری. 38. 3: 13-21.
شهیدی، ع.1387. اثر بر هم کنش کم آبیاری و شوری بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام گندم با تعیین تابع تولید آب و شوری در منطقه بیرجند. رساله دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
شهیدی، ع.، احمدی، م. 1394. توابع تولید گیاهی در مناطق خشک (چاپ اول). مشهد: انتشارات دانشگاه بیرجند.
شیرمحمدی­علی­اکبر خانی، ز.، انصاری، ح.، علیزاده، ا.، و کافی، م. 1392. ارزیابی توابع تولید آب- شوری- عملکرد در ذرت علوفه­ای در استان خراسان رضوی. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 4. 7:535-543.
علی­حوری، م. 1396. تعیین تابع تولید برتر آب-شوری-عملکرد ماده خشک در دوره رشد رویشی خرما. نشریه پژوهش­های حفاظت آب و خاک. 24. 3:251-266.
کیانی، ع.، همایی، م.، میرلطیفی، م. 1385. ارزیابی توابع کاهش عملکرد گندم در شرایط توام شوری و کم­آبی. نشریه علوم آب و خاک. 20. 1: 73-83.
موسوی­فضل ح.، اخیانی، ا.، و عطاردی، ا. 1396. اثر آب آبیاری و کود پتاسیم بر عملکرد سورگوم علوفه­ای با هدف تعیین تابع تولید آب کود ( رقم پگاه). علوم و مهندسی آبیاری اهواز. ویژه­نامه بهار. 40. 1-1: 83-97.
نجفی­مود، م. ح. 1391. تأثیر شوری و کم آبیاری بر عملکرد و اجزای کمی و کیفی عملکرد ارقام پنبه و تعیین توابع برتر تولید. رساله دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.
نخعی­نژادفرد، س.، زهتابیان، غ.، ملکیان، آ.، و خسروی، حسن. 1396. بررسی تغییرات زمانی و مکانی کمیت و کیفیت آب­های زیرزمینی دشت سرایان در خراسان­جنوبی. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران. 24. 2: 267-278.
Kiani, A. R., and Abbasi, F. 2009. Assessment of the water–salinity crop production function of wheat using experimental data of the Golestan province, Iran.Irrigation and Drainage. 58: 445-455.
Liu, W. Z., Hansaker, D. J., Li, Y. S., Xie, X. Q., and Wall, G. W. 2002. Interrelation of yield, evapotranspiration, and water use efficiency from marginal analysis of water production functions. Agriculture. Water Manage. 56: 143-151