بررسی اثر توأم تنش آبی و آبیاری با پساب فاضلاب شهری بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه تریتیکاله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار/ گروه علوم و مهندسی آب- دانشکده کشاورزی- دانشگاه بیرجند

2 دانشجو کارشناسی ارشد-گروه علوم و مهندسی آب-دانشگاه بیرجند

3 گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند

چکیده

فاضلاب‌های شهری متداول‌ترین منابع قابل احیاء برای جبران کمبود آب در مناطق خشک محسوب می‌شوند. با توجه به کمبود شدید منابع آب در کشور ایران، به‌کار گیری و بهره‌برداری از فاضلاب‌های شهری و تصفیه آن در بخش کشاورزی و آبیاری، روشی مؤثر در برطرف نمودن نیاز آبی گیاهان می‌باشد. بنابراین آبیاری گیاهان علوفه‌ای با فاضلاب مقرون به صرفه است. قالب طرح آزمایشی کرت‌های خردشده به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در تصفیه خانه فاضلاب شهر بیرجند اجراء شد. با چهار سطح آب آبیاری (WW، I-W، I.W،I) که به‌ترتیب شامل (آب چاه 100%، تناوب، مخلوط آب چاه 50% + فاضلاب 50%، فاضلاب 100%)، به‌عنوان فاکتوهای اصلی و همچنین، مقدار آب آبیاری با سه سطح (I500، I75 ، I100درصد) نیاز آبی به‌عنوان فاکتورهای فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که فاضلاب تصفیه شده همراه با تنش آبی 75% تأثیر معنی‌دار بر افزایش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبله در متر مربع و پروتئین دانه نشان داده است. فاضلاب تصفیه شده با نیاز آبی 100% نسبت به دیگر تیمارهای آبیاری بالاترین عملکرد دانه با میانگین 4446/5 تن در هکتار به دست آورده است. تأثیر توأم آب چاه و تنش کم آبی 50 درصد باعث کاهش معنی‌دار صفات اندازه‌گیری گیاه تریتیکاله شده‌اند، ولی آب چاه موجب افزایش وزن هزار دانه گیاه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of the effect of water levels and irrigation with treatment wastewater on yield and components yield of Triticale plant

نویسندگان [English]

  • Ali Shahidi 1
  • Fatemeh Forati 2
  • abbas khashei 3
1 Water engineering Dept. Faculty of Agriculture University of Birjand Birjand Iran
2 Master student-Department of Water Science and Engineering-University of Birjand
3 university of birjand, Avini street, birjand city, soth khorasan province,iran
چکیده [English]

Urban wastewater is the most common resource to compensate for water shortages in arid areas. Due to the severe shortage of water resources in Iran, the use and utilization of municipal wastewater and its treatment in agriculture and irrigation is an effective way to meet the water requirements of plants. Therefore, irrigation of forage plants with wastewater is affordable. The experimental design of split plots was implemented as a factorial in a randomized complete block design with three replications in Birjand city wastewater treatment plant. With four irrigation levels (WW, I-W, I.W, I) which include (100% well water, periodicity, 50% well water mixture + 50% wastewater, 100% wastewater), as the main factors, and also, the amount Irrigation water with three levels (I500, I75, I100%) water requirement was considered as sub-factors. The results showed that the treated wastewater with 75% water stress had a significant effect on increasing grain yield, biological yield, number of spikes per square meter and grain protein. Treated wastewater with 100% water requirement compared to other irrigation treatments, has the highest grain yield with an average of 5.4446 tons per hectare. The combined effect of well water and water stress of 50% has significantly reduced the measuring traits of triticale plant, but well water has increased the thousand grain weight.

کلیدواژه‌ها [English]

  • adaptation to water deficit
  • Agriculture
  • Irrigation management
  • treated wastewater
  • Triticale

مراجع

ابراهیمی، ح.، و حسن پور درویشی، ح. 1394. (رابطه بین عملکرد ذرت با مصرف آب) نیاز آبی محاسبات و کمبود رطوبت خاک. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. شماره 4، جلد 9.
ارجی، ع. 1382. اثرات تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژیکی، ریخت شناسی و بیوشیمیایی چند رقم زیتون. پایان نامه دکترای باغبانی دانشگاه تربیت مدرس.
آمار نامه جهاد کشاورزی سازمان تحقیقات. 1395. آموزش و ترویج کشاورزی ارقام زراعی (گذشته و آینده).
باقری، ع. 1388. اثر تنش خشکی بر جوانه زنی رشد کارآمد جذب و محتوای نسبی آب برگ در گیاه جو بدون پوشینه. مجله علمی تنش‌های محیطی در علوم گیاهی، جلد 1، شماره 1: 39-53.
بدیعی، آ.، کاراندیش، ف.، و طباطبائی، س.م. 1395. تاثیر آبیاری با فاضلاب خام و تصفیه شده شهری بر عملکرد گندم و ویژگی‌های میکروبی خاک و گیاه. مجله دانش آب و خاک ایران. جلد 26 شماره 2/4.
پایان، م.، و سیدین اردبیلی، س.م. 1390. بررسی تأثیر جایگزینی آرد گندم با آرد چاودار بر زمان ماندگاری نان سنگک. مجله علوم و صنایع غذایی، شماره (33): صفحه 85-77.
خاشعی سیوکی، ع.، شهیدی، ع.، و چوپان، ی. 1395. بررسی اثر فاضلاب تصفیه شده شهری بر خصوصیات شیمیایی خاک تحت کشت پنبه، دومین کنگره ملی آبیاری و زهکشی ایران؛ اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان.
سلیمانی، ع. 1395. بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم با استفاده از مدل ET-HS.مجله تنشهای محیطی در علوم زراعی. 9 (3) 215-205.
شاهسوند حسنی، ح.، و سلطانی نژاد، ن. 1381. ارزیابی و مقایسه صفات کیفی و ارزش نانوایی ژنوتیپ‌های جدید تریتی پایرم و تریتیکاله و گندم نان، کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات.
عبدی، م.، و حبیبی، م. 1396. اثر تنش کم آبی بر کیفیت و کیمیت علوفه دو رقم سورگوم علوفه‌ای در منطقه جیرفت. فصلنامه بوم شناسی گیاهان زراعی جلد 13، شماره 3، صفحات 40-35.
علیزاده، ا. 1383. رابطه آب و خاک و گیاه، دانشگاه امام رضا، چاپ چهارم.
قنبری، ا.، عابدی کوپایی، ج.، و طابی سمیرمی، ج. 1385. اثر آبیاری با پساب فاضلاب تصفیه شده شهری روی عملکرد و کیفیت گندم و برخی ویژیگی‌های خاک در منطقه سیستان. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی 10 (4): 59-74.
کاراندیش، ف. 1393. تحلیل روش‌های زمین‌آماری در پایش مکانی وضعیت شوری و سدیمی خاک‌های تحت آبیاری با پساب تصفیه شده شهری. تحقیقات کاربردی خاک، جلد 2، شماره 1، صفحه‌های 115 تا 125.
مرادی، پ. 1389. ارزﻳﺎﺑﻲ اﺛﺮ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ و ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﺗﺮﻳﺘﻴﻜﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﺸﺖ دوم در ﮔﻴﻼن، پایان نامه کارشناسی ارشد اصلاح نبات گرایش زراعت، دانشگاه گیلان.
ناظری، س.م.، مجنون حسینی، ن.، مظاهری، د.، قنادها، م.، و جلال کمالی، م. 1384. اثر محدودیت رطوبتی در مراحل قبل و بعد ازظهور بساک بر برخی ویژگی های زراعی، عملکرد و اجزای عملکرد تریتیکاله هگزاپلوئید. مجله علوم زراعی ایران. جلد هفتم، شماره 2 صفحه: 172- 187.
نریمانی، ح.، ایران نژاد، پ.، کیانی، م.، و قربعلی، ر. 1392. اثر آبیاری با پساب فاضلاب تصفیه شده بر رشد کالج الدار در جنگلکاری‌های کارخانه ذوب آهن اصفهان. دومین همایش ملی حفاطت و برنامه ریزی محیط زیست. 24 مرداد ماه. ص 12-1.
هنر، ت.، ثابت سروستانی، ع.، شمس، ش.، سپاهخواه، ع.، و کامگار حقیقی، ع. 1391. اثر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزاء عملکرد کلزا (رقم طلایه). مجله علوم زراعی ایران. 14 (4): 322-320.
یزدانی، ع.، صفاری، م.، و رنجبر، غ. 1396. اثر آبیاری با فاضلاب شهری تصیفه شده بر عملکرد دانه و تجمع فلزات سنگین در دانه ژنوتیب‌های جو، مجله علوم زراعی ایران. 19 (4): 296-284.
Castro, E.M.P., Manas, and De Las Heras J. 2011. Effects of Wastewater Irrigation on Soil Properties and Turfgrass Growth. Water Since Tech, 63: 1678-88.
Ciha, A. 1983. Forage Production of Triticale Relative to Other Spring Grains 1. Agronomy Journal, 75(4): 610-613.
Galavi, M., Jalali, A., Ramroodi, M., Mousavi, S.R., and Galavi, H. 2010. Effects of treated municipal wastewater on soil chemical properties and heavy metal uptake by sorghum (Sorghum bicolor L.). Journal of Agricultural Science, 2(3): 235.
Karimzadeh, M., Alizadeh, A. and Mohammadi-Aria M. 2012. The effects of irrigation with wastewater on soil saturation hydraulics conductivity. Water and Soil Journal 6: 1547-1553.
Mousavi, S.R., and Shahsavari, M. 2014. Effects of TreatedMunicipal Wastewater on Growth and Yield ofMaize (Zea mays). Biological Forum – An International Journal. 2249-3239.
Ohe, M., Rapolu, M., Mieda, T., Miyagawa, Y., Yabuta, Y., Yoshimura, K., and Shigeoka, S. 2005. Decline in leaf photooxidative-stress tolerance with age in tobacco. Plant Science, 168(6): 1487-1493.‏
Pandey, R., and Singh J. 2015. Effect of textile factory effluent irrigation on productivity of wheat crop. Int. J. Sci. Environ. Tech. 3: 727–736.
 
Pettigrew, W.T. 2004. Moisture deficit effects on cotton lint yield, yield components and boll distribution. Agronomy Journal. 96: 377-383.
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 14، شماره 5 - شماره پیاپی 83
آذر و دی 1399
صفحه 1571-1582

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار