تبیین تمایل کشاورزان به استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری در دهستان جوادآباد ورامین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 محقق بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج

2 - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

4 استادیار، دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

کمبود منابع آب و پیامدهای زیست محیطی و اقتصادی اجتماعی آن یکی از مهمترین چالش‌های توسعه پایدار به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. فناوریهای مختلفی برای مقابله با کم آبی و افزایش بهره‌وری آبیاری معرفی شده‌اند. با این وجود بخش اعظمی از آب مصرفی در بخش کشاورزی با روش‌های سنتی آبیاری به هدر می‌رود. هدف تحقیق حاضر بررسی نقش عوامل موثر بر تمایل کشاورزان به استفاده از کشت گلخانه‌ای، آبیاری قطره‌ای و بارانی در دهستان جوادآباد شهرستان ورامین در سال 1395 می‌باشد. بدین‌منظور داده‌های مورد نیاز با استفاده از ابزار پرسشنامه از 173 خانوار روستایی در 7 روستای منطقه به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای جمع‌آوری شد. میزان تمایل کشاورزان به هر کدام از روشهای نوین آبیاری با استفاده از آزمون ویلکاکسون اندازگیری شد و عوامل موثر بر آنها با استفاده از رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام تحلیل گردید. یافته‌های تحقیق نشان داد تمایل کشاورزان منطقه به آبیاری بارانی از نظر آمار معنی‌دار نیست. همچنین حدود 55 درصد از واریانس گرایش آنها به کشت گلخانه‌ای با استفاده از متغیرهای حمایت مالی و تسهیلات دولت، مقدار کمبود آب کشاورزی، کیفیت آب آبیاری و کیفیت خاک زمین‌های زراعی و انتظار سود اقتصادی از کاربرد فناوری آبیاری قابل تبیین است. همچنین 63 درصد از واریانس تمایل زارعین به بکارگیری آبیاری قطره‌ای به متغیرهای میزان تحصیلات، میزان شناخت از هزینه آبیاری قطره‌ای، عضویت در تعاونی، سطح زیر کشت و میزان کمبود آب آبیاری قابل پیش بینی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explanation of the farmers interest to use the new irrigation technologies in the In Javadabad district of Varamin

نویسندگان [English]

  • Fatemeh AskariBozayeh 1
  • Asghar Tahmasebi 2
  • Razia Noor Mohammadi 3
  • Seyed Al-Nooruddin Razavizadeh 4
2 Assistant Professor of Geography and Rural Planning, Faculty of Geography, Kharazmi University, Tehran, Iran.
3 MA in Geography and Rural Planning, Faculty of Geography, Kharazmi University, Tehran,Iran.
4 Assistant Professor, Faculty of Communication Science, Allameh University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Water shortage and its socio-economic and environmental consequences are among the most important challenges of sustainable development especially in arid and semiarid areas. Various technologies have been introduced to cope with water shortages and increase irrigation efficiency. However, much of the water consumed in the agricultural sector is wasted on the traditional irrigation methods. This study aims to investigate the role of factors affecting farmers' desire to use greenhouse farming, drip irrigation and sprinkler irrigation in Javadabad district of Varamin county in the year 2016. For this purpose, the required data were collected using the questionnaire of 173 rural households in 7 villages of the region by stratified random sampling. Farmers' interest in each of the new irrigation methods was measured using the Wilcoxon test, and the factors affecting them were analyzed using Stepwise linear regression. The findings indicated that, the farmers ' tendency to sprinkler irrigation in this region is statistically insignificant. Furthermore, about 55% of the variance of their attitude to adaptation of greenhouse farming can be explained by governmental financial support and facilities, the amount of agricultural water shortage, the quality of irrigation water and soil of agricultural lands and expecting economic benefits from irrigation technology. Also, 63 % of the variation of the farmers ' willingness to use drip irrigation is predictable by the variables of the education, the degree of recognition of the cost of drip irrigation, membership in the cooperative, the area under cultivation and the rate of irrigation water shortages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the farmers interest
  • the new irrigation technologies
  • Varamin
آقاپور، م.، یزدانی، س.، و رفیعی، ح. 1392. عوامل موثر بر پذیرش آبیاری تحت فشار در شهرستان‌های شوش، اندیمشک و دزفول، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره44، شماره4. ص 612-603.
باقری، الف.، و ملک محمدی، الف. 1384. رفتار پذیرش آبیاری بارانی در میان کشاورزان اردبیل، مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 36، شماره 6. ص 1488-1479.
بلالی، ح.، سعدی، ح.، وحدت ادب، ر. 1395. عامل‌های اقتصادی و اجتماعی موثر بر پذیرش فناوری آبیاری تحت فشار در گندم‌زارهای شهرستان همدان، فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، شماره37. ص 96-85.
بهبهانی مطلق، م.، شریف زاده، م. ش.، عبدالله زاده، غ.ح.، محبوبی، م.ر. 1396. واکاوی رفتار کشاورزان در پذیرش فناوری آبیاری تحت فشار در شهرستان دشتستان، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد13، شماره1. ص 103-89.
پناهی، ف. 1391. تحلیل عوامل موثر بر مدیریت بهینه آب در نظام کشاورزی ایران، پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، دوره5، شماره1. ص 117-101.
رفیعی دارانی، ه.، و بخشوده، م. 1387. بررسی عوامل موثر بر توسعه و پذیرش آبیاری بارانی، مطالعه موردی استان اصفهان، مجله تحقیقات اقتصاد در توسعه کشاورزی ایران، سال39، شماره1. ص 30-21.
زهتابیان، غ. ر.، رفیعی امام، ع.، علوی پناه، س.ک.، و جعفری، م. 1383. بررسی آب زیرزمینی دشت ورامین جهت استفاده از آبیاری اراضی کشاورزی، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره48. ص 102-91.
سالنامه آماری استان تهران. 1395.
ظریفیان، ش.، خجسته، ح.، و بیات، پ. 1396. عوامل موثر بر پذیرش آبیاری قطره‌ای توسط نخل کاران شهرستان دشتستان، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2-48، شماره4. ص 655-647.
عسکری بزایه، ف. 1396. تبیین مدیریت مشارکتی نظام بهره برداری منابع آب زراعی، مورد شهرستان رشت. رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی.   
فربود، ف.، عبداللهی عزت آبادی، م.، علیپور، ح.، میرزایی، س.، و ابارقی، غ.ر. 1384. بررسی عوامل موثر بر پذیرش و عدم پذیرش سیستم‌های آبیاری تحت فشار، مطالعه موردی پسته کاران استان کرمان. گزارش نهایی پروژه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
قلی خانی فراهانی، ن.، حسینی، س.م. ، و امیدی نجف آبادی، م. 1392. بررسی عوامل موثر در پذیرش نوآوری‌های مربوط به سیستم‌های آبیاری پیشرفته توسط کشاورزان شهرستان کرج، مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، سال6، شماره2. ص 48-37.
کهنسال، م. ر.، قربانی، م.، و رفیعی ه. 1388. بررسی عوامل محیطی و غیر محیطی موثر بر پذیرش آبیاری بارانی، مطالعه موردی استان حراسان رضوی، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال17، شماره65. ص 112-97.
مستخدمی، ر.، و رزاقی، م.ح. 1391. شناسایی مولفه‌های تاثیرگذار بر عدم پذیرش آبیاری قطره‌ای در بین باغداران شهرستان گرمسار، مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، سال5، شماره4. ص 58-49.
منفرد، ن. 1380. عوامل موثر بر توسعه سیستم‌های آبیاری تحت فشار در باغ‌های استان بوشهر.  نخستین همایش آبخیزداری و مدیریت استحصال آب در حوضه‌های آبخیز. بهمن ماه، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری.
منفرد، ن.، احمدی پور، ز.، و نواب اکبر، ف. 1385. بررسی عوامل موثر بر پذیرش سیستم‌های آبیاری تحت فشار در باغات استان بوشهر. گزارش نهایی پروژه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
موحدی، ر.، ایزدی، ن.، و وحدت ادب، ر. 1396. بررسی عوامل موثر بر پذیرش فناوری آبیاری تحت فشار بین کشاورزان شهرستان اسد آباد، نشریه پژوهش آب در کشاورزی، جلد 31، شماره2. ص 300-287.
نجفی، ع. الف.، و زنگانه، الف. 1392. آبیاری تحت فشار گامی در راستای توسعه کشاورزی و روستایی، مطالعه موردی روستاهای شهرستان علی آباد کتول، مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه‌های انسانی، دوره8، شماره24. ص 17-1.
نجمی، م.، مقدسی، ج.، برغانی فراهانی، م.، سعیدی، الف.، خسروی، الف.، خازنچین، م.، وتوکلی، م.ر. 1387. بررسی عوامل موثر در پذیرش یا رد سیستم‌های آبیاری تحت فشار از سوی کشاورزان استان مرکزی. گزارش نهایی پروژه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
نوروزی، الف.، و چیذری، م. 1385. عوامل موثر بر پذیرش آبیاری بارانی در شهرستان نهاوند، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال14، شماره. ص 84-61.
یزدان پناه، م.، زبیدی، ط.، صلاحی مقدم، ن.، و روزانه، د. 1398. عوامل موثر بر پذیرش فناوری آبیاری نوین توسط کشاورزان(مورد مطالعه شهرستان بهبهان)، علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد15، شماره1. ص 141-127.
Adeoti, A.I. 2009. Factors Influencing Irrigation Technology Adoption and its Impact on Household Poverty in Ghana. Journal of Agriculture and Rural Development in the Tropics and Subtropics. 109(1): 63-51.
Afrakhteh, H., and Armand. Askari Bozayeh, F. 2015. Analysis of Factors Affecting Adoption and Application of Sprinkler Irrigation by Farmers in Famenin County, Iran. International Journal of Agricultural Management and Development. 5(2): 99-89.
Asante, A.V. 2013. Smallholder Irrigation Technology in Ghana: Adoption and Profitability Analysis. MA thesis in Agribusiness and Extension, Faculty of Agriculture, Kwame Nkrumah University of Science and Technology.
Chatzimichael, K., Dimitris, C., Spiro, S., and Vangelis, T. 2015. Irrigation Technology Adoption, Water Electiveness and Productivity Measurement. Https: //economics. soc. uoc. Gr/wpa/docs/TFPwater. Pd.
Cremades, J.W., and Morris, J. 2015. Policies, Economic Incentives and the Adoption of Modern Irrigation Technology in China. Earth System Dynamics. 6: 410-399.
Chuchird, R., Sasaki, N., and Abe, I. 2017. Influencing Factors of the Adoption of Agricultural Irrigation Technologies and the Economic Returns: A Case Study in Chaiyaphum Province, Thailand. Sustainability. 9: 2-16.
Food and Agriculture Organization (FAO). 2019. FAOSTAT. Food and Agriculture data [WWWDocument].
Fan, Y., and McCann, L. 2020. Adoption of Pressure Irrigation Systems and Scientific Irrigation Scheduling Practices by U. S. Farmers: An Application of Multilevel Models, Journal of Agricultural and Resource Economics. 45(2): 352–375.
Garces-Restrepo, C.D., Vermillion, D.L., Munoz, G., Renault, D., and Samand, M. 2007b. Irrigation management transfer; worldwide efforts and results. The 4th Asian Regional Conference of ICID and 10th International Seminar on Participatory Irrigation Management. May 2–5, 2007, Tehran, Iran.
Garces-Restrepo, C.D., Vermillion, D.L., Munoz, G. 2007a. Irrigation Management Transfer; Worldwide Efforts and Results. FAO Water Report, No. 32, Rome.
International Finance Corporation (IFC) Word Bank Group. 2020. Impact of Efficient Irrigation Technology on Small Farmers. https: //www. ifc. org/wps/wcm/connect/1f630d98-dabc-41e4-9650-b8809d620664/Impact+of+Efficient+Irrigation+Technology+on+Small+Farmers+-+IFC+Brochure. pdf?MOD=AJPERES&CVID=lKbEzwG.
Jägermeyr, J., Gerten, D., Heinke, J., Schaphoff, S., Kummu, M., and Lucht, W. 2015. Water savings potentials of irrigation systems:
Global simulation of processes and linkages. Hydrology and Earth System Sciences. 19: 3073–3091.
Lahmers, T., and Susanna, E. 2018. Water and Irrigated Agriculture in Arizona, Arroyo. University of Arizona Water Resources Research Center, Tucson, AZ.
Longo, F.D., Spears, T.D. 2003. Water scarcity and modern irrigation. Valmont Industries. Inc, Valley, NE 68064.
Melesse, B. 2018. A Review on Factors Affecting Adoption of Agricultural New Technologies in Ethiopia. Journal of Agricultural Science and Food Research. 9(3): 2-4.
Muthui, M.M. 2006. Socio-Economic and Administrative Factors Influencing Adoption of Irrigation Technology in Tharaka Nithi County. MA thesis in rural sociology and community development. Faculty of Agriculture, the University of Nairobi.
Pokhrel, B.K., Krishna, P., Paudel and Segarra, E. 2018. Factors Affecting the Choice, Intensity, and Allocation of Irrigation Technologies by U. S. Cotton Farmers. Journal of Water. 10: 1-12.
Sookhtanlou, M. 2018. Factors Determining the Adoption of the Pressurized Irrigation Systems by Farmers in Ardabil Province. Journal of Research and rural Planning. 7(3): 17-28.
Verma, H.L. and Sharma, S.K. 2017. Factors Associated with Adoption of Drip Irrigation System by the Farmers in Bikaner District of Rajasthan. Asian Journal of Agricultural Extension, Economics & Sociology. 18(1): 1-8.