تعیین بهره‌وری مصرف آب محصول لوبیا در دو سامانه آبیاری بارانی و سطحی ( مطالعه موردی: استان لرستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش

2 دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

3 مربی پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

چکیده

تعیین حجم آب مصرفی و بهره‌وری مصرف آب محصولات مختلف کشور می‌تواند کمک شایانی به تصمیم‌گیری مسئولین مرتبط با بخش آب و کشاورزی کشور بنماید. لذا، این پژوهش به‌منظور اندازه‌گیری مستقیم و مزرعه‌ای آب مصرفی و عملکرد محصول لوبیا در 25 مزرعه شهرستان‌های، ازنا، الیگودرز و سلسله استان لرستان انجام شد. حجم آب مصرفی مزارع لوبیا در سیستم‌های مختلف آبیاری با منابع آبی مختلف و بدون دخالت در برنامة آبیاری آنها در طول فصل زراعی اندازه‌گیری شد. میزان حجم آب مصرفی در مزارع انتخابی از 8669 تا 19312 متر مکعب در هکتار متغیر بود. میانگین حجم آب مصرفی و بهره‌وری مصرف آب در سیستم‌های آبیاری بارانی و سطحی به‌ترتیب 9735، 16161 متر مکعب در هکتار و 33/0 و 16/0 کیلوگرم بر متر مکعب تعیین شد. بنابراین می‌توان گفت که سیستم آبیاری بارانی نسبت به سیستم آبیاری سطحی با کاهش 8/39 درصدی در مصرف آب باعث افزایش 106 درصدی در بهره‌وری مصرف آب لوبیا شده است. میانگین راندمان کاربرد آب در دو سیستم آبیاری بارانی و سطحی به‌ترتیب 5/73 و 3/40 درصد تعیین شد. نتایج مقایسه میانگین حجم آب مصرفی، بهره‌وری مصرف آب و راندمان آبیاری با آزمون تی(t-test) حاکی از تفاوت معنی‌دار بین دو سیستم آبیاری بارانی و سطحی بود. مقایسه نیاز آبی با استفاده از آزمون تی نشان داد که میانگین نیاز آبی محاسباتی با میانگین سند ملی آب به‌ترتیب به میزان 6720 و 6994 متر مکعب در هکتار تفاوت معنی‌داری با هم دارند. بررسی ضرایب پیرسون نشان داد که بین حجم آب مصرفی با راندمان کاربرد آبیاری و بهره‌وری آب همبستگی منفی وجود دارد ولی بین راندمان آبیاری و عملکرد محصول با بهره‌وری آب همبستگی مثبت وجود داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determination of Bean water productivity in sprinkler and furrow irrigation systems (Case study: Lorestan province)

نویسندگان [English]

  • Ali Ghadami Firouzabadi 1
  • mehdi akbari 2
  • masoud farzamnia 3
1 Assistant Prof, Department of Agricultural Engineering Research, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization,Hamedan, Iran.
2 Associate Professor, Agricultural Engineering Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran
3 Research Instructor, Department of Agricultural Engineering Research, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Determination the water consumption and water productivity of different products can be a great help to the decision-making of water and agriculture officials. Therefore, the present study was conducted to measure water consumption and the yield of bean at 25 fields managed by farmers in Azna, Aligudarz and Selseleh counties in Lorestan province. Thus, the volume of water consumed for bean were measured in the selected fields with different irrigation methods and various water sources without interfering with their irrigation scheduling during the growing season. The amount of water consumption under different irrigation systems varied from 8669 to 19312 m3.ha-1. The average of water consumption and water productivity in sprinkler and surface irrigation systems were 9735, 16161 m3.ha-1 and 0.33 and 0.16 kg .m-3, respectively. Therefore, it can be said that sprinkler irrigation compare to surface irrigation system increased the water productivity and reduced water consumption about 106 and 39.8 percent, respectively. The average of irrigation efficiency in both sprinkler and surface irrigation systems determined about 67.5% and 35.7%, respectively. The results of comparing the average volume of water consumption, water productivity and irrigation efficiency with t-test showed a significant difference between sprinkler and surface irrigation systems. Comparison of average water requirement by using t-test showed that The average computational water requirement differs significantly from the national average water document by 6720 and 6994 m3.ha-1, respectively. Investigation of correlation coefficients showed indirect changes in water consumption with irrigation efficiency and water productivity. However, the relationship between irrigation efficiency and crop yield has been consistent and positive with water productivity

کلیدواژه‌ها [English]

  • Consumed water
  • Water requirements
  • application efficiency

مراجع

آقچه­لی، س.، راحمی کاریزکی، ع.، غلامعلی­پور علمداری، ا. و قلی‌زاده، ع. 1395 . تأثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی در غلات سردسیری در شرایط گلخانه. دومین کنگره سراسری در مسیر توسعه علوم کشاورزی و منابع طبیعی. دانشگاه فرهنگیان. 7-1.
بیاتی، خ.، مجنون حسینی، ن.، مقدم، ح. و بصیری، ر. 1396. تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی و نیتروژن بر عملکرد دانه و برخی صفات زراعی دو رقم لوبیا قرمز. علوم گیاهان زراعی ایران. 48(4).
بی­نام. 1398. آمارنامه محصولات کشاورزی، جلد اول محصولات زراعی. وزارت جهادکشاورزی، معاونت برنامه­ریزی و اقتصادی، مرکزفناوری اطلاعات و ارتباطات.
حبیبی، غ.ر. و بی­همتا، م.ر. 1386. مطالعه عملکرد دانه و برخی صفات موثر بر آن در لوبیا چیتی تحت شرایط آبیاری محدود. نشریه پژوهش سازندگی. دوره 20 شماره 1: 46-34.
حیدری، ن. و حقایقی مقدم، س.ا. 1380. کارایی مصرف آب آبیاری محصولات عمده مناطق مختلف کشور. گزارش ارائه شده به معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی،کرج.
دادیور، م. و خودشناس، م.ع. 1381. آبیاری لوبیا. انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی.
داودی، س.ح.، راحمی کاریزکی، ع.، نخ­زری مقدم، ع. و غلام علی­پور علمداری، ا. 1397. اثر تنش کم­آبیاری بر عملکرد و ویژگی­های فیزیولوژیکی ارقام لوبیا. فنآوری تولیدات گیاهی. 18(1).
رحمانی، ط.، حیدری شریف آباد، ح.، مدنی، ح. 1391. مطالعه اثر تاریخ کاشت بر عملکرد ارقام لوبیا قرمز(Phaseolus vulgaris L.) درمنطقه الیگودرز. یافته­های نوین کشاورزی. سال ششم- شماره 4 .
سلامتی، ن.، باغانی، ج. و عباسی، ف. 1397. تعیین بهره­وری مصرف آب در سامانه­های آبیاری سطحی و بارانی گندم (مطالعه موردی بهبهان(. تحقیقات آب و خاک ایران، دوره 94، شماره 9: 830-821.
صادقی پور، ا. 1388. اثر کم­آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و زراعی ژنوتیپ­های لوبیا قرمز. مجله علوم زراعی ایران. دوره 11 شماره 1 (41): 25-39.
عباسی، ف.، ناصری، ا.، سهراب، ف.، باغانی، ج.، عباسی، ن. و اکبری، م. 1394. ارتقای بهره وری مصرف آب. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
قدمی فیروزآبادی، ع. و باغانی، ج. 1398. اثر آرایش­های مختلف کشت در آبیاری نواری قطره­ای بر عملکرد و بهره­وری مصرف آب آبیاری گندم در همدان. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. شماره 3 جلد 13.
قدمی فیروزآبادی،ع‌، سیدان،‌س.م و عباسی،ف. 1389. ارزیابی فنی و اقتصادی آبیاری با لوله‌های کم­فشار (هیدروفلوم) و مقایسه آن با آبیاری سنتی و بارانی. مجله تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی. جلد 11 – شماره 2.
مسگر، م. و روستا، ا. 1388. بحران آب و اهمیت بهره وری آب کشاورزی در مناطق دچار خشکسالی- مطالعه موردی: شهرستان‌ها.
 
Efetha, A. 2010. Irrigation scheduling for Dry Bean in southern Alberta. Alberta Agriculture and Rural Development. www.agriculture.alberta.ca.
Kandel, H. 2013. Dry Bean Production Guide. NDSU Extension Service.
Mediros, G.A.D., Arruda, F.B. and Sakai, E. 2005. Crop coefficient for irrigated Beans derived using three refrence evaporation methods.Agricultral and Forest Meteorology, 135: 135-143.
Metin Sezen, S., Yazar, A. and Akyiliz, A. 2008. Yeild and quality response of drip irrigated green Beans under fulland deficit irrigation. Scientia Horticulturae, 117: 95-102.
Munoz-Perea, C.G., Terán H., Allen, R.G., Wright, J.L., Westermann, D.T., and Singh, S.P. 2006. Selection for drought resistance in dry bean landraces and cultivars. Crop Sci. 46:2111–2120.
Ramirz-Vallejo, P., and Kelley, J.D. 1998. Traits related to drought resistance in common Bean. Euphytica. 99: 127-136.
Rosales-Serna R., Aosta, J.A., Lipea, C.T., Cerecerres, J.O. and Kelley, J.D. 2004. Biomass distribution, maturity acceleration and yield in drought stress common Bean cultivars. Field Crops Research, 85: 203-211.
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 14، شماره 5 - شماره پیاپی 83
آذر و دی 1399
صفحه 1815-1827

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار