ارزیابی شاخص‏های مدیریت آب آبیاری در تولید انگور (مطالعه موردی استان مرکزی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

2 استاد گروه بخش تحقیقات آبیاری و زهکشی، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 مربی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

چکیده

حجم آب کاربردی محصولات کشاورزی به‌عنوان یکی از شاخص‏های ارزیابی استفاده بهینه از منابع آب نقش مهمی در مدیریت و برنامه‏ریزی‌های کلان در حوزه مدیریت و مهندسی آب دارد. این تحقیق، با هدف اندازه‌گیری آب کاربردی و ارزیابی راندمان کاربرد و بهره‏وری آب انگور تحت مدیریت باغدار در استان مرکزی به‌عنوان یکی از قطب‌های تولید انگور کشور اجرا گردید. تاکستان‏های مورد مطالعه در سطح استان طوری انتخاب شدند که عوامل مختلف از جمله روش آبیاری، بافت خاک، نوع منبع آب (سطحی یا زیرزمینی) و کیفیت آب آبیاری را پوشش دهند. باغات منتخب در طول فصل رشد مورد پایش قرار گرفتند و مواردی نظیر مدت زمان آبیاری، مقدار آب آبیاری، دور آبیاری و غیره یادداشت‌برداری شد. نتایج نشان داد که دور آبیاری در باغات انگور استان برای سامانه‏های آبیاری مختلف بین 6 تا 20 روز متغیر است و متوسط عمق آب آبیاری نیز بین 30 تا 185 میلی‌متر بود. نتایج نشان داد که حجم آب آبیاری باغات انگور در سطح استان بسته به روش آبیاری، نوبت آبیاری و نحوه مدیریت‏ باغ متفاوت بوده و حجم آن از 5973 تا 18168 مترمکعب در هکتار متغیر بود. راندمان کاربرد آب آبیاری در باغات موردمطالعه از 35 تا 100 (به علت کم‏آبیاری) درصد متغیر و متوسط آن 63 درصد بود. بهره‏وری آب نیز برای این محصول در سطح استان مرکزی بین 1/1 تا 7/3 با متوسط 62/2 کیلوگرم بر مترمکعب در نوسان بود. به‌طورکلی نتایج اندازه‏گیری‏های انجام شده در سطح استان مرکزی نشان می‏دهد که صرف‌نظر از روش آبیاری مورداستفاده، مدیریت آبیاری توسط کشاورز نقش مهمی در میزان آب کاربردی در تاکستان‏های موردمطالعه دارد. نتایج این تحقیق بیانگر قابلیت اجرای کم‏آبیاری در سطح تاکستان‏های استان است، لذا ترویج و آموزش کم‏آبیاری به روش صحیح و کاربردی به باغداران می‏تواند باعث افزایش قابل‌توجه بهره‏وری آب در تولید انگور گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Irrigation Water Management Indices in Grape Production (Case Study in Markazi Province)

نویسندگان [English]

  • Mustafa Goodarzi 1
  • Fariborz Abbasi 2
  • Abolfazl Hydayatipour 3
1 Assistant Professor, Agricultural Engineering Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran
2 Professor, Irrigation and Drainage Department, Agricultural Engineering Institute, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Karaj, Iran
3 Agricultural Engineering Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran
چکیده [English]

The volume of applied water in the agriculture as an indicator to evaluate the optimal use of water resources, plays an important role in macro management and planning in the field of water management and engineering. Experimental grape orchards were selected across the Markazi province to cover various factors including irrigation methods, soil texture, type of water source (surface or groundwater) and irrigation water quality. Selected orchards were monitored during the growing season 2018-2019, and different parameters such as irrigation dates, amount of irrigation, irrigation duration, and so on were recorded. The results showed that the irrigation interval in the grape orchards varied from 6 to 20 days and the average irrigation water depth was between 30 and 185 mm. The results showed that the amount of irrigation water consumption of grape orchards in the Markazi province was different depending on the type of irrigation systems, the number of irrigation and management of the orchard, and its amount varied from 5973 to 18168 m3/ ha. Also, the application efficiency of irrigation in the studied orchards varied from 35 to 100 percent, average being 63%. The water productivity for this crop varied from 1.1 to 3.7 kg/m3 and it’s average was 2.62 kg/m3 in the Markazi province. Overall, the results of the measurements carried out at the Markazi province showed that regardless of the type of irrigation system used, the irrigation management by the farmer plays an important role in total water use in the orchards.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Irrigation Water
  • Water Productivity
  • Water requirement
  • Vineyard

مراجع

احمدی، ک.، قلی­زاده، ح.، عبادزاده، ح.، حاتمی، ف.، حسین­پور، ر.، کاظمی­فرد، ر. و عبدشاه، ه.، 1395. آمارنامه کشاورزی سال 1394. وزارت جهاد کشاورزی و معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی، دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات. جلد سوم: محصولات باغی، ص 253.
جلینی، م. 1385. بررسی تأثیر روش آبیاری قطره‏ای و سطوح مختلف آب بر عملکرد و کارایی مصرف آب انگور. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی. 7(28): 78-69.
شاهرخ‏نیا، م. و کرمی م. 1396. بررسی اثر مقادیر مختلف آب آبیاری بر عملکرد انگور یاقوتی. فصلنامه علمی و پژوهشی مهندسی آبیاری و آب. 7(28): 122-108.
عباسی، ف.، سهراب، ف. و عباسی، ن. 1395. ارزیابی وضعیت راندمان آب آبیاری در ایرن. تحقیقات مهندسی سازه‏های آبیاری و زهکشی. 17(67): 128-113.
فرشی، ع.ا.، شریعتی، م.، جارللهی، ر.، قائمی، م.ر.، شهابی‏فر، م. و تولایی، م.م. 1376. برآورد آب مورد نیاز گیاهان زراعی و باغی کشور. نشر آموزش کشاورزی.
ناصری، ا.، عباسی، ف.، اکبری، م.، عباسی، ن. و سهراب، ف. 1397. برآورد مقدار مصرف آب در بخش کشاورزی. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
نیکان‏فر، ر. و رضایی، ر. 1394. واکنش درختان مسن انگور به تغییر روش آبیاری سطحی به قطره‏ای یا بابلر. مجله علوم و فنون باغبانی ایران. 16(2): 170-161.
Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D. and Smith, M. 1998. Crop evapotranspiration. Guidelines for computing crop water requirement. FAO Irrig. Drain. Paper No. 56. FAO, Rome, Italy, 300 pp.
Araujo, F., Williams, E.L. and Matthews, A.M. 1995. A comparative study of young ‘Thompson Seedless’ grapevines (Vitis vinifera L.) under drip and furrow irrigation. II. Growth, water use efficiency and nitrogen partitioning. Scientia Horticulturae.  60(3-4): 251-265.
Doorenbos, J. and Kassam, A.H. 1979. Yield response to water. Irrigation and Drainage Paper, 33, p. 257.
Intrigliolo, D.S., Lakso, A.N. and Piccioni, R. M. 2009. Grapevine cv. ‘Riesling’ water use in the northeastern United States. Irrigation Science. 27(3): 253-262.
Netzer, Y., Yao, C., Shenker, M., Bravdo, B. and Schwartz, A.  2009. Water use and the development of seasonal crop coefficient for superior seedless grapevines trained to an open-gable trellis system. Irrigation Science. 27(2): 109-120.
SCS, 1972. U.S. Soil Conservation Service, National Engineering Handbook, Hydrology Section 4.
Villagra, P., Cortázar, G.V., Ferreyra, R., Aspillaga, C., Zúñiga, C., Ortega-Farias, S. and Sellés, G. 2014. Estimation of water requirements and Kc values of ‘Thompson Seedless’ table grapes grown in the overhead trellis system, using the Eddy covariance method. Chilean Journal of Agricultural Research. 74(2): 213-218.
Williams, L.E., and Ayars, J.E.  2005.  Water use of Thompson seedless grapevines as affected by the application of gibberellic acid (GA3) and trunk gridling-practices to increase berry size. Agricultural and Forest Meteorology. 129(1-2): 85-94.
Williams, L.E., Phene, C.J., Grimes, D.W. and Trout, T.J.  2003a. Water use of young Thompson seedless grapevines in California. Irrigation Science. 22(1): 1-9.
Williams, L.E., Phene, C.J., Grimes, D.W. and Trout, T.J. 2003b. Water use of mature Thompson seedless grapevines in California. Irrigation Science. 22(1): 11-18.
Williams, L.E. and Fidelibus, M.W. 2016. Measured and estimated water use and crop coefficients of grapevines trained to overhead trellis systems in California’s San Joaquin Valley. Journal of Irrigation Science. 34(6): 431-441.
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 14، شماره 6 - شماره پیاپی 84
بهمن و اسفند 1399
صفحه 2003-2012

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار