اثر کم‌آبیاری بر عملکرد و بهره‌وری آب گندم مطالعه موردی ( دشت بردسیر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مهندسی عمران، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

2 استادیار گروه مهندسی آب، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

3 استادیار گروه تولیدات گیاهی دانشکده کشاورزی بردسیر

چکیده

کمبود آب یکی از عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی در نواحی خشک و نیمه‌خشک جهان است. واقع‌شدن کشور ما بر روی کمربند خشک جهانی موجب شده مقادیر بارندگی همواره دچار نوسانات شدید باشد. لذا در این شرایط استفاده حداکثر از واحد حجم آب الزامی است در چنین شرایطی آب به میزان لزوم ولی به‌‌قدر کافی تا جایی که راندمان کاربرد مصرف آب حداکثر و عملکرد محصول قابل‌قبول باشد به گیاه داده می‌‌شود. در این مطالعه اثر کم‌آبیاری روی گندم در دشت بردسیر استان کرمان در سال زراعی 99-98 انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با4 تیمار در 3 تکرار موردبررسی قرار گرفت. چهار تیمار آبیاری به ترتیب شامل تأمین 100 ، 85 ،70 و60درصد نیاز آبی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که حداکثر تولید در تیمار آبیاری کامل به دست می‌‌آید و در حالت محدودیت آب با کاهش 15درصدی آب مصرفی، بهره‌‌وری آب حداکثر می‌‌شود. لذا برای منطقه بردسیر تأمین 85 درصد نیاز آبی برای صرفه‌جویی در مصرف آب و بیشینه نمودن بهره‌وری آب گندم پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Deficit irrigation on yield and water use efficiency of wheat: a case study of Bardsir plain

نویسندگان [English]

  • morteza rajabi 1
  • NAVID JALALKAMALI 2
  • mehdi naghizade 3
1 Ph.D. Student, Department of Civil Engineering, Kerman Branch, Islamic Azad University, Kerman, Iran
2 Assistant Professor, Department of Water Sciences and Engineeing, Kerman Branch, Islamic Azad University, Kerman, Iran
3 3. Assistant Professor, Plant Production Department, Agricultural Faculty of Bardsir, Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده [English]

Water scarcity is one of the limiting factors for agricultural production in arid and semi-arid regions of the world. Being located on a major global dry belt, many parts of Iran tend to experience frequent fluctuations in precipitation levels. Under these conditions, it is necessary to make the best use unit volume of water. To achieve the maximum possible water use efficiency in agriculture, the plants should be given just enough water to reach an acceptable crop yield. This study investigated the effect of deficit irrigation on wheat yield in the Bardsir plain of Kerman, Iran, in the crop year 2019-2020. The experiment was performed in Randomized Complete Block Design (RCBD), using 4 treatments and 3 replications, 100, 85, 70 and 60 percent of water irrigation requirements were considered as 4 different treatments. The highest crop yield was observed in the treatment with 100% irrigation and the highest water use efficiency was achieved in the treatment with 15%deficit irrigation. Therefore, to maximize the water efficiency of wheat production in the Bardsir region, wheat farms in this area should receive water in amounts equivalent to 85% of their irrigation water requirement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Deficit irrigation"
  • "Water use efficiency"
  • "Wheat yield"
احمدی، ک.، عباد زاده، ح.، حاتمی، ف.، عبد شاه، ح. و کاظمیان، آ. 1399. آمارنامه کشاورزی محصولات زراعی، وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی، مرکز فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات. جلد اول
انصاری، ح.، میر لطیفی، س. و فرشی، ع.ا. 1385. تأثیر کم آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب ذرت زودرس. مجله علوم آب‌وخاک. 2(22): 348-338
جعفری، ن.، آقا یاری، ف. و پاک‌نژاد، ف. 1397. تأثیر روش­های مختلف کم آبیاری بر عملکرد کارایی مصرف آب گندم رقم پارسی.  نشریه علمی-پژوهشی اکو فیزیولوژی گیاهان زراعی، زمستان 1397. 4 (48):598-581
حسینی، س.ق.،.رحیمی، م. و الیاسی، ص.1393. بررسی  امکان استفاده از روش آبیاری جویچه‌ای_ای یک‌درمیان در زراعت گندم، اولین همایش الکترونیکی یافته_های نوین در محیط‌زیست و اکوسیستم_های کشاورزی،تهران.https://civilica.com/doc/355967
رحیمیان، م. و قدسی، م.1393. تأثیر حذف آبیاری در مراحل انتهایی رشد بر کارایی مصرف آب و عملکرد پنج ژنو تیپ گندم در مشهد. نشریه پژوهش آب در کشاورزی. 1(28):38 -25
رزاقی، پ.، بابا زاده، ح.، و شوریان، م.1392. توسعه سیاست جیره‌بندی بهره‌برداری از مخزن چندمنظوره در شرایط محدودیت منابع آب با استفاده از مدل MODSIM.8.1. نشریه حفاظت منابع آب‌وخاک.2 (23):11-3
شایان نژاد، م.1389. تأثیر کم آبیاری بر روی خواص کمی گندم و تعیین عمق آب مصرفی بهینه آن در شهرکرد. فصل­نامه علمی و پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، زمستان . 1(2)35-24
شیر شاهی، ف.، بابا زاده، ح.، ابراهیمی پاک، ن.، ابراهیمی راد، ح.، و عبدلی، ح. 1398. اثر اعمال مدیریت کم آبیاری در مراحل مختلف رشد گندم بر بهبود بهره­وری اقتصادی آن. نشریه پژوهش آب ایران. 1(13) 77-69
علیزاده، امین. 1374. اصول طراحی سیستم­های آبیاری، آستان قدس، دانشگاه امام رضا،چاپ دوم. 214-148
فرداد، حسین. 1388. آبیاری عمومی، انتشارات دانشگاه تهران، جلد سوم،ص 338
قوچانیان، م.، انصاری، ح. و فشانی، م. 1398. ارتقای بهره­وری مصرف آب در محصول گندم زمستانه تحت سناریو­های آبیاری مختلف با استفاده از مدل Aquacrop (مطالعه موردی مشهد). نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 3 (13)666-657
گزارش اطلاعات و آمار محصولات زراعی در استان کرمان. 1398. سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان
گزارش تمدید ممنوعیت منبع آب زیرزمینی در دشت بردسیر ، 1397،دفتر مطالعات آب منطقه‌ای کرمان 
Allen, R.G., Pereira,S., Raes, D.and Smith,M.1998. Crop evapotransipiration(guidelines for computing cropwater requirements).FAO Irrigation and Drainage Paper. No.56.327P.
Eidizadeh, Kh., Ebrahimpour, F. and Ebrahimi, M. A. 2016. Effect of Different Irrigation Regimes on
Yield and Yield Components of Wheat Cultivars in Ramin Climatic Conditions. Journal of Environmental Stress in Agricultural Sciences. 29- 36
Fardad, H. and Golkar, H. 2002. An economicevaluation of deficit irrigation on wheat yield in Karaj. Iran. The Journal of Agricultural Science 33(2):305-312
Kumar, R.and Khepar, S. D. 1980. Decision models for optimal cropping patterns in irrigation based on
crop water production functions. Agricultural Water Management, 3:77-82
Meena, R. P., Karnam, V., Tripathi, S. C., Jha, A., Sharma, R. K.. and Singh, G. P. 2019. Irrigation management strategies in wheat for efficient water use in the regions of depleting water resources. Agricultural water management. 214:38-46
Panda, R. K., and Behera, S. K. 2003. Effective management of irrigation water for wheat
under stressed conditions. Agricultural Water Management. 63:37-56
Ma, J., Huang, G.B., Yang, D.L., Chai, Q. 2014. Dry matter remobilization and compensatory effects in
various internodes of spring wheat under water stress. Crop Science. 54(1): 331-339
Yazar, A., Gokel, F. and Sezen , M.2009. Corn yield response to partial root zone drying and deficit irrigation strategies applied with drip system. Plant, Soil and Environment . 55.(11): 494- 503.
Zegbe, j., Behboudian, M. and Clothier, B. 2004. Partalroot zone drying is a feasible option for irrigation processing tomates. Agricultural Water Management. 68.(3): 195-206.
Zhang, X., Pei, D., Li, Z., Li, J. and Wang, Y.2002. Management of Supplemental irrigation of winter wheat for maximum profit Deficit irrigation practices. FAO Water Pep.22:57-66