پاسخ مورفولوژیکی و عملکرد دانه هیبرید های جدید ذرت تحت تاثیر مقادیر آبیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

2 استاد بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقان و آموزش کشاورزی گلستان وابسته به سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی. گرگان. ایران.

چکیده

به منظور بررسی تاثیر مقادیر آبیاری بر عملکرد و صفات مورفولوژیکی ارقام ذرت ، آزمایشی بصورت کرت‌های خرد شده نواری با 3 تکرار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی طی سال‌های 1397 و 1398 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. در این تحقیق مقادیر آب آبیاری در سه سطح 50، 75 و 100 درصد تامین نیاز آبی کامل گیاه در نوار‌های افقی به عنوان عامل A و همچنین رقم در سه سطح، شامل: ارقام سینگل کراس 705، سینگل کراس 706 و سینگل کراس 704، در نوار‌های عمودی به عنوان عاملB بررسی شدند. تجزیه واریانس مرکب دو ساله داده‌ها نشان داد، تاثیر تیمار های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه در سطح احتمال 1 درصد معنی دار است و اختلاف بین هیبریدها نیز در سطح احتمال 5 درصد معنی دار شد، اما برهمکنش این دو تیمار (دور آبیاری × رقم) بر عملکرد و اجزاء عملکرد اثری معنی داری نداشتند. نتایج نشان داد، عملکرد دانه در تیمار آبیاری 100 درصد 85/7 تن در هکتار بود که نسبت به تیمار آبیاری 75 درصد و 50 درصد به ترتیب 03/15 درصد و 68/29 درصد برتری داشت. بیشترین تولید دانه هم از رقم سینگل کراس 706 با میانگین عملکرد 03/7 تن در هکتار بدست آمد که نسبت به ارقام 705 و 704 بترتیب 84/12 و 68/3 درصد عملکرد بیشتری داشت. برهمکنش مقدار آبیاری و رقم نیز حاکی از بیشترین تولید دانه از رقم 706 در تیمار آبیاری 100 درصد بود. همچنین ذرت رقم سینگل کراس 706 در تیمار آبیاری 75 درصد با 15/1 کیلوگرم بر مترمکعب ، بیشترین بهره وری آب را داشت. با کم کردن آبیاری، ارتفاع بوته و طول بلال نیز کاهش یافت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of yeild and physiological responses of corn new hybrids under irrigation volumes

نویسندگان [English]

  • Alireza Saberi 1
  • Alireza kiani 2
1 Assistant Professor, Agronomy and Garden Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Gorgan, Iran.
2 Professor Engineering and technical research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Gorgan, Iran.
چکیده [English]

In order to investigate the effect of irrigation volumes under drip irrigation condition on grain yield and morphological parameters of corn cultivars, an experiment was conducted during 2018 and 2019 in Gorgan agricultural research station. The experiment was laid out in a randomized complete block design in form of split plot factorial experiment and replicated three times. Treatments were including three irrigation volumes [Irrigation at %100 (I1), %75 (I2) and %50 field capacity (I3)], as A factor, and varieties (SC704, SC705 and SC706) as B factor. The results of analysis varians showed that; effects of irrigation treatments on yield and yield components was significant at %1 probablity and the difference between Varieties was significant at %1 probablity, but intraction effects of two treatments on yield and yield components was not significant. Investigation of grain yield at irrigation treatment showed, the highest yield of I1 treatment was 7.85 ton ha-1, and reduced by %15.03 and %29.68 respectively when the irrigation interval was reduced by 75% to %50 field capacity. Comparison of grain yield at varieties showed, yield of single cross 706 with 7.03 ton ha-1 was%12.84 and %3.68 higher than single cross 704 and single cross 705 respectively. Interaction effect of irrigation value and variety showed, the most grain production was belong treatment of single cross 706 and irrigation at %100 field capacity. Investigation of WUE of showed, irrigation at %75 field capacity and single cross 706 with WUE of 1.15 kg m-3 grain yield had the most WUE compared to other irrigation treatments and varieties. With dimitation of irrigation, plant height and ear length also decreased.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Plant height
  • Corn cultivars
  • Water use efficiency
  • Volume of irrigation
احسانی، م. و خالدی، ه. 1382. بهره‌وری آب کشاورزی، کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران (وزارت نیرو).
امام، ی. و رنجبر، غ.ح. 1379. تأثیر تراکم بوته و تنش خشکی در مرحله رشد رویشی بر عملکرد و اجزای عملکرد و کارایی استفاده از آب در ذرت دانه‌ای .مجله علوم زراعی ایران. 2(3): 62-51.
امینیان، ر.، طبسی، ه. س.، حبیب زاده، ف. و پارسا مهر، س. 1397. اثر کود فسفر و روابط برخی صفات زراعی دو هیبرید ذرت دانه­ای در شرایط تنش خشکی. فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی گیاهان زراعی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. 10(37): 20-5.
بیگلوئی، م. ح.، کافی قاسمی، ع.، جواهر دشتی، م. و اصفهانی، م. 1393. اثر رژیم­های آبیاری بر عملکرد و کیفیت علوفه ذرت سینگل کراس 704 در منطقه رشت. مجله علوم زراعی ایران. 15(3): 206-196.
چوکان، ر. 1390. بررسی و مقایسه عملکرد و پایداری هیبریدهای ذرت دانه‌ای دیررس و متوسط رس مرحله نهایی. گزارش نهایی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر به شماره ثبت 39983.
چوکان، ر. 1391. ذرت و ویژگی­های آن، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، نشر کشاورزی، 466 ص.
چوکان، ر.، شیرخانی، ع.، افشارمنش، غ. ر.، استخر، ا.، سبزی، م.ح.، دارخال، ه.، نجفی­نژاد، ح.، شیری، م.ر.، آفرینش، ع.، خاوری خراسانی، س.، مساوات، ا.، حدادی، ح.، زمانی، م. و معینی، ر. 1392. هیبرید جدید ذرت سینگل کراس کرج 706 با عملکرد دانه بالا. نشریه یافته­های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی. 2(3):251-241.
حسینی، س. م. 1388. بررسی منابع آب حاصل از احداث مخازن و تأسیسات آبی و چاه‌های بهره‌برداری و تعیین قیمت تمام‌شده آب مربوطه (مطالعه موردی گلستان). گزارش نهایی شماره GLH-84030 شرکت مدیریت منابع آب ایران. معاونت پژوهش و مطالعات پایه طرح تحقیقات کاربردی.
حیدری، ن.، دهقانی سانیج، ح. و علائی تفتی، م.  1395. مدیریت تقاضا و مصرف آب کشاورزی در ایران. ناشر کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران، تهران، 292 صفحه.
ذاکرنژاد، س.، نادری، ا.، هاشمی دزفولی، س.ا.، لک، ش. و علوی فاضل، م. 1396. مقایسه روش­های مختلف آبیاری بر صفات زراعی و فیزیولوژیک ارقام ذرت در فصل­های بهار و تابستان. فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی گیاهان زراعی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. 9(36): 156-137.
سالمی، ح.، توکلی، ع. و حیدری، ن. 1393. اثرات کم­آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه­ای و تعیین بهره­وری آب در شبکه آبیاری نکو آباد اصفهان. نشریه بوم‌شناسی کشاورزی. 6(4): 869- 858.
سلامتی، ن. و دانایی، ا.خ. 1398. اثر دور آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جدید ذرت دانه­ای.تحقیقات آب و خاک ایران. 50(1): و 199-189.
عباسی، ف.، عباسی، ن. و توکلی، ع.  1396. بهره‌وری آب در بخش کشاورزی؛ چالش­ها و چشم‌اندازها. فصلنامه آب و توسعه پایدار. 4(1): 144-141.
فرخی. غ. ر.، پیام معاونی، پ.، مظفری، ح.، مجیدی هروان، ا. و بهزاد ثانی، ب. 1398. بررسی اثر قطع آبیاری در دورهای مختلف آبیاری بر عملکرد و شاخص­های فیزیولوژیک چهار رقم ذرت. نشریه علمی فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، شماره 11،43. صفحات 25-45.
فلاحی، ق.، حاتمی، ع. و ناصری، ر. 1392. تجزیه رشد شش هیبرید ذرت در شرایط تنش خشکی. نشریه علمی-پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی. 7(26): 196-181.
نبی پور، م.، خامدی، ن.، خامدی، ف.، ماهرخ، ع.، داونی، د.، نصیری، م.، احمد پور، س. ر. و سیاحی، ن. 1392. انتقال شیره پرورده گیاه. انتشارات واصف لاهیجی.
نصراله­زاده اصل، و.، شیری، م. ر.، محرم­نژاد، س.، یوسفی، م. و باغبانی، ف.  1395. تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات زراعی و بیوشیمیایی سه هیبرید ذرت ( (Zea mays L. فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی گیاهان زراعی. 8 (32): 33 -21.
 
Adiloglu, A., Talian, D. D., Abin, S., Davison, D. and Petersen, J. L. 2012. The Effect of Boron (B) Application on the growth and nutrient contents of maize in zinc (Zn) deficient soils. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences. 2: 1-4.
Ashraf, M. and Foolad, M. R. 2007. Roles of glycine betaine and proline in improving plant abiotic stress resistance. Environmental and Experimental Botany. 59: 206–216.
Dayal, V., Dubey, A. K., Singh, S. K., Sharma, R. M., Dahuja, A. and Kaur, C. 2016. Growth, yield and physiology of mango cultivars as affected by polyembryonic rootstocks. Science Horticulture. 166: 186-197.
Doorenbos, J. and Kassam, A. H. 1979. Yield response to water. FAO, Irrigation and drainage paper, No. 33, FAO, Rome, Pp: 1-57.
Emeadeas, G. O., Banziger M. and Ribaut, T. M. 2000. Maize improvement for drought limited environments. In: Physiological Basis for Maize Improvement, pp: 75–111. Food Products Press, New York.
Farahani, H. and Smith, W. B. 2014. Irrigation making the case for irrigated corn. Clemson University Cooperative Extension. Available online at: http://www.clemson.edu/corn.html.
Liu, J., Zehnder, A. J. B. and Yang, H. 2008. Drops for crops: modeling crop water productivity on a global scale. Global NEST Journal. 10(3): 295-300.
SAS Institute. 2004. SAS/STAT user's guide. Release. Release 9.0. 4th ed. Statistical Analysis Institute, Cary, NC.
Shalhevet, J. 1994. Using water of marginal quality for crop production: major issues. Agricultural Water Management. Volume 25, Issue 3: 233-269.
USDA1.  2010. Agricultural statistics 2010 - National Agricultural Statistics. https://www.nass.usda.gov/Publications/Ag_Statistics/2010/2010.pdf.  Agricultural Statistics, 2010 was prepared under the direction of Rich ... Page address is http://www.usda.gov/ and the NASS Home Page.
Van Heerden, P. D. R. and Laurie, R. 2008. Effects of prolonged restriction in water supply on photosynthesis, shoot development and storage root yield in sweet potato. Physiologia Plantarum. 134 (1): 99-109.