تعیین حجم آب کاربردی و بهره‌وری آب در باغات پرتقال و نارنگی استان فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارپژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش

2 بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

3 موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

4 استاد موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

چکیده

استان فارس یکی از استان‌های مطرح کشور در تولید پرتقال و نارنگی می‌باشد. وجود اطلاعات کافی از میزان آب آبیاری و بهره‌وری آب در باغات پرتقال و نارنگی می‌تواند باعث مدیریت بهتر منابع آب و افزایش بهره‌وری آب گردد. در این تحقیق، بهره‌وری آب و میزان آب داده‌شده در 60 باغ پرتقال و نارنگی در سه شهرستان استان فارس در طول سال زراعی 1399-1398 اندازه‌گیری گردید. در بین باغات انتخابی، به دلیل تفاوت در مدیریت آبیاری، وضعیت منابع آب و شرایط خاک، میزان حجم آب آبیاری از حدود 8800 تا 24700 مترمکعب در هکتار در سال متفاوت بود. میانگین کل حجم آب آبیاری در باغات پرتقال و نارنگی بترتیب 15388 و 15093 مترمکعب در هکتار به دست آمد. میانگین حجم آب کاربردی که مجموع آبیاری و بارندگی موثر است بترتیب 18289 و 17867 مترمکعب در هکتار بود. میزان متوسط عملکرد میوه برای باغات پرتقال و نارنگی بترتیب 4/18 و 8/20 تن در هکتار برآورد شد. میزان بهره‌وری آب آبیاری در باغات انتخابی بین مقادیر 45/0 تا 03/3 کیلوگرم بر مترمکعب و بطور متوسط برای پرتقال و نارنگی بترتیب 30/1 و 44/1 کیلوگرم بر مترمکعب بدست آمد. مقایسه حجم آب آبیاری با نیاز آبی ناخالص نشان داد که در سال انجام تحقیق حجم آب آبیاری بطور متوسط 4400 مترمکعب در هکتار یا به عبارتی 41 درصد بیشتر از آب مورد نیاز بود. میانگین تفاوت حجم آب آبیاری با نیاز آبی ناخالص بلندمدت حدود 4000 مترمکعب در هکتار به دست آمد. با در نظر گرفتن سطوح باغات پرتقال و نارنگی در سه منطقه داراب، جهرم و کازرون، حجم آب صرفه جویی شده بترتیب 46، 8 و 14 میلیون مترمکعب در سال خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determining the volume of applied water and water productivity in orange and tangerine orchards in Fars province

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Shahrokhnia 1
  • seyed Ebrahim Dehghanian 2
  • Mohammad Mehdi Nakhjavanimoghaddam 3
  • Fariborz Abbasi 4
1 Associate Professor, Agricultural Engineering Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization(AREEO), Shiraz, Iran.
2 Research Instructor, Department of Agricultural Engineering Research, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran
3 Agricultural Engineering Research Institute (AERI)
4 Agricultural Engineering Research Institute, AERI
چکیده [English]

Fars province is one of the prominent provinces in the country in the production of oranges and tangerines. Having sufficient information on the volume of irrigation water and water productivity in orange and tangerine orchards can lead to better management of water resources and increase water productivity. In this research, water productivity and irrigation water volume were measured in 60 orange and tangerine orchards in three regions of Fars province during the crop year 2019. Among the selected orchards, due to differences in irrigation management, the state of water resources and soil conditions, the volume of irrigation water varied from about 8800 to 24700 m3/ha/yr. The average total volume of irrigation water in orange and tangerine orchards was 15388 and 15093 m3/ha, respectively. The average volume of applied water, which is the sum of effective irrigation and rainfall, was 18289 and 17867 m3/ha, respectively. The average fruit yield for orange and tangerine orchards was estimated as 18.4 and 20.8 t/ha, respectively. The productivity of irrigation water in selected orchards was between 0.45 and 3.03 kg/m3 and on average for orange and tangerine it was 1.30 and 1.44 kg/m3 respectively. Comparing the volume of irrigation water with the gross water requirement showed that in the year of conducting the research, the volume of irrigation water was on average 4400 m3/ha or in other words 41% more than the required water. The average difference in the volume of irrigation water with the long-term gross water requirement was about 4000 m3/ha. Considering the area of orange and tangerine orchards in the three regions of Darab, Jahrom and Kazeroon, the amount of water saved will be 46, 8 and 14 Mm3/yr, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drip irrigation
  • National water document
  • Soil salinity
  • Water requirement

مراجع

احمدپور، ا. و سلیمانی، م. 1396. مروری بر کتابچه پرتقال. دفتر امور میوه­های گرمسیری و نیمه­گرمسیری. معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی.
احمدی، ک.، عبادزاده، ح.ر.، حاتمی، ف.، محمدنیا افروزی، ش.، طاقانی، ر.ع.، یاری، ش. و کلانتری، م. 1399. آمارنامه کشاورزی سال 1398. جلد سوم: محصولات باغبانی، وزارت جهاد کشاورزی. معاونت برنامه­ریزی و اقتصادی. مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات.
سرحدی، ج. و شریف، م. 1396. اهمیت کیفیت آب در آبیاری مرکبات جنوب استان کرمان. نشریه ترویجی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان.
عباسی، ف.، سهراب، ف. و عباسی، ن. 1395. ارزیابی وضعیت راندمان آب آبیاری در ایران. مجله تحقیقات مهندسی سازه­های آبیاری و زهکشی. 17 (67): 128-113.
کرمی، ی. 1398. مناسبترین میزان مصرف آب در درختان لیموترش (Citrus aurantifolia) به روش آبیاری قطره ای در شهرستان میناب. مجله علوم باغبانی ایران. 50 (4):779-790.
مقبلی دامنه، ا. 1396.  مقایسه سیستم­های آبیاری قطره­ای زیرسطحی با سطحی همراه با کاربرد کم­آبیاری در مرکبات. پایان­نامه‌ی دکتری رشته‌ی مهندسی آب. دانشگاه شهرکرد.
مقبلی دامنه، ا.، فتاحی، ر.، قربانی، ب.، ربیعی غ.، و اسفندیاری، ص. 1396. تأثیر کم­آبیاری بر رشد رویشی، عملکرد و کارایی مصرف آب پرتقال مارس ارلی در جنوب کرمان. مجله به­زراعی کشاورزی، 20 (3): 707 تا 718.
Aguado, A., Frias, J., Garcıa-Tejero, I., Romero, F., Muriel, J.L. and Capote, N. 2012. Towards the improvement of fruit-quality parameters in Citrus under deficit irrigation strategies. International Scholarly Research Network. International Scholarly Research Notices Agronomy. 96: 1-9.
Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D. and Smith, M. 1998. Crop Evapotranspiration-Guidelines for computing crop water requirements-FAO Irrigation and drainage paper 56. Fao. Rome. 300(9). D05109.
Ballester, C., Castel,J., Intrigliolo,D.S and Castel,J.R. 2011. Response of Clementina de Nules citrus trees to summer deficit irrigation, Yield components and fruit composition. Agricultural Water Management. 98: 1027-1032.
 
El-Otmani, M., Chouaibi, A., Azrof, C., Bouchaou, L. and Choukr-Allah, R. 2020. Response of Clementine Mandarin to water-saving strategies under water scarcity conditions. Water, 12:2439.
FAOSTAT. 2020. FAOSTAT crops. Available at http://faostat3.fao.org/faostat-gateway/go/to/download/Q/QC/E.
Garcia-Tejero, I., Jimenez-Bocanegra, J.A., Martinez, G., Romero, R., Duran-Zuazo, V.H. and Muriel-Fernandez, J.L. 2010. Positive impact of regulated deficit irrigation on yield and fruit quality in a commercial citrus orchard (Citrus sinensis (L.) osbeck, cv. Salustiana). Agricultural Water Management. 97: 614 622.
Hamido, S.A. and Morgan, K.T. 2021. The effect of irrigation rate on the water relations of young citrus trees in high-density planting. Sustainability. 13: 1759.
Martinez-Gimeno, M., Provenzano, G., Bonet, L., Intrigliolo, D.S., Badal, E. and Ballestrer, C. 2017. Assessing the performance of surface and subsurface drip systems on irrigation water use efficiency of citrus orchards in Spain. Geophysical Research Abstracts. 19: 415-423.
Martinez J. and Reca J. 2014. Water use efficiency of surface drip irrigation versus an alternative subsurface drip irrigation method. Irrigation and Drainage Engineering. ASCE. 140(10): 301-309.
Parra, M., Hortelano, D., García-Sánchez, F., Intrigliolo, D.S. and Rubio-Asensio, J.S. 2021. Effects of drip irrigation design on a lemon and a young persimmon orchard in semi-srid conditions. Water. 13: 1795.
Quinones, A., Folgado, C., Bacab, U., Alcantara, B. and Martinez, F. 2010. Water productivity and fruit quality in deficit drip irrigated Citrus orchards. Irrigation systems and practices in challenging environments. 28: 33-58.
Shirgure, P. S., Srivastava, A.K. and Singh, S. 2013. Evaluating micro-irrigation systems in Nagpur mandarin under sub-humid tropical climate. Tropical Agriculture 80 (2), 91-96.
Slamini, M., Sbaa, M., Arabi, M., Darmous, A. and Bouknana, D. 2022. Citrus yield response and irrigation water use efficiency under partial root drying irrigation in a pilot exploitation in the Triffa Plain (Eastern Morocco). Ecological Engineering & Environmental Technology. 23(1): 178–191.
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 97
فروردین و اردیبهشت 1402
صفحه 77-86

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار