استفاده از نمایه خشکی جهت بررسی تغییرات تبخیر-تعرق پتانسیل و پهنه بندی آن در ایران به‌منظور استفاده در برآورد نیاز آبی گیاهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشجوی دکتری هواشناسی کشاورزی گروه مهندسی آب ، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

امروزه برآورد دقیق تبخیر و تعرق پتانسیل(ETo) برای مسائل اقتصادی و مدیریت آب بسیارحائز اهمیت است. روش فائو- پنمن-مانتیث که به طور گسترده­ای در جهان استفاده می­شود، به منظور برآورد دقیق ETo در اقلیم­های مختلف به کار می­رود. در این مطالعه تخمین ETo با استفاده از داده­های ایستگاه­های هواشناسی سینوپتیک و روش فائو- پنمن- مانتیث برای 30 ایستگاه­ سینوپتیک ایران با اقلیم­های متنوع از سال 1961 تا سال 2010 مورد محاسبه قرارگرفت. علاوه بر بررسی روند تغییرات ETo پهنه­بندی این پارامتربه­صورت ماهانه و سالانه در ایران انجام گرفت. نتایج نشان دادند که مقادیر حدی ETo در دوره دوم نسبت به دوره اول افزایش داشته است. در دوره 50 ساله آماری 12 ایستگاه اهواز، انزلی، بندرعباس، بیرجند، کرمان، کرمانشاه، مشهد، سبزوار، سنندج، تبریز، تهران و یزد با روند معنی دار ETo همراه بوده­اند. در فصل تابستان اما بیش­ترین مقدار ETo به ترتیب در دو دوره 995 و 1112 میلی­متر بوده است. در فصل بهار بیش­ترین مقدار ETo دوره اول و دوم به ترتیب 881 و 851 میلی­متر می­باشد. در فصل پاییز بیشینه مقدارETo در دو دوره به ترتیب 426 و 469 میلی متر بوده است. در فصل زمستان در دوره اول و دوم بیشترین مقدار ETo به ترتیب 620 و 680 میلی­متر می­باشد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application of Aridity Index in Determination of Potential Evapotranspiration for Estimating Crop Water Use in Iran

نویسندگان [English]

  • Amin Alizadeh 1
  • Nasrin Salehnia 2
1 Professor Department of Water Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad ., Mashhad., Iran
2 Ph.D Student of Agricultural Meteorology, Departmant of Water Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad., Mashhad., Iran
چکیده [English]

Reliable estimation of ETo is very important in managing water resources. FPM is widely used for this purpose in different climatic conditions. In this study by considering aridity index of 30 meteorological stations ETo was estimated by FPM method. Time base was from 1961 to 2010. ETo for the period of 1961-1980 was compared with ETo of the period of 1981-2010.  Also ETo mapping for Iran Plato was presented for monthly and yearly basis. The results showed that in 12 stations resent aridity have changed ETo significantly. Average ETo in the last 15 years was 1112 mm/yr compared to the previous 30 years average which was 995 mm/yr. Variation in summer periods were more significant than winter periods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reference Evapotranspiration
  • national water document of country
  • Interpolation
  • Fao-Penman-Mantieth
  • synoptic station
سبزی­پرور،ع و شادمانی،م. تحلیل روند تبخیر و تعرق مرجع با استفاده از آزمون من-کندال و اسپیرمن در مناطق خشک ایران. 1390. آّب و خاک(علوم و صنایع کشاورزی). جلد 25، شماره4، ص 834-823.
شیرغلامی،ه.، قهرمان،ب.، علیزاده،الف و بداق جمالی،ج. 1383. بررسی روند تبخیر تعرق گیاه مرجع در ایران، پژوهشنامه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خزر، سال دوم، شماره سوم، ص 27-11.
علیزاده، الف. 1385. اصول هیدرولوژی کاربردی. انتشارات دانشگاه امام رضا، مشهد، چاپ اول. ص 290-265.
علیزاده، الف و کمالی،غ. 1386. نیازآبی گیاهان در ایران. موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی. چاپ اول. ص 45-20.
محمدیان،الف.، علیزاده، الف و جوانمردی،س. 1384. محاسبه میزان فرآبراورد تبخیر تعرق مرجع با استفاده از داده­های ایستگاه­های هواشناسی غیر مرجع در ایران. تحقیقات مهندسی کشاورزی. ج 6(22): ص46-29.
Allen,R.G and Brockway,C. E.1983. Estimating consumptive use  on a state wide basis. Proc., ASCE Specialty Conf. on Irrig. And Drain., ASCE, Reston, Va.
Allen, R.G.,Pereira, L.S. , Raes, D. and Smith, M. 1998,Crop evapotranspiration Guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage. Paper No. 56. FAO, Rome.
Doorenbos,J and Pruitt,W.O. 1975. Guidelines for predicting crop water requirements. Irrig. And Drain. Paper 24, FAO, United Nation, Rome, Italy.
Hosseini,H., Jafari,J and Ghorbani,M.A. 2013. Sensivity of the FAO PENMAN-MONTEITH reference evapotranspiration equation to change in climatic variables in the north-western Iran. Research in Civil and Environmental Engineering. 1. 01: 28-40.
Hosseinzadeh Talaee,P., Shifteh,S,B and Ardakani,S. 2013. Time trend and change point of reference evapotranspiration over Iran, Theor Appl Climatol,DOI 10.1007/s00704-013-0978-x, Springer-Verlag Wien.
Intergovernmental Panel on Climate Change, (IPCC). 2007. Climate Change 2007: Synthesis Report of the Fourth Assessment Report. IPCC.
Labedzki,L., Kanecka,E., Bak,B and Slowinska,S. 2011. Poland Estimation of Reference Evapotranspiration using the FAO Penman-Monteith Method for Climatic Conditions of Poland, Institute of Technology and Life Sciences. ISBN 978-953-307-251-7, pp 275-294.
Lashkari,A and Bannayan,M. Agrometeorological study of crop drought vulnerability and avoidance in northeast of Iran.. Springer-Verlag. Theoretical and Applied Climatology ISSN 0177-798X.Theor Appl Climatol. DOI 10.1007/s00704-012-0769-9. Vol. 109 No.1-2.
Racz,C., Nagy,J and Dobos,A. 2013. Comparison of Several Methods for Calculation of Reference Evapotranspiration. Acta Silv. Lign. Hung., Vol. 9 9–24. DOI: 10.2478/aslh-2013-0001.
Rakhecha,P and Singh,V. 2009. Applied hydrometeorology, Copublished by Springer, ISBN 978-1-4020-9843-7 (HB), pp 284-286.
Sheikh,V. and Mohammadi,M. 2013 Evaluation of Reference Evapotranspiration Equations in Semi-arid Regions of Northeast of Iran.International Journal of Agriculture and Crop Sciences..ISSN 2227-670X . IJACS Journal.pp 450-456.
Temesgen,B., Allen,R.G and Jensen,D.T. 1999. Adjusting tempreture parameters to reflect well-watered conditions. Journal of irrigation and drainage engineering. Vol. 125, No. 1. pp 26-33.
Zhang,X., Ren,Y., Yin,Z., Lin,Z and Zheng,D. 2009. Spatial and temporal variation patterns of refrence evapotranspiration across Qinghati- Tibetan. J. of Geophysical Research, 114, D15105, doi:10.10292009JD011753.
Zotarelli,L., Dukes,M., Romero,C., Migliaccio,K and Morgan,K. 2009. Step by Step Calculation of the Penman-Monteith Evapotranspiration (FAO-56 Method), University of Florida  IFAS(Institute of Food and Agricultural Sciences), AE459.