تأثیر میزان آب مصرفی و روش‌های کاشت بر عملکرد و کارآیی مصرف آب در ارقام تجاری سیب‌زمینی (مطالعه موردی: ایستگاه تحقیقاتی کبوترآباد اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، اصفهان، ایران

2 مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

یکی از اصول استفاده بهینه از آب در بخش کشاورزی، افزایش کارآیی مصرف آب از طریق کاربرد روش‌های مناسب کاشت و ارقام مقاوم به کم آبیاری می‌باشد. این تحقیق به­منظور بررسی تأثیر میزان آب مصرفی و روش‌های کاشت بر عملکرد و کارایی مصرف آب ارقام سیب‌زمینی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان اجرا شد. بدین منظور با استفاده از طرح کرت‌های دوبار خرده شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، اثر روش‌های کاشت یک ردیفه و دو ردیفه شیاری به عنوان کرت‌های اصلی، میزان آب مصرفی در روش جویچه‌ای شامل 60،  80 ، 100 و120 درصد نیاز خالص آبیاری به عنوان کرت‌های فرعی و ارقام سیب‌زمینی شامل سانته، مارفونا و آریندا به­عنوان کرت فرعی بر عملکرد محصول و کارآیی مصرف آب مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که در هر دو سال مورد تحقیق، تیمارهای آبیاری 100 و120درصد نیاز خالص آبیاری بیش­ترین عملکرد سیب‌زمینی را به خود اختصاص دادند. مقایسه میانگین اثر روش‌های کاشت بر تولید محصول نشان داد که در هر دو سال انجام آزمایش، کشت دو ردیفه نسبت به کشت یک ردیفه عملکرد بالاتری داشت در حالی که عملکرد محصول تحت تأثیر رقم سیب‌زمینی قرار نگرفت. در سال اول بیش­ترین و کم‌ترین کارآیی مصرف آب به ترتیب با آبیاری به میزان 60 درصد نیاز خالص آبیاری و آبیاری به میزان 80 درصد نیاز خالص آبیاری مشاهده شد. در سال دوم اجرای آزمایش، تیمار آبیاری 60 درصد نیاز خالص آبیاری و 100 درصد نیاز خالص آبیاری، بیش­ترین کارآیی مصرف آب و تیمار120 درصد نیاز خالص آبیاری، کم­ترین کارآیی مصرف را به خود اختصاص داد. به موجب این تحقیق، در مناطق با شرایط مشابه، آبیاری سیب‌زمینی با 100 درصد نیاز آبی، بیش­ترین عملکرد و کارآیی مصرف آب را به دنبال خواهد داشت. در صورت کمبود منابع آب، بیش­ترین کارآیی مصرف در آبیاری سیب‌زمینی با 60 درصد نیاز آبی به دست خواهد آمد. در هر دو حالت، کشت دو ردیفه نسبت به یک ردیفه ارجحیت دارد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Water Consumption and Planting Methods on Yield and Water Use Efficiency in Potato Varieties (Case Study: Kaboutarabad Agricultural Research Station of Isfahan)

نویسندگان [English]

  • Ali Reza A. Mamanpoush 1
  • Mohsen Heidari soltanabadi 1
  • Mohsen Dehghani 2
1 Assistant Professor, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research Center., Isfahan., Iran
2 Researcher, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research Center., Isfahan., Iran
چکیده [English]

One of the principles of water efficient use in agriculture is to increase the water use efficiency through appropriate planting methods and resistant varieties to deficit irrigation. This study was carried out to evaluate the effects of water consumption and planting methods on yield and water use efficiency of the potato in Kaboutarabad Agricultural Research Station (Isfahan Region). For this purpose, using a split- split plot design based on Randomized complete block with three replications, the effects of planting methods (single-rows and double-rows planting) as main plot, water consumption (60, 80, 100 and 120 percent of the net water requirement) as sub plot and potato varieties (Sante, Marfuna and Rynda) as sub-sub plot were investigated. The results showed that in both years, the yield of potato was higher in the irrigation with 100 and 120 percent of net water requirement. In addition, double-rows planting had higher yield compared to single row planting while the yield was not affected by the potato varieties. In the first year, the lowest and highest water use efficiency were observed in 60 percent of net water requirement with single-row planting and 80 percent of net water requirement with double-rows planting treatments, respectively. In second year, lowest water use efficiency was observed in 60 and 100 percent of net water requirement treatment while highest water use efficiency was occurred in 120 percent of net water requirement treatment. According to this research, in the areas with the same conditions, potato irrigation with 100 percent of net water requirement leads to the highest yield and water use efficiency. In case of water source shortage, the highest water use efficiency is occurred with 60 percent of net water requirement. In both cases, double-rows planting method is preferred to single row planting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Irrigation Regimes
  • Furrow irrigation
  • Water Use Efficiency
  • Single-row and Double-rows Planting
  • Potato varieties
احسان پور،ا. 1366. تأثیر رژیم‌های مختلف آبیاری در تعداد غده، پراکندگی وزنی، عملکرد محصول چهار واریته مختلف سیب زمینی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان دانشکده علوم، گروه زیست شناسی.
اخوان،س.، موسوی،س.ف.، مصطفی‌زاده فرد،ب و قدمی فیروزآبادی،ع. 1384. تأثیر روش و رژیم­های مختلف آبیاری در زراعت سیب­زمینی. چهارمین کنگره علوم باغبانی. دانشگاه فردوسی مشهد.
اردلانی،ح.، بابازاده،ح. و کاوه،ف. 1392. عملکرد وکارآیی مصرف آب سیب‌زمینی تحت تاثیر کم آبیاری. مجموعه مقالات اولین همایش ملی بهینه سازی مصرف آب. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
اسکندری،ع.، خزاعی،ح.، نظامی،ا.، کافی،م. و مجدآبادی،ع. 1390. تأثیر رژیم آبیاری بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و کارآیی مصرف آب سیب‌زمینی  (Solanum tuberosum L.)در شرایط آب و هوایی مشهد. نشریه علوم باغبانی (علوم و صنایع کشاورزی). 25. 2: 210-201.
آقارضایی،م.، احمدی،س.ح.، کامگار حقیقی،ع. ا.، سپاسخواه،ع.ر. و جوانمردی،ج. 1393. اثر کم آبیاری و آبیاری بخشی ریشه بر عملکرد و بهره‌وری آب سه رقم سیب‌زمینی. دومین همایش ملی مدیریت آب در مزرعه، موسسه تحقیقات خاک و آب.
باغانی،ج.، صدرقاین،ح. و کانونی،ا. 1386. اثر آرایش کاشت و مقادیر آب در آبیاری قطره‌ای بر عملکرد سیب زمینی. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی. 8. 4: 94-81.
بی‌نام.1391. آمارنامه کشاورزی، جلد اول محصولات زراعی سال زراعی90 . مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت جهاد کشاورزی.
رئیسی،ف. 1370. تعیین آب مورد استفاده سیب‌زمینی. گزارش پژوهشی بخش تحقیقات خاک و آب اصفهان، مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان، وزارت کشاورزی.
سالمی،ح و مرتضوی،ا. 1388. ارزیابی و مقایسه فنی- اقتصادی روش‌های آبیاری (قطره‌ای نواری، بارانی و شیاری) و روش‌های کاشت (یک ردیفه و دو ردیفه) روی ارقام تجارتی سیب‌زمینی. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان،46 صفحه.
سلیمانی پور،ا.، باقری،ا و واثقی،ا.1390. ارزیابی اقتصادی روش‌های آبیاری و تأثیر آن بر عملکرد ارقام سیب‌زمینی در استان اصفهان. تحقیقات اقتصاد کشاورزی. 3 .1: 164-143.
فرشی،ع.، شریعتی،‌م.، جارالهی،‌ر.، شهابی فر،م و تولائی،م. 1376. برآورد آب مورد نیاز گیاهان عمدة زراعی و باغی کشور. ‌گیاهان زراعی. مؤسسه تحقیقات خاک و آب. نشریه آموزش کشاورزی. کرج. جلد اول. 900 صفحه.
مأمن‌پوش،ع.، عباسی،ف و موسوی،ف. 1380. ارزیابی بازده کاربرد آب در روش‌های آبیاری سطحی در برخی از مزارع استان اصفهان، مجلة تحقیقات مهندسی کشاورزی. 9. 2: 43-58.
محمدی،ع. 1380. اثر تنش رطوبتی بر رشد و عملکرد دو رقم سیب‌زمینی. گزارش پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود).
مرتضوی بک،ا و رئیسی،ف. 1379. تأثیر تاخیر آبیاری و تاریخ برداشت بر خواص کمی و کیفی ارقام سیب‌زمینی کوزیما و مورن. نشریه علمی و پژوهشی نهال و بذر. 16. 2: 171-159.
نی‌ریزی،س. 1382. تحلیلی بر کارآیی مصرف آب. یازدهمین همایش کمیته ملی آبیاری و زهکشی. تهران.
Attaher,S.M., Medany,M.A., Abdel Aziz,A.A and Mostafa,M.M. 2004. Energy requirements and yield of drip irrigated potato. International Symposium on the Horizons of Using Organic Matter and Substrates in Horticulture. Available at:http://www.actahort.org/books/608/608_24.htm
Awari,H.W and Hiwase,S.S. 1994. Effect of irrigation systems on growth and yield of potato. Annals of Plant Physiology. 8.2: 185-187.
Bohl,W.H. 2006. Consequences of poor potato planting. Idaho conference, January 18.
Bussan,A.J., Mitchell,P.D., Copas,M.E and Drilias,M.J. 2007. Evaluation of the effect of density on potato yield and tuber size distribution. Crop Science. 47: 2462–2472.
 Carli,C., Yuldashev,F., Khalikov,D., Condori,B., Mares,V and Monneveux,P.  2014. Effect of different irrigation regimes on yield, water use efficiency and quality of potato (Solanum tuberosum L.) in the lowlands of Tashkent, Uzbekistan: A field and modeling perspective. Field Crops Research. 163: 90-99.
Faberio,C., Martin de Santa Olalla,F and de Juan,J.A. 2001. Yield and size of deficit irrigated potatoes. Agricultural Water Management. 48: 255–266.
Karam,F.,  Amacha,N., Fahed,S., EL  Asmar,T and Domínguez,A., 2014.  Response of potato to full and deficit irrigation under semiaridclimate: Agronomic and economic implications. Agricultural Water Management. 142: 144–151.
Montazar,A and Kosari,H. 2007. Water productivity analysis of some irrigated crops in Iran. Proceeding of the international conference of water saving in Mediterranean agriculture and future needs. Valenzano(Italy). Series B. 56(1): 109-120.
 Shahnazari,A., Fulai,L., Anderson,M.N., Jacobsen,S.E and Jensen,C.R. 2007. Effects of partial root-zone drying on yield, tuber size and water use efficiency in potato under field conditions". Field Crops Research. 100:117-124.
Shock,C.C., Feibert,E.B.G and Saunders,L.D. 1998. Potato yield and quality response to deficit irrigation. HortScience. 33.4: 655–659.