شبیه‌سازی عرضه و تقاضا منابع آب زیرزمینی دشت تویسرکان با مدل ویپ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینای همدان، همدان، ایران

2 دانشیار گروه مهندسی آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینای همدان، همدان، ایران

چکیده

دشت تویسرکان به‌عنوان یکی از دشت‌های استان همدان با افت قابل ‌توجهی در آب زیرزمینی روبرو شده است. هدف از این مطالعه شبیه‌سازی عرضه و تقاضای آب زیرزمینی در دشت تویسرکان برای سال پایه (2011)، و تدوین سناریوی‌های افزایش راندمان کل آبیاری، تغییر الگوی کشت منطقه و مدیریت آب شهری و بررسی تأثیر آن‌ها بر عرضه و تقاضای آب زیرزمینی با استفاده از مدل ویپ تا سال 2025  است. بر اساس نتایج حاصله، اگر روند فعلی تقاضا ادامه پیدا کند در سال 2019 آبخوان با خشکی و همه سایت‌های تقاضا با بحران بسیار شدید بی‌آبی مواجه خواهند شد. نتایج سناریوی تغییر الگوی کشت نشان داد که خشک شدن آبخوان تا سال 2022 به تعویق خواهد افتاد. نتایج سناریوی مدیریت آب شهری نشان داد که ذخیره حجمی آبخوان از سال 2012 تا 2020 نسبت به سناریوی مرجع، هر ساله افزایش پیدا کرده و این افزایش تا حداکثر 95/10 میلیون متر مکعب در سال 2020 می‌رسد. مطابق نتایج به دست آمده از سناریوی افزایش راندمان، اگر راندمان کل آبیاری در سایت‌های کشاورزی را به 13/59 درصد برسانیم، نه ‌تنها همه نیازهای آبی سایت‌های تقاضا برآورده خواهد شد بلکه ذخیره حجمی آبخوان سال به سال بهبود خواهد یافت و فاصله بین عرضه و تقاضای آب زیرزمینی به حداقل خود خواهد رسید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Simulation of Groundwater Resources Supply and Demand by Applying WEAP Model in Toyserkan Plain

نویسندگان [English]

  • Meysam Rabanifar 1
  • Abdolahe Taheri Tizro 2
  • Morteza Kamali 1
1 - M.Sc. Graduated of Irrigation and Drainage, Department of Water Engineering, College of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan., Iran
2 Associate Professor, Department of Water Engineering, College of Agriculture, Bu-Ali Sina University., Hamedan., Iran
چکیده [English]

The Toyserkan plain in Hamedan province has faced a significant drop in groundwater levels. The aim of this study is simulation of the groundwater demand and supply for basic year (2011), predicting them to 2025 and defining tree scenarios: 1-Efficiency of irrigation increasing, 2- change of land use, 3- urban water management, and evaluating them effects on groundwater demand and supply by WEAP’s Model. Based on results, if continue demand current trend, the aquifer encounter drought and will occurred intensive critic for all demand sites in 2019. Result of change of land use scenario indicated that will be delayed becoming dry of aquifer to 2022. Urban water management scenario results indicated that groundwater storage in comparison to reference scenario increase annual from 2012 to 2020 and this increase arrive to 10.95 Mm3 in 2020. Based on results of Efficiency of irrigation increasing scenario, if Efficiency of irrigation arrive to 59.13 percent in agricultural sites, not only met all of demand sites water requirement, but also groundwater storage provide annual and gap between of groundwater demand and supply will arrive to minimum of self amount.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Demand and supply
  • WEAP
  • Toyserkan
  • Groundwater
  • Scenario
تیموری،س .1389. برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب با استفاده از مدل WEAP (مطالعه موردی محدوده مطالعاتی مرند. پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.
جلالی، م.ر.، آذرانفر،آ.، افضلی، .1387. توسعه قابلیت‌های برقابی در نرم‌افزار مدیریت یکپارچه منابع آب WEAP. سومین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، دانشگاه تبریز.
دهقان،ز.، دلبری،م.، و محمدرضاپور،ا. 1394. برنامه‌ریزی تخصیص منابع آب تحت سناریوهای مدیریتی در حوضه گرگانرود. نشریه دانش آب و خاک. 3.25: 132-117.
سازمان برنامه و بودجه مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی. 1371. مبانی و ضوابط طراحی طرح‌های آبرسانی شهری. نشریه شماره 117: 6-5.
شرکت سهامی آب منطقه‌ای همدان. 1388. گزارش توجیهی تمدید ممنوعیت توسعه بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی دشت تویسرکان در سال آبی 88-87. وزارت نیرو.
شرکت مهندسین مشاور جاماب .1383. طرح مطالعات برنامه سازگاری با اقلیم خشک و نیمه خشک. گزارش آب مورد نیاز شرب شهری و روستایی. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
شرکت مهندسین مشاور جاماب .1386. طرح مطالعات برنامه سازگاری با اقلیم خشک و نیمه خشک. گزارش آب مورد نیاز شرب شهری و روستایی. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری .1389. ضوابط زیست‌محیطی استفاده مجدد از آب‌های برگشتی و پساب‌ها. نشریه شماره 535: 26.
منزوی،م.ت .1378. آبرسانی شهری. نشر دانشگاه تهران. 26-25.
یزدان‌پناه،ط.، خداشناس،س.ر.، داوری،ک و قهرمان،ب .1387. مدیریت منابع آب حوضه آبریز با استفاده از مدل WEAP (مطالعه موردی حوضه ازغند). مجله علوم و صنایع کشاورزی. ویژه آب و خاک. 1.22: 221-213.
Abrishamchi.A.,  Alizadeh.H and Tajrishi.M. 2007. Water resource management scenario analysis in the Iran, using the WEAP Model. American Journal of Hydrological Science and Technology. 23. 1-4:1-11.
Alfarra,A., Kemp,E., Hotzl,H., Sader,N and Sonneveld,B. 2012. Modeling water supply and demand for effective water management allocation in the Jordan valley. Journal of Agricultural Science and Applications . 1.1:1-7.
Hamlat,A., Errih,M and Guidoum,A. 2012. Simulation of water resource management scenarios in western Algeria watersheds using WEAP model. Arab Journal of Geosci. 6.7: 2225-2236.
Hoff,H., Bonzi,C., Joyce,B and Tielborger,K. 2011. A Water recources tool for the Jordan River basin. Journal of Water. 3: 718-736.