بررسی تأثیر مواد اصلاح کننده بر میزان تبخیر و رطوبت خاک در شرایط گلخانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

یکی از راه­های کنترل و کاهش تبخیر از خاک، استفاده از مواد اصلاح‌ کننده می­باشد. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثر اصلاح کننده­ها بر میزان تبخیر از خاک بود. این پژوهش در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به‌ صورت فاکتوریل بر پایه­ی طرح بلوک­های کامل تصادفی با ۳ تکرار انجام شد. تیمارهای اعمال ‌شده شامل مواد اصلاحی (سوپر جاذب بلور آب، ورمی­کمپوست و بقایای جو) در چهار سطح (صفر، 01/0، 03/0 و 05/0 درصد) به خاک لوم در گلدان­هایی به وزن پنج کیلوگرم ریخته شدند. با افزودن آب در مدت 4 ماه، رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی ثابت نگه­داری شد. سپس مقدار تبخیر در اردیبهشت و مرداد 1394 در هر گلدان به صورت وزنی اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد بین تیمارهای مورد استفاده اختلاف معنی‌داری در میزان تبخیر وجود نداشت، اما پس از پایان اندازه­گیری تبخیر و توقف آن در هر دو ماه، سوپر جاذب کم­ترین مقدار تبخیر و هدر رفت آب و بیش­ترین مقدار رطوبت باقی‌مانده در خاک را دارا بود. هم­چنین افزودن اصلاح کننده­های آلی باعث افزایش میزان MWD در خاک شدند. با توجه به عدم تفاوت معنی­دار در میزان تبخیر و هزینه زیاد تهیه این مواد، کاربرد بقایای جو و ورمی­کمپوست برای کنترل میزان تبخیر توصیه می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study the Effect of Soil Modifiers on Soil Moisture and Evaporation in Greenhouse Condition

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Shahraki 1
  • Hojat Emami 2
  • Amir Fotovat 2
  • Ali Reza Astaraei 2
1 M.Sc. Student of Soil Science Department, Faculty of Agricultural, Ferdowsi University of Mashhad., Mashhad., Iran
2 Associate Professor, Department of Soil Science, Agriculture College of Ferdowsi University of Mashhad, Respectively., Mashhad., Iran
چکیده [English]

Application the modifiers is one of the ways to control and reduce evaporation from the soil. The aim of this study was to evaluate the impact of the amendments on amount of evaporation from the soil. This research was carried out as a randomized complete block design with three replications and factorial arrangement in faculty of agriculture in Ferdowsi University of Mashhad. The treatment including amendments (water crystal super absorbent, Vermi Compost and barely residues) at four levels (0, 0.01, 0.03 and 0.05 wt %), were mixed with a loamy soil and filled into pots of 5 Kg. By addition the water during 4 months, soil moisture was retained at constant content of field capacity. Then he evaporation rate was measured in April and August 2015 through the daily weight of the pots. The results showed that there was no significant differences between treatments in the rate of evaporation, but at the end of evaporation measurement and its cessation both in April and August, super absorbent had the least amount of evaporation and water loss and maximum amount of moisture in the soil. Also, organic modifiers increased soil aggregation and MWD. Due to non significant difference between amendments in the rate of evaporation from soil and high cost of super absorbent, application of barely residue and vermin- compost is recommended for controlling the evaporation rate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • evaporation
  • Soil water
  • Super absorbent
  • Vermi-compost
  • Barely residue

مراجع

جعفری،م.، علی،م و طویلی،ع. ۱۳۹۱. کاربرد هیدروژل­های سوپرجاذب بر قدرت نگهداری رطوبت خاک و استقرار گیاه مرتعی آتریپلکس در مناطق خشک. مجله تحقیقات منابع تجدیدشونده. ۳.۲: ۱۱-۱۸.
خلیل پور،ا.، طباطبایی،ح.، شریفی،ر.، شریفی،ب.، علیخانی،س و فتاحی،م. ۱۳۸۴. تأثیر سوپرجاذب­ها برافزایش کارایی مصرف آب در نهال کاج. مجموعه مقالات دومین کنفرانس سراسری آبخیزداری و مدیریت منابع آب و خاک. دانشگاه شهید باهنر کرمان. ۱۶۰۹-۱۶۱۷.
دشت بزرگ،ع.، صیاد،غ.ع.، کاظمی­نژاد،ا و مسگرباشی،م. ۱۳۹۲. تأثیر اندازه‌های مختلف ذرات یک پلیمر سوپرجاذب بر ظرفیت نگهداشت آب در دو خاک با بافت­های مختلف. مجله علمی کشاورزی (مهندسی زراعی). ۳۶.۱:۶۵-۷۵.
امامی،ح.، آستارایی،ع.ر، مهاجرپور،م و فرحبخش،ع. 1391. تاثیر اصلاحگرها بر میزان نگهداشت آب در مکش­های گوناگون یک خاک شور-سدیمی. بوم شناسی کشاورزی، ۲.4: 104-111.
دین‌پژوه،ی و جهانبخش،س. ۱۳۸۷. بررسی تبخیر-تعرق گیاه مرجع در ایران با استفاده از روش هارگریوز. مجموعه مقالات سومین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران. 25-23 مهر. تبریز، ایران.
رحیم‌پور،ا.، بشارت،س.، رضایی،ح. ۱۳۸۷. استفاده از GSI در برآورد تبخیر و تعرق به روش پرایسلی-تیلور در حوضه نازلو چای. مجموعه مقالات سومین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران. 25-23 مهر. تبریز، ایران.
زاهدی،م و بیاتی خطیبی،م. ۱۳۸۹. هیدرولوژی، ویرایش اول، چاپ دوم. 120صفحه.
زنگویی نسب،ش.، امامی،ح.، آستارایی،ع و یاوری،ع. ۱۳۹۱. تأثیر مقادیر مختلف سوپرجاذب و دور آبیاری بر برخی خصوصیات فیزیکی خاک و شاخص دمایی رشد گیاه آتریپلکس. مجله پژوهش آب در کشاورزی. ۲۶.۲: ۲۱۱-۲۲۳.
سیددراجی،س.، گلچین،ا و احمدی،ش. ۱۳۸۹. تأثیر سطوح مختلف سوپرجاذب آ۲۰۰ و شوری خاک بر ظرفیت نگهداشت آب در سه بافت لومی، شنی و رسی. نشریه آب وخاک (علوم و صنایع کشاورزی). ۲۴.۲: ۳۰۶-۳۱۶.
عابدی کوپانی،ج و مس­فروش،م. ۱۳۸۸. ارزیابی کاربرد پلیمر سوپرجاذب بر عملکرد و کارآیی مصرف آب و ذخیره عناصر غذایی در خیار گلخانه­ای. مجله آبیاری و زهکشی ایران. ۲.۳: ۱۰۰-۱۱۱.
عنایتی،م.ج و روستا،ک. ۱۳۹۲. اثر مواد اصلاح‌کننده آلی و معدنی بر میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها. مجله پژوهش­های آبخیزداری. ۹۸: ۲۴-۳۳.
کریمی،ا. ۱۳۸۰. بررسی اثر ماده اصلاحی سوپرجاذب آب بر مصرف آب و رشد گیاه آفتابگردان. مجله بیابان. ۱.۶: ۱۹-۳۴.
کمالی،غ و خزانه­داری،ل. ۱۳۸۱. تحلیل خشک‌سالی اخیر مشهد با به‌کارگیری بعضی از شاخص­های خشک‌سالی. نشریه نیوار. ۴۴ و ۴۵: ۷۹-۹۳.
Annabi,M., Houot,H., Francou,F., Poitrenaud,M and Le Bissonnias,Y. 2007. Soil Aggrregate Stability Improvement with Urban Composts of Different Maturities. Soil Science Society of America Journal. 71: 413-423.
Azarmi,R, Sharifi,Z and Satari,M.R. 2008. Effect of vermicompost on growth, yield and nutrition status of tomato (Lycopersicumesculentum). Pakistan Journal of Biological Sciences. 11.14: 1797-1802.
Burt,C.M., MutzigerA., Howes,D.J and Solomon,K.H. 2002. The effect of stubble and mulch on soil evaporation. Irrigation training and research center BioResource and Agricultural engineering Dept. California polytechnic state university san Luis obis. CA 93407-805-756-2433.
Buyer,J.S., Teasdale,J.R., Roberts,D.P., Zasada,I.A., Maul,J.E. 2010. Factors affecting soil microbial community structure in tomato cropping systems. Soil Biology Biochemistry. 42: 831-841.
Edwards,C.A. 1995. Historical overview of vermicomposting. Biocycle. 36: 56–58.
Edwards,C.A and Burrows,I. 1988. The potential of earthworm composts as plant growth media. In: Edwards, C.A., and Neuhauser, E. (Eds.), Earthworms in Waste and Environmental Management. SPB Academic Press, The Hague, the Netherlands. 21–32.
Edwards,C.A., Arancon,N.Q., Magdo,F., and Weil,R. 2004.Interactions Among Organic Matter, Earthworms and Microorganisms inPromoting Plant Growth. 11: 327–376.
Fortuna,A., Harwood,R.R and Paul,E.A. 2003. The effects of Compost and Crop Rotation on Carbon Turnover and the Particulate Organic Matter Fraction. Soil Science. 168.6: 434-444.
Hou,X.Y., Wang,F.X., Han,J.J., Kang,S.Z., and Fena,S.H. 2010. Duration of plastic mulch for potato growth under irrigation in an arid region of northwest China. Agricultural and Forest Meteorology. 150: 115-121.
Kemper,W.D and Rosenau,R.C. 1986. Aggregate stability and size distribution. In: Klute A. (ed), Methods of soil analysis. Part1. Agronomy monographs, 9. America Society of Agronomy, Madison, WI.
Khotabaei,M., Emami,H., Astaraei,A.R and Fotovat,A. 2013. Improving Soil Physical Indicators by Soil Amendment to a Saline-Sodic Soil. Journal of Desert, 18: 73-78.
Mahesewarappa,H.P., Nanjappa,H.V and Hegde,M.R. 1999. Influence of Organic Manures on Yield of Arrowroot, Soil Physico-Chemical and Biologycal Properties When Grown as Intercrop in Coconut Garden, Annals of Agricultural Research. 20: 318-323.
Marinari,S., Mascianodaro,G., Ceccanti,B., and Grego,S. 2000. Influence of organic and mineral fertilizers on soil biological and physical properties. Bioresource Technology. 72: 9-17.
Maurya,P.R and Lal,R. 1981. Effects of different mulch materials and soil properties an moisture on the root growth and yield of maize and cowpea. Field Crops Research. 4. 33-45.
Michigan,J. 2006. Hydrogel Polymer Effects on Available Water Capacity and Percolation of Sandy Soils at Al-Hassa, Saudi Arabia. Published by the American Society of Agricultural and Biological Engineers.
Pascual,J.A., Hernandez,T and Garcia,C. 1999.  Lasting Microbiological andBiochemical Effect of the Addition of Municipal Solid Waste to an Arid Soil, Biology and Fertility of Soils. 30: 1-6.
Sarkar,S., Pramanik,M and Goswami,S.B. 2007.  Soil temperature, water use and yield of yellow sarson (Brassica napus, varglauca) in relation to tillage intensity­ and mulch management under rainfed lowland ecosystem in eastern India. Soil and Tillage Research. 93: 94–101.
Soler-Rovira,J., Usano-Martines,M.C., Fuentes-Prieto,I., Arroyo-Sanz,J.M and Onzalez-Torres,F.G. 2006. Retention and Availability of Water of Different Soils Amended With Superabsorbent Hydrogels. Department of Agronomy, Escuela Universitaria de Ingenieri atecnica Agricola, Universidad Politecnica de Madrid, Spain.
Tejada,M., Garcia Martinez,A.M and Parrado,J. 2009. Effect of Vermicompost and Composted with Beet Vinass on soil properties, Soil losses and Soil Restoration. Catena. 77.3: 238-247.
Vijayalakshimi,M., Nemichandrappa,K., Sreenivas,R and Ayyanagowdar,M.S. 2012. Effect of polymers on moisture retention and soil water holding capacity. Karnataka Journal Agriculture Science 25.4: 469-471.
Xi,L., He,J.Zh., Hughes,J., Liu,Y.R and Zheng,Y.M. 2014. Effects of Super absorbent Polymers on a Soil-Wheat System in the Field. Applied Soil Ecology. 73: 58-63.
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 56
خرداد و تیر 1395
صفحه 252-261

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار