بررسی راهبرد تجارت آب مجازی محصولات زراعی و باغی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، عضو هیات علمی، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد.

2 دانشجوی دکتری اقتصادکشاورزی، سیاست و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران.تهران، ایران

چکیده

امروزه مسئله­ی کمبود آب با توجه به تغییرات اقلیمی و توزیع نامتوازن نزولات جوی در اکثر مناطق و کشورها از جمله ایران، به یک نگرانی جدی تبدیل شده و مهم­ترین مانع توسعه اقتصادی این کشورها محسوب می­شود. تجارت به مثابه­ی ابزاری در جهت جلوگیری از خروج غیرضروری منابع آبی، با تمرکز بر استراتژی تجارت آب مجازی، می­تواند نقش مهمی در دست­یابی به توسعه­ی اقتصادی کشورها ایفا می­کند. هدف از مطالعه­ی حاضر بررسی تجارت محصولات باغی و زراعی به لحاظ رویکرد آب مجازی می­باشد. در این راستا، تلاش شده است ابتدا صادرات و واردات هر یک محصولات زراعی و باغی در سال 1393، از دیدگاه نظریه تجارت آب مجازی تجزیه و تحلیل و سپس پیشنهادات راهبردی درباره­ی مدیریت بهینه منابع آبی کشور ارایه شد. نتایج نشان می­دهد کشور ایران با انجام تجارت در زیر بخش زراعت و باغبانی در سال 1393 با ورود محصولات به کشور به میزان 35/9719 میلیون مترمکعب آب از منابع آب داخلی حفظ و صرفه­جویی کرده ­است که می­تواند با استفاده از آن در صنعت، با ارزش افزوده­ی بیش­تری ارزآوری کند. همچنین با توجه به سهم قابل توجه مبادلات کالاهای کشاورزی از تجارت و سنتی بودن نظام بهره­برداری که به دنبال آن مصرف غیربهینه منابع از جمله منبع آب را به دنبال دارد، پیشنهاد می­شود به مسئله­ی تجارت بر مبنای آب مجازی به­عنوان استراتژی راهبردی، در جهت بهبود کارایی آب و صرفه­جویی در منابع توجه شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Considering Virtual Water Trade Strategy of Crops and Horticultural Products in Iran

نویسندگان [English]

  • Narges Salehnia 1
  • Mahdi Bastani 2
1 Assistant Professor of Economics, Economics Department, Ferdowsi University of Mashhad
2 PhD student, Agricultural Economics, University of Tehran., Tehran., Iran
چکیده [English]

Nowadays, water scarcity due to the climate change and uneven distribution of rainfall in most regions and countries, including Iran, has become a serious concern and the most important obstacle to the country's economic development. Trade, as a means to avoid unnecessary water resources outflow, with a focus on virtual water trade strategy, can play a key role in achieving economic development.  This study aims at assessing the virtual water approach in terms of trade in agricultural and horticultural crops. In this regard, the export and the import of each horticultural and agricultural crops in 1393, has been analyzed from the point of virtual water trade theory; Then some strategic recommendations has been presented about optimal management of water resources. Results shows that, in 1393, Iran has traded in the horticultural and agricultural subsectors with crops importing; In essence of this issue it has saved the amount of  9719.35 million cubic meters of domestic water resources which can be used in industry and can make more added values. Moreover, according to the significant contribution of agricultural commodities exchanges in trade, and especially the traditional operating system which then leads to suboptimal use of resources like water, virtual water-based trade can be mentioned as a strategy with an effective role in improving water efficiency and saving resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Import
  • Export
  • virtual water
  • trade balance

مراجع

اداره گمرک جمهوری اسلامی ایران. ۱۳۹۳ آمار سالیانه www.irica.gov.ir
شهرستانی، ح. ۱۳۹۳، سازماندهی و مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی، فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع
طبیعی، سال دوازدهم، شماره ۴۵: ۳۷-۴۱ وزارت جهاد کشاورزی جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۳. بانک اطلاعات www . dhagri . maj . ir زراعت، طرح ترویجی بهبود مدیریت و وزارت جهاد کشاورزی، ۱۳۹۲. گزارش  مصرف بهینه آب در فرایند تولید محصولات کشاورزی
Allan J.A. 1993. Fortunately there are substitutes for water otherwise our hydro-political futures would be impossible. In: ODA, Priorities for water resources allocation and management, ODA, London: 13-26.
Allan J.A. 2003. Virtual Water Eliminates water wars? A case study from the Middle East; in Hoekstra ed. Dinesh,M.K., Singh,O.P. 2005. Virtual water in global food and water policy making is there a need for rethinking? Water Resources Management. 196:759-789.
Earle, A and Turton, A., 2003. The virtual water trade arniangst countries of the SADC, THE Delft, The Netherlands. Research Report Series. 12.1: 183-200.
El-Sadek, A. 2010. Virtual Water Trade as a Solution for Water Scarcity in Egypt. Water Resource Management, 24.1: 2437-2448.
FAO. 1992. Cropwat software. Manual. Available at: http://www.tao.org/land-water/databases-andsoftware/cropwat/en/
Food and Agricultural Organization of the United | Nations. 2014. Trade Statistics, Available at: Http://www.fao.org/faostat/en/#data/TP.
Haddadin, M.J. 2003. Exogenous water: A conduit to globalization of water resources. Proceedings of the International Expert meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12, IHE, Delfi, the Netherlands. 159-169.
Hoekstra, A.Y. 2003. Virtual Water Trade. Proceedings of the International Expert meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12, IHE, Delft, the Netherlands. 13-23.
Hoekstra, A.Y., Hung.P.Q. 2003. Virtual water trade: a quantification of virtual water flows between nations in relation to international crop trade. Proceedings of the International Expert meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12, IHE, Delft, the Netherlands. 25-47.
Horlemann,L and Neubert,s. 2007. Virtual Water Trade: A realistic concept for resolving the water crisis? German Development Institute (DIE).
Meissner, R. 2003. "Regional food security and virtual water: Some natural, political and economic implications. Proceedings of the International Expert meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12, IHE, Delft, the Netherlands. 201-219.
Mekonnen, M and Hoekstra A.Y. 2001. The green, blue and grey water footprint of crops and derived crop products. Hydrology and Earth System Sciences (HESS). 15: 1577-1600. Mohammadi Kanigolzar,M., Daneshvar Ameri,J and Motee, N. 2014. Virtual Water Trade as a Strategy to Water Resource Management in Iran. Journal of Water Resource and Protection 6.1: 141-148.
Nakayama, M. 2003. Implications of virtual water concept on management of international water systems, cases of two Asian international river basins. Proceedings of the International Expert meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12, IHE, Delft, the Netherlands. 237-239.
Renault,D. 2003. Value of virtual water in food: Principles and virtues. Proceedings of the International Expert meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12, IHE, Delft, the Netherlands. 77-91.
Sadeghi, A., Karim Koshte,M.H., Mohaidin, G.H., Khodabakhsh.M and Hashemi, S.R. 2012. Estimation of Irrigation Water Demand Function for Tomato in Iran. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 4.12:760-769.
Salvatore D. 2007. International economics. Wiley.J. The University of California, 838 pages. Saouma E. 1993. The state of food and agriculture: water policies and agriculture. FAO, Rome (Italy) (FAO Agriculture Series number. 26.
United Nations Development Programme. 2006. Human development report 2006: Beyond scarcity -power poverty and global water crisis, Basingstoke, UK: Palgrave Macmilan.
Warner, J. 2003. Virtual water - virtual benefits? Scarcity, distribution, security and conflict reconsidered. Proceedings of the International Expert meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12, IHE, Delft, the Netherlands. 125-135.
Wichelns, D. 2001. The role of 'virtual water' in efforts to achieve food security and other national goals, with an example from Egypt. Agricultural Water Management. 49:131-151.
World Water Council. 2004. E-Conference Synthesis: Virtual Water Trade - Conscious Choices, March 2004. Marseille, France.
 
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 11، شماره 5 - شماره پیاپی 65
آذر و دی 1396
صفحه 750-762

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار