شبیه‌سازی عملکرد زهکش‌های زیرزمینی هم امتداد و عمود بر جهت آبیاری با استفاده از مدل DRAINMOD

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

2 دانشیار مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

3 دانشیار گروه آبیاری و زهکشی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

در مرحله طراحی سیستم­های زهکشی زیرزمینی، معمول است که جهت اجرای عملیات آبیاری سطحی در مزرعه، به صورت عمود بر امتداد کارگذاری لوله­های زهکش زیرزمینی در نظر گرفته شود، اما در عمل ممکن است آبیاری به موازات امتداد زهکش­ها صورت گیرد. هدف این تحقیق، شبیه­سازی عملکرد سیستم­های زهکشی زیرزمینی در امتداد و عمود بر جهت آبیاری، با استفاده از مدل DRAINMOD بود. به همین منظور از داده­های اندازه­گیری شده (مشتمل بر سطح ایستابی و دبی زهکش­ها) در چهار واحد آزمایشی، واقع در یکی از پروژه­های آبیاری و زهکشی دشت میان­آب استان خوزستان استفاده شد. در دو واحد (هر واحد با پنج خط زهکش زیرزمینی)، عملیات آبیاری هم امتداد با جهت زهکش­ها و در بقیه، آبیاری عمود بر جهت زهکش­های زیرزمینی به اجرا درآمده بود. برای مقایسه مشاهدات و نتایج به­دست آمده از مدل و عملکرد آن در شبیه­سازی سطوح ایستابی هر دو تیمار، واسنجی و صحت­سنجی انجام شد. جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) در دوره­های واسنجی و صحت­سنجی تیمار زهکشی عمود بر جهت آبیاری به­ترتیب برابر با 25/10 و 97/12 و در تیمار زهکشی به­موازات جهت آبیاری برابر با 04/13 و 87/13 بود. این مقادیر بیان­گر آن بود که مدل در شبیه­سازی سطوح ایستابی هر دو تیمار عملکرد موفقیت آمیزی داشته است. همچنین با توجه به اینکه در واحدهای آزمایشی، آبیاری بر اساس حقابه تخصیص یافته صورت می­گرفت و شرایط کم­آبیاری بر آنها اعمال شده بود، امکان آبیاری کامل واحدهای آزمایشی در سه راندمان آبیاری 33%، 40% و 45% و عکس­العمل سیستم زهکشی در این شرایط با استفاده از مدل بررسی شد. نتایج شبیه­سازی نشان داد در راندمان آبیاری 45% زهکش­ها قادر به کنترل موفقیت­آمیز سطح ایستابی بوده و در این راندمان، آبیاری کامل میسر خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Simulation of subsurface drains performance along and perpendicular to the irrigation direction by the DRAINMOD model

نویسندگان [English]

  • zahra Khaleghi 1
  • alireza Hassanoghli 2
  • seyed majid mirlatifi 3
1 M.Sc. Graduated of Irrigation and Drainage Engineering, Tarbiat Modares University
2 Associate Professor, Agricultural Engineering Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization. Karaj
3 Associate Professor, Dept. of Irrigation and Drainage Engineering, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

At designing stage of subsurface drainage systems, the direction of surface irrigation is considered perpendicular to the orientation of drain pipes. However in practice, irrigation might be conducted alongside the subsurface drains for executive reasons. The purpose of this study is to simulate and compare the performance of subsurface drainage along and perpendicular to the irrigation by the DRAINMOD model. Therefore, measured data from 4 experimental units (including water table and drains discharge) in one of the irrigation and drainage projects in Mian-Aab plain of Khuzestan province was utilized. Irrigation was perpendicular to subsurface drains in 2 units (each unit contains 5 lines of subsurface drains) and parallel in the others. To compare the observations and results of the model, operation of the model in simulating water table in both treatments were calibrated and validated. Root Mean Squared Error (RMSE) in the calibration and validation periods for treatment in which drainage is perpendicular to irrigation was respectively 10.25 and 12.97, and in treatment with parallel drains to the irrigation direction was 13.04 and 13.87. These values represent success of the model in simulation of water table in both treatments. Since, irrigation is conducted based on allocated water rights in the experimental units with deficit irrigation conditions; possibility of full irrigation in the units is investigated at irrigation efficiency of 33%, 40% and 45% by the model. The results of simulation showed that drains can successfully control water table at irrigation efficiency of 45% and full irrigation might be possible in this irrigation efficiency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • DRAINMOD model
  • Irrigations direction to drainage
  • Khuzestan
  • Subsurface drainage
  • Water table fluctuation

مراجع

بابازاده،ح.، خدادادی دهکردی،د.، رفیعی نیا،ا.، شمس نیا،س و نوروزی اقدم،ا. 1389. ارزیابی سیستم زهکش زیرزمینی نخیلات آبادان از نظر زهاب خروجی و تأثیر آن بر نوسانات سطح ایستابی با استفاده از مدل DRAINMOD. مجله دانش آب و خاک. 1/20. 3: 198-185.
سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور. 1384. دستورالعمل تعیین هدایت هیدرولیک خاک به روش­های مختلف. معاونت امور فنی، نشریه شماره 322.
سمیع پور،ف.، محمدی،ک.، مهدیان،م. و ناصری،ا. 1389. ارزیابی مدل­های زهکشی SWAP و DRAINMOD به منظور تعیین عمق و فاصله بهینه زهکش­ها بر اساس بیش­ترین عملکرد محصول و کم­ترین مقدار خروجی زهاب. مجله آبیاری و زهکشی ایران. 4.3: 386-375.
عزیزی،آ. و حسن­اقلی،ح. 1394. مقایسه عملکرد لترال­های زهکشی احداثی در امتداد و عمود بر جهت آبیاری. گزارش پژوهشی نهایی: مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج. ایران.
علیزاده،ا. 1384. زهکشی جدید، چاپ اول. مشهد: انتشارات دانشگاه امام رضا (ع).
Barkle,G.F., Brown,T.N., Painter,D.J and Singleton, P.L. 1998. Hydrology models DRAINMOD and SWIM applied to large soil lysimeters with artificial drianage. Austrailian Journal of Soil Research. 36.5: 783-797.
Haan,P.K. and Skaggs,R.W. 2003. Effect of parameter uncertainty on DRAINMOD predictions: I. Hydrology and yield. Transactions of  the ASAE. 46.4: 1061-1067.
Kameka,A.R. 2009. The impacts of drainage water management on water table depth, drain flow and yield. Ph.D. thesis. Purdue University.
Ma,L., Malone,R.W., Heilman,P., Jaynes,D.B., Ahuja,L.R. and Saseendran,S.A. 2007. RZWQM simulated effects of crop rotation, tillage and controlled drainage on crop yield and nitrate-N loss in drain flow. Geoderma. 140: 260-271.
Malota,M. and Senzanje,A. 2015. Modeling mid-span water table depth and drainage discharge dynamics using DRAINMOD 6.1 in a sugarcane field in Pongola, South Africa. Water S.A. [online] 41.3: 325-334.
Sands,G.R., Jin,C.X., Mendez,A., Basin,B., Wotzka,P. and Gowda,P. 2003. Comparing the subsurface drainage flow prediction of the DRAINMOD and ADAPT models for cold climate. Transactions of the ASAE. 46.3: 645-656.
Sinai,G. and Jain,P.K. 2005. Evaluation of DRAINMOD for predicting water table heights in irrigated fields at the Jordan Valley. Journal of Agricultural Water Management. 79: 137-159.
Skaggs,R.W. 1978. A water management model for shallow water table soils. Technical Report No. 134. Raleigh, N.C: North Carolina State University, Water Resources Research Institute.
Skaggs,R.W. 1980. DRAINMOD Reference Report: Methods for design and evaluation of drainage water management system for soils with high water tables. United State Department of Agriculture.
Skaggs,R.W. 1982. Field evaluation of a water management simulation model, DRAINMOD. Transacations of the ASAE. 25.3: 666-674.
Skaggs,R.W., Youssef,M.A. and Chescheir,G.M. 2012. DRAINMOD: model use, calibration and validation. Transactions of the ASABE. 55.4: 1509-1522.
Workman,S.R., Skaggs,R.W., Parsons,J.E. and Rice,J. 1986. DRAINMOD Users Manual. Biological and Agricultural Engineering Department, North Carolina State University, Raleigh, North Carolina, USA, p. 90.
Youssef,M.A., Skaggs,R.W., Gilliam,J.W.  and Chescheir,G.M. 2006. Field evaluation of a model for predicting nitrogen losses from drained lands. Journal of Environmental Quality. 35.6: 2026-2042.
Zhiming,Q., Singh,R., Helmers,M and Zhou,X. 2015. Evaluating the performance of DRAINMOD using soil hydraulic parameters derived by various methods. Journal of Agricultural Water Management.155: 48-52.
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 11، شماره 6 - شماره پیاپی 66
بهمن و اسفند 1396
صفحه 1130-1142

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار