(Sorghum bicolor L.) برآورد تبخیر - تعرق واقعی و ضریب گیاهی گیاه سورگوم در اقلیم خشک کرمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

2 استادیار بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

تبخیر - تعرق یکی از مولفه­های مهم جهت برنامه­ریزی و مدیریت بهینه­ی منابع آب در شرایط خشک و نیمه­خشک می­باشد. یکی از گیاهان مقاوم به این شرایط، گیاه سورگوم (Sorghum bicolor L.) بوده که در چنین شرایطی برای تولید علوفه، مناسب می­باشد. پژوهش حاضر در ماه­های خرداد تا مهر سال 1394 منطبق بر فصل گرم سال در اقلیم خشک کرمان، به منظور تعیین تبخیر - تعرق واقعی (ETc) و ضریب گیاهی (Kc) این گیاه صورت گرفته است. برای اندازه­گیری ETc از یک لایسیمتر زهکش­دار واقع در مزرعه­ی تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان و رابطه­ی بیلان آبی حاکم بر آن استفاده­گردید. همچنین، میزان تبخیر - تعرق مرجع (ETo) از رابطه­ی استاندارد پنمن- مانتیث- فائو تعیین شد. نتایج نشان داد که مقدار تبخیر - تعرق گیاه سورگوم از لایسیمتر 7/680 میلی­متر و مقدار ETo برآورد­شده با روش پنمن- مانتیث- فائو 3/744 میلی­متر می­باشد. در این پژوهش، Kc سورگوم در چهار مرحله­ی رشد گیاه (مراحل اولیه، توسعه، میانی و پایانی) در این اقلیم به ترتیب 58/0، 92/0، 12/1و 98/0 برآورد گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Estimation of Actual evapotranspiration, Crop Coefficients of Sorghum (Sorghum bicolor L.) in the Arid Climate of Kerman

نویسندگان [English]

  • Samira Rahnama 1
  • Bahram Bakhtiari 2
  • Abbas Rezaie Estakhroeih 2
1 M. Sc. Student of Water Resources Management, Water Engineering Department., College of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
2 Assistant Professor, Department of Water Engineering, Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
چکیده [English]

Evapotranspiration is one of the important components for the planning and management of water resources, especially in arid and semi-arid areas. Sorghum (Sorghum bicolor L.) is a plant that is resistance to this condition and it is suitable for forage production. Experiments were carried out in the months of May to October 2015 in accordance with the warm season in the climate of Kerman, to determine the actual evapotranspiration (ETc) and crop coefficients (Kc) of the plant. For measurement of ETc, the prevailing water balance equation and a drainage lysimeter that is located in research farm of Shahid Bahonar University of Kerman were used. Also, the reference evapotranspiration (ETo) was determined from standard FAO-Penman-Monteith equation. The results showed that the amount of sorghum Actual evapotranspiration (ETc) from lysimeter was 680.7 mm. Also, plant reference evapotranspiration (ETo) using FAO-Penman-Monteith was 744.3 mm. In this study, crop coefficients in four stages of plant growth (initial, development, middle and end) of sorghum in this climate were determined to be as 0.58, 0.92, 1.12 and 0.98 respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crop coefficient
  • Forage Crops
  • Kerman
  • Lysimeter
  • Water Requirement

مراجع

بختیاری،ب.ف.، خانجانی،م.ج.، علیزاده،ا.، کمالی،غ و تراز،ح. 1380. محاسبه­ی تبخیر - تعرق روزانه گیاه مرجع و مقایسه­ی آن با مقدار اندازه­گیری شده توسط لایسیمتر الکترونیکی. اولین کنفرانس ملی بررسی راه­کارهای مقابله با بحران آب، زابل، دانشگاه زابل، 9-10 اسفند، 485-496.
بختیاری،ب.، لیاقت،ع.، خلیلی،ع.، خانجانی،م.ج. 1388. ارزیابی دو مدل ترکیبی برآورد تبخیر - تعرق مرجع چمن در بازه­ی زمانی ساعتی (مطالعه­ی موردی اقلیم کرمان). علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک. 13.50: 13-26.
پورمحمدی،س.، دستورانی،م.ت.، چراغی،س.ع.م.، مختاری،م.ح و رحیمیان،م.ح. 1389. ارزیابی و برآورد اجزای بیلان آبی در حوزه­های مناطق خشک با به­کارگیری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه­ی موردی: حوزه­ی آبخیز منشاد یزد). مجله آب و فاضلاب، 3: 99-108.
خلیلی­محله،ج.، تاج­بخش،م.، فیاض­مقدم،ا و سیادت،ع.ا. 1386. تأثیر تراکم بوته بر ویژگی­های کمی و کیفی هیبرید­های سورگوم علوفه­ای در کشت دوم. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی. 75: 59-67.
فرشی،ع.ا.، شریعتی،م.ر.، جارالهی،ر.، قائمی،م.ر.، شهابی­فر.م و تولایی،م.م. 1376. برآورد آب مورد نیاز گیاهان عمده زراعی و باغی کشور (جلد اول گیاهان زراعی). نشر آموزش کشاورزی، زراعت جهاد کشاورزی، 629 ص.
فومن،ع.، قنادها،م.ر.، حسین­زاده،ع و شکیب،ع.م. 1385. بررسی صفات کمی و کیفی ارقام جدید سورگوم علوفه­ای در چین­های مختلف. نهال و بذر. 22.2: 215-224.
علیزاده،ا.، کمالی،غ. 1387. نیاز آبی گیاهان در ایران. موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم، 228 ص.
کاظمی­اربط،ح.ا. 1388. زراعت خصوصی (غلات). انتشارات نشر مرکز دانشگاهی، چاپ اول، 254ص.
وحیدی،ح.، خواجویی­نژاد،غ.، رضایی،ع و عبدالشاهی،ر.ا. 1391. تعیین نیاز آبی و ضریب گیاهی سورگوم در منطقه­ی کرمان. سومین همایش ملی مدیریت جامع منابع آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، 20-21 شهریور، ص 1-7.
Allen,R.G and Pruitt,W.O. 1986. Rational use of the FAO Blaney-Criddle formula. Journal of Irrigation and Drainage of Engineering. ASCE. 112.2:139-155.
Allen,R.G., Pereira,L.S., Raes,D and Smith,M. 1998. Crop Evapotranspiration: Guidelines for Computing Crop Water Requirements. Irrigation and Drainage Paper 56. Food and Agricultural Organization of the United Nations, Rome, 300 p.
Allen,R.G., Smith,M., Pereira,L.S and Perrier,A. 1994. An Update for the Calculation of Reference Evapotranspiration. ICID Bull., 43.2:35-92.
Bakhtiari,B., Ghahreman,N., Liaghat,A.M and Hoogenbom,G. .2011. Evaluation of Grass Reference Evapotranspiration Models for a Semiarid Envionmet Using lysimeter Measurements, Journal of Agricultural Science and Technology. 13.2:223-237.
Box,G.E.P., Hunter,W.G and Hunter,J.S. .1989. Statistic Para Investigators. Reverte Pub. Barcelona.
Doorenbos,J and Pruitt,W.O. 1977. Crop Water Requirement. FAO Irrigation and Drainage Paper, No.24, Food and Agriculture Organization of United Nations. Rome, Italy.
Farre,I and Faci,J.M. 2006. Comparative response of maize (Zea mays L.) and sorghum (Sorghum bicolor L. Moench) to deficit irrigation in a Mediterranean environment. Agriculture Water Management. 83:135-143.
Jensen,M.E and Haise,H.R. 1963. Estimating evapotranspiration from solar radiation, Journal of Irrigation and Drainage. ASCE. 89:15-41.
Lopez-Urrea,R., Martinez-Molina,L., DelaCruz,F., Montoro,A., Gonzalez-Piqueras,J., Odi-Lara,M and Sanchez,J.M. 2016. Evapotranspiration and Crop Coefficients of Irrigated Biomass Sorghum for Energy Production, Irrigation Science. 34.4:287-296.
Mullet,J.E., Klein,R.R and Klein,P. 2001. Sorghum Bicolor an Important Species Comparative Grass Genomics and Sours of Beneficial Genes for Agriculture, Current Opininon Plant Biology. 5: 118-151.
Piccinni,G., Ko,J., Marek,T and Howell,T. 2009. Determination of Growth-Stage-Specific Crop Coefficients (Kc) of Maize and Sorghum. Agricultural Water Management. 96: 1698-1704.
Shenkut,A., Tesfaye,K., Abegaz,F and Hordofa,T. 2013. Determination of Water Requirement and Crop Coefficient for Sorghum (Sorghum bicolor L.) at Melkassa, Ethiopia, East African Journal of Sciences. 7.10:41-50.
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 62
خرداد و تیر 1396
صفحه 219-228

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار