بررسی عوامل تأثیرگذار بر مؤلفههای کیفیت آب رودخانه قره‌سو استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

کیفیت آب رودخانه از جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی حائز اهمیت بوده و ضرورت لحاظ آن در برنامه‌ریزی‌های مدیریت منابع آب و ارزیابی سلامت حوضه‌های آبخیز کاملاً احساس می‌شود. پژوهش حاضر به بررسی کیفیت آب رودخانه قره‌سو در استان گلستان به روش توصیفی- مقطعی با استفاده از آمار متغیرهای کیفی و پارامترهای بیولوژیکی آب در ایستگاه‌های هیدرومتری واقع بر رودخانه قره‌سو در بازه زمانی 1380 تا 1393 پرداخته و نمای کلی از ارتباط و منابع متغیرهای فیزیکو شیمیایی فراهم می‌آورد. بر اساس نتایج تجزیه‌های شیمیایی و ترسیم نمودارهای شولر، ویلکوکس و پایپر، نشان می‌دهد که کیفیت آب رودخانه قره‌سو به علت غلظت بالای یون‌های سولفات، سدیم و کلر بر طبق نمودار شولر به لحاظ شرب، نامناسب است و به لحاظ کشاورزی، بر طبق نمودار ویلکوکس در‌طبقه‌بندی 1S3C که معرف کیفیت متوسط است، قرار می‌گیرد. همچنین با توجه به نمودار پایپر که نشان‌دهنده تیپ هیدروشیمایی آب است، تیپ کیفی آب را از نوع کلسیم-منیزیم- کلرید معرفی نمود. به منظور ارتقاء کیفیت آب رودخانه و استفاده بهتر با ایجاد شرایط زیست‌محیطی مناسب و بهبود شرایط اکولوژیکی در رودخانه و با برنامه‌ریزی‌های درازمدت از ورود آلاینده‌های نقطه‌ای و غیر نقطه‌ای، به‌ویژه فاضلاب‌های شهری و صنعتی و آلاینده‌های کشاورزی به آن جلوگیری شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Influential Factors on Water Quality Components of Qarasoo River in Golestan Province

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hasan Naderi 1
  • Mehdi Zakerinia 2
  • Meysam salarijazi 3
1 Graduate M.Sc. of Water Resources Engineering, Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources
2 Associate Professor of Water Engineering Department, Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources
3 Assistant Professor, Department of Water Engineering, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources.
چکیده [English]

Water quality river is important from the economic, social and environmental aspects, and its importance is felt in the planning of water resources management and health assessment of watersheds. The present study aimed to investigate the water quality of Qarasoo River in Golestan province by descriptive cross-sectional method using qualitative variables and biological parameters of water in hydrometric stations located on Qarasoo River during the period from 1380 to 1393. An overview of the relationship and sources of physicochemical variables provides. Based on the results of chemical analysis and plotting the Schoeller, Wilcox and Piper diagrams, the water quality of the river is not suitable due to the high concentrations of sulfate, sodium and chlorine ions according to the drug Schoeller diagram, and is agricultural according to the Wilcox In the C3S1 classification, which represents a moderate quality. Also, according to the Piper diagram, which shows the hydrothermal type of water, the qualitative water type is introduced as Calcium-Magnesium-Chloride type. For improving the quality of river water and its efficient, by creating suitable environmental conditions and improving the ecological conditions in the river, point and non-point pollutants entry into the river water especially urban sewage and industrial wastewater and agricultural pollutants should be prevented with long-term plans.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chemical parameters
  • Pollution
  • Qarasoo River
  • Wastewater
  • Water Quality

مراجع

اکبری،م.، بهبهانی‌نیا،آ.، خرم‌نژاد،ش. 1396. تعیین خواص فیزیکی و شیمیایی آب در رودخانه لاسم در شهرستان آمل. فصل‌نامه علوم و فناوری دریا. 21. 84: 77-65.
پیرنیا،ع.، سلیمانی،ک.، حبیب‌نژاد ‌روشن،م.، بسالت‌پور،ع. 1396. ارزیابی کارکرد تغییرپذیری اقلیم و تغییر کاربری اراضی در تغییرات کیفیت آب در رودخانه هراز (استان مازندران). مجله اکوهیدرولوژی. 4. 4: 1163-1151.
رضایی‌ مقدم،م.ح.، نیکجو،م.ح.، حجاری،م.ا.، خضری،س.، کاظمی،آ. 1396. اثر عوامل هیدروژئومورفولوژی بر تغییرات کیفیت آب رودخانه سیمینه‌رود در ایستگاه‌های مختلف مطالعاتی طی سال‌های 1382-1392. مجله اکوهیدرولوژی. 4. 2: 405-395.
سلیمانی‌ساردو،م.، ولی،ع.، قضاوی،ر.، سعیدی،ح.ر. 1392. آنالیز و روندیابی پارامترهای کیفیت شیمیایی آب، مطالعه موردی رودخانه چم‌انجیر خرم‌آباد. فصل­نامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب. 12. 3: 106-95.
سلگی،ع.، شیخ‌زاده،ح. 1395. مطالعه کیفیت آب رودخانه ارس با استفاده از متغیرهای فیزیکی و شیمیایی. مجله تحقیقات منابع آب ایران. 12. 3: 213-207.
صالحی،ح.، زینی‌وند،ح.، احمدی،ش. 1396. ارزیابی کیفی آب‌های زیرزمینی و انتخاب مناسب‌ترین روش میان‌یابی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در شهرستان سقز. فصل­نامه علمی پژوهشی اکوبیولوژی تالاب. 9. 32: 18-5.
عبادتی،ن.، هوشمندزاده،م. 1393. بررسی کیفیت آب رودخانه دز در ایستگاه آب‌سنجی دزفول. مجله اکوهیدرولوژی. 1. 2: 81-69.
علی‌زاده،م.، میرزایی،ر.، کیا،س.ح. 1396. بررسی روند مکانی شاخص‌های کیفی آب در حوضه رودخانه‌های کرج و کن. مجله مهندسی بهداشت محیط. 4. 3: 256-243.
فرزادکیا،م.، ناصری،س.، رضایی‌کلانتری،ر.، اصغرنیا،ح.، گوهری،م.ر.، اسرافیلی،ع.، دادبان‌شهامت،ی.، قنبری،ن. 1394. پهنه­بندی کیفی آب رودخانه بابل­رود بر مبنای شاخص NSFWQI و نرم­افزار GIS. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. 25. 134: 362-357.
فکوری،ب.، مظاهری،م.، محمد ولی سامانی،ج. 1397. ارزیابی راهکارهای کاهش شوری آب رودخانه کارون با استفاده از سناریوهای مدیریتی. نشریه مهندسی عمران امیرکبیر. 50. 2: 10-1.
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران. 1389. آب آشامیدنی- ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی. استاندارد ملی شماره 1053. تجدید نظر 5. 26 صفحه.
یوسف‌زاده،ع.، شمس ‌خرم آباد،ق.، گودینی،ح .، حسین‌زاده،م. 1392. بررسی کیفیت آب رودخانه خرم‌آباد با شاخص کیفیت آب (NSFWQI) و پهنه‌بندی با سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS). فصل­نامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان. 15. 5: 92-82.
یوسفی،ح.، محمدی،ع.، نوراللهی،ی.، ساداتی‌نژاد،ج. 1395. ارزیابی کیفی منابع آب ‌سطحی حوضه آبخیز هیو. مجله اکوهیدرولوژی. 3. 2: 149-141.
Anderson,H.B., Futter,M., Oliver,I., Redshaw,J and Harper,A. 2010. Trends in Scottish river water quality.
EPA. 2018. Edition of the drinking water standards and health advisors. U.S. Environmental Protection Agency Washington, DC.  20pp.
Falah,F and Haghizadeh,A. 2017. Hydrochemical evaluation of river water quality a case study: Horroud River. Applied Water Science. 7.8: 4725-4733.
Guettaf,M., Maoui,A and Ihdene,Z. 2017. Assessment of water quality: a case study of the Seybouse River (North East of Algeria). Applied Water Science. 7.1: 295-307.
Hargalani,F.Z., Karbassi,A., Monavari,S.M and Azar,P.A. 2014. A novel pollution index based on the bioavailability of elements: a study on Anzali wetland bed sediments. Environmental monitoring and assessment. 186.4:2329-2348.
Hassinger,E and Watson,J. 1998. Drinking Water standards.
Kabir,M., Shahbazi,A., Kouhanestani,Z.M and Shahraki,F.R. 2017. Spatial-temporal variability in water quality in Ghareh-chai River, Golestan Province, Iran. Aquaculture, Aquarium, Conservation and Legislation-International Journal of the Bioflux Society (AACL Bioflux). 10.2: 353-364.
Khaledian,Y., Ebrahimi,S., Natesan,U., Basatnia,N., Nejad,B.B., Bagmohammadi,H and Zeraatpisheh,M. 2018. Assessment of water quality using multivariate statistical analysis in the Gharaso River, Northern Iran. In Urban ecology, water quality and climate change. 227-253. Springer, Cham.
Khan,I., Javed,A and Khurshid,S. 2013. Physico-chemical analysis of surface and groundwater around Singrauli coal field, District Singrauli, Madhya Pradesh, India. Environmental earth sciences. 68.7:1849-1861.
Martinez-Garcia,E., Sanchez-Jerez,P., Aguado-Gimenez,F., Avila,P., Guerrero,A., Sanchez-Lizaso,J.L and Garcia-Garcia,B. 2013. A meta-analysis approach to the effects of fish farming on soft bottom polychaeta assemblages in temperate regions. Marine pollution bulletin. 69.1-2: 165-171.
Matta,G., Srivastava,S., Pandey,R.R and Saini,K.K. 2017. Assessment of physicochemical characteristics of Ganga Canal water quality in Uttarakhand. Environment, Development and Sustainability. 19.2: 419-431.
Mirrasooli,E., Ghorbani,R and Molaei,M. 2017. Water Quality Assessment in Terms of Water Quality Index (WQI): Case Study; Gorganroud River, Golestan Province, Iran. Open Journal of Ecology. 7.13: 640.
Nielsen,D.R  and  Bouma,J. 1985. Soil spatial variability; proceedings of a workshop of the ISSS (Int. Society of Soil Science) and the SSSA (Soil Science Society of America), Las Vegas (USA), 30 Nov-1 Dec 1984.
Piroozfar,P., Alipour,S., Modabberi,S and Cohen,D. 2018. Hydrogeochemical investigation and water quality assessment in the Sarough watershed, Takab mining district.  geosciences. 27: 13-28.
Qishlaqi,A., Kordian,S and Parsaie,A. 2017. Hydrochemical evaluation of river water quality a case study. Applied Water Science. 7.5: 2337-2342.
Rabasso,M and Hernandez,J.M. 2015. Bioeconomic analysis of the environmental impact of a marine fish farm. Journal of environmental management. 158: 24-35.
Rankinen,K., Gao,G., Granlund,K., Gronroos,J  and Vesikko,L. 2015. Comparison of impacts of human activities and climate change on water quantity and quality in Finnish agricultural catchments. Landscape ecology. 30.3:415-428.
Sharifinia,M., Adeli,B and Nafarzadegan,A.R. 2017. Evaluation of water quality trends in the Maroon River Basin, Iran, from 1990 to 2010 by WQI and multivariate analyses. Environmental Earth Sciences. 76.22: 781.
Singh,A.N., Shrivastava,R., Mohan,D and Kumar,P. 2018. Assessment of Spatial and Temporal Variations in Water Quality Dynamics of River Ganga in Varanasi. Pollution. 4.2: 239-250.
Tavakol,M., Arjmandi,R., Shayeghi,M., Monavari,S.M and Karbassi,A. 2017. Developing an environmental water quality monitoring program for Haraz River in Northern Iran. Environmental monitoring and assessment. 189.8: 410.
WHO. 2011. Guidelines for drinking-water quality, 4th Edition. World Health Organization.
Xu,H., Zheng,H., Chen,X., Ren,Y and Ouyang,Z. 2016. Relationships between river water quality and landscape factors in Haihe River Basin, China: Implications for environmental management. Chinese geographical science. 26.2: 197-207.
Zhang,B., Song,X., Zhang,Y., Han,D., Tang,C., Yu,Y and Ma,Y. 2012. Hydrochemical characteristics and water quality assessment of surface water and groundwater in Songnen plain, Northeast China. Water research. 46.8: 2737-2748
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 12، شماره 5 - شماره پیاپی 71
آذر و دی 1397
صفحه 1420-1252

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار