بررسی بهره‌وری فیزیکی مصرف آب کشاورزی در استان‌های منتخب ایران (مطالعه موردی: محصول گندم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

موضوع ارتقای بهره‌وری آب در تولید مواد غذایی از مسائل اساسی در کشورهای مختلف جهان و به‌خصوص کشورهای کم آب نظیر ایران است. از طرفی در میان محصولات کشاورزی، گندم به‌عنوان محصولی استراتژیک می‌باشد و سطح زیر کشت قابل‌توجهی را به خود اختصاص داده است و در تغذیه مردم نقش اساسی دارد. بر اساس آنچه ذکر شد و همچنین با توجه به اینکه یکی از راهکارهای توصیه‌شده جهت مقابله با کمبود آب، پیاده‌سازی نظام بهره‌وری آب کشاورزی در ساختار مدیریت آب کشور می‌باشددر مطالعه حاضر با استفاده از رهیافت تخمین توابع تولید و انتخاب تابع تولید برتر و داده‌های ترکیبی 93-1384، به برآورد اثرات بهره‌وری فیزیکی آب بر تولید گندم در استا‌‌ن‌‌های عمده تولیدکننده گندم (اصفهان، خراسان رضوی، خوزستان، گلستان و فارس) می‌پردازد. نتایج بهره‌وری فیزیکی آب بین استان‌های منتخب نشان داد، بهره‌وری فیزیکی نهاده آب مصرفی در دوره‌های موردبررسی 9/1 کیلوگرم بر مترمکعب به‌دست‌آمده است. این بدین معنی است که به‌طور متوسط به ازای افزایش یک مترمکعب آب، حدود دو کیلوگرم در هکتار محصول گندم آبی در این دوره‌ها افزایش خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Physical Productivity of Water Agricultural in Selected Provinces in Iran (Case Study: Wheat Crop)

نویسندگان [English]

  • mehdi bahrami
  • sadegh khalilain
  • Seyed Abolghasem Mortazavi,
  • Mohammad Ali Asaadi
tarbiat modares university
چکیده [English]

Improving water productivity in food production has been a basic global issue, especially in countries with limited water resources like in Iran. On the other hand, among agricultural crops, wheat is a strategic product and has a significant cropping area and plays an important role in feeding people. Based on the above, and also considering that one of the recommended strategies for coping with water scarcity is the implementation of agricultural water productivity system in the country's water management structure, In the present study, using the method of estimating the production functions and choosing the superior production function and panel data of 2005-2014, to estimate the effects of Physical water productivity on wheat production in the major provinces of wheat (Isfahan, Khorasan Razavi, Khuzestan, Golestan and Fars). The results of Physical water productivity between selected provinces showed that the index in the studied periods was 1.9 kg / m3. this means that on average, an increase of one cubic meter of water will increase about two kilograms per hectare of wheat production in these periods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physical productivity
  • Transcendental
  • Production function
  • Wheat
  • water
اشراقی،ف.، قاسمیان،س.د. 1391. بررسی بهره‌وری اقتصادی مصرف آب در استان گلستان. مجله پژوهش آب در ایران. 26. 3: 322-317.
اکبری،ن.ا.، رنجکش،م. 1382. بررسی رشد بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران طی دوره 75-1345. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. 44: 142-117.
اکبری،ن.، رنجکش،م. 1382. بررسی رشد بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران 75-1345. مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه. 11. 43 : 117-142.
پورپرتوی،آ.م.ط.، رنجبرفلاح،م.ف.، برقی اسکویی،م.م. 1385. بررسی اثرات تغییر نرخ مکالمه روی تابع تقاضای مکالمات تلفن ثابت و درآمد شرکت مخابرات استان تهران. مجله پژوهش های اقتصادی.6. 2: 102-82.
حیات غیبی،ف.، شاه‌نوشی فروشانی،ن.، محمد‌زاده،ر.، آذین‌فر،ی. 1388. مطالعه الگوی واکنش عرضه گندم در ایران. نشریه تحقیقات اقتصاد کشاورزی. 1. 2: 105-91.
زمانی،ا.، مرتضوی،س.ا.، بلالی،ح. 1393. بررسی بهره‌وری اقتصادی آب در محصولات مختلف زراعی در دشت بهار. نشریه پژوهش آب در کشاورزی. 28. 1: 61-51.
سلطانی،غ.، اکبری،س.م.ر.، محمدی،ح. 1388. بررسی بهره‌وری آب کشـاورزی در مناطق دچـار خشک­سالی؛ مطالعه موردی: مرودشت - کربال. ششمین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد کشاورزی ایران. مشهد. ایران.
فطرس،م.ح.، غفاری،ه.، شهبازی،آ. 1388. مطالعه رابطه آلودگی هوا و رشد اقتصادی کشورهای صادر کننده نفت. پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی. 1. 1: 77-59.
وزارت جهاد کشاورزی، سال­های مختلف، آمارنامه کشاورزی، معاونت برنامه­ریزی و اقتصادی، دفتر آمار و فناوری اطلاعات، تهران.
Droogers,P., Salemi,H.R and Mamanpoush,A. 2000. Exploring basin scale salinity problems using Handbook no. 60. US Government Printing Office, Washington D.C.
Liu,J., Zehnder,A.J.B and Yang,H. 2008. Drops for crops: modelling crop water productivity on a global scale. Global Network of Environmental Science and Technology Journal. 10.3: 295-300.
Mirotchi,M and Taylor,D.B. 1993. Resource Allocation and Productivity of Cereal State Farms in Ethiopia. Agricultural Economics. 8.3: 187-197.
Singh,R., van Dam,J.C and Feddes,R.A. 2006. Water productivity analysis of irrigated crops in Sirsa District, Indian. Agricultural Water Management. 82.3: 253-278.
World Bank. 2006. World Development Indicators, Available at: www.worldbank.org.
Zwart,S.J and Bastiaanssen,W.G.M. 2004. Review of measured crop water productivity values for irrigated Wheat, Rice, Cotton and Maize. Agricultural Water Management. 69.2: 115-13