ارزیابی ردپای آب صنعت و کشاورزی در شرایط کمبود (مطالعه‌ی موردی: دشت نیشابور)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

در این تحقیق به بررسی و ارزیابی میزان آب مجازی و ردپای آب در بخش کشاورزی صنعت و شرب دشت نیشابور پرداخته شد. با محاسبه میزان آب مجازی در گروه‌های عمده محصولات کشاورزی، متوسط سالانه رد پای آب محصولات زراعی و باغی طی سالهای 1385-1393 5/544 میلیون متر مکعب برآورد شده است که از این مقدار 91 درصد منابع آب آبی و 9 درصد منابع آب سبز مصرف شده است. با توجه به جمعیت 433105 نفر، جمع آبرانه مورد نیاز برای تامین غذا و شرب جمعیت ساکن در منطقه حجمی معادل 7/1203 میلیون متر مکعب آب سبز و آبی برای تامین الگوی غذایی بهینه و 28/35 میلیون متر مکعب برای نیاز آب شرب برآورد شده است. متوسط شاخص رد پای آبدر منطقه نیشابور5/2633 میلیون متر مکعب در سال تخمین زده شده است که 31/1079 میلیون متر مکعب آب از منابع آب آبی و 2/1554 میلیون متر مکعب آن از منابع آب سبز تامین شده است.آبرانه آبی به ازاء هر نفر 2492 متر مکعب در سال و آبرانه سبز هر نفر 3589 متر مکعب در سال است. حدود 50 درصد از رد پای آب آبی به محصولات دامی، 46 درصد به محصولات کشاورزی، 3 درصد به مصارف شرب و 1 درصد به مصارف صنعت مربوط است. کمبود آب آبی در حد متوسط و حدود 140 درصد برآورد شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the water footprint of the industrial and agricultural sector in scarcity conditions (Case study: Neyshabour plain)

نویسندگان [English]

  • naser niknia
  • hasan torabi poodeh
  • Hojatoalah yunesi
water engineering department,agricultural collage, Lorestan university, khorram abad, Iran
چکیده [English]

In this research, we evaluated the virtual water and water footprint in the agricultural industral sectors of Neyshabour plain. By calculating the amount of virtual water in the major groups of agricultural products, the average annual water footprint of agricultural and horticultural products is estimated to be 534.5 million cubic meters during the years 1313-1383, which consumed blue and green water footprint of this water resource are 91% and 9%, respectively. According to the population of 433,105 persons, the total food and drinking water for the population living in Neyshabour region is 1203.17 million cubic meters of green and blue water for optimal food supply and 35.28 million cubic meters for estimated drinking water. The average index of water footprint in the Neyshabur region is estimated to be 2633.5 million cubic meters per year, which 1079.3 and 1554.2 million cubic meters of water are supplied from blue and green water resources. Blue and green water footpint of each person are 2492 and 3589 cubic meters per year. The water footprint of livestock products, agricultural products, drinking and industry expenditures are about 50%,46%,3%,1%, respectively. Scarcity of blue water is moderate and about 140%.

کلیدواژه‌ها [English]

  • water footprint
  • industrial
  • agriculture
  • neyshabour plain
کشاورز،ع و ن،حیدری. 1383. نگرشی بر اسراف و ضایع نمودن منابع آب کشور در مراحل تولید و مصرف محصولات کشاورزی. مجموعه مقالات همایش پیشگیری از اتلاف منابع ملی. فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران.
محمدیان، ف.، علیزاده، ا.، نی­ریزی، س. و عربی، ا. 1386. طراحی الگوی پایدار با تاکید بر مبادله آب مجازی. مجله آبیاری و زهکشی ایران. جلد 2، شماره 1، سال 1386. صفحات 126-109.
عربی­یزدی، ا.، نیک­نیا، ن.، مجیدی، ن. و امامی، ح. 1393. بررسی امنیت آبی در اقلیم­های خشک از دیدگاه شاخص رد پای آب. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، شماره 4، جلد 8، ص 746-735.
حقایقی مقدم س.ا. 1389 . مدیریت پایدار آب زیرزمینی با نگرش مصرف بهینه آب کشاورزی دراستان خراسان رضوی- مطالعه موردی حوضه­ی آبریز نیشابور. شماره ثبت 995/89. مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی،کرج.
گزارش سیمای شهرستان نیشابور، 1393. سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی.
سالنامه های آماری جهادکشاورزی خراسان رضوی،1393.
مطالعات مدیریت بهم پیوسته منابع آب منطقه نیشابور، جلد یازدهم، گزارش اجتماعی و اقتصادی، مهندسین مشاور سازآب شرق، زمستان 88.
مطالعات بهنگام سازی بیلان منابع آب محدوده های مطالعاتی حوزه آبریز کویر مرکزی_منتهی به سال آبی 90-89، جلد پنجم- پیوست شماره 38-گزارش بیلان منابع آب محدوده مطالعاتی نیشابور(4738) شرکت اب منطقه ای خراسان رضوی
نشریه3-117سازمان برنامه و بودجه - وزارت نیرو سال 1392 .
 Hoekstra, A. Y., and Hung. P.Q., 2002. Virtual water trade: A quantification of virtual water flows between nations in relation to international crop trade. Value of the Water Research Report Series. No. 11, UNESCO-IHE, Delft.
Mekonnen, M. M. and A Y. Hoekstra. 2011. National water footprint accounts: The green, blue and grey water footprint of production and consumption, Volume 1: Main Report, Research Report Series No. 50
Zhang Z.Y., Yang H., Shi M. J., Zehnder A. J. B and Abbaspour K. C. 2011. Analyses of impacts of China’s international trade on its water resources and uses. Hydrology and Earth System Science. 15, 181-288.
Hoekstra, A. Y., Mekonnen, M. M., Chapagain, A. K., Mathews, R. E., & Richter, B. D. (2012). Global monthly water scarcity: blue water footprints versus blue water availability. PLoS One, 7(2), e32688