%0 Journal Article %T نقش واردات و صادرات محصولات مهم زراعی و باغی در تجارت مجازی آب و رد پای آب در کشاورزی ایران %J نشریه آبیاری و زهکشی ایران %I انجمن آبیاری و زهکشی ایران %Z 2008-7942 %A زارعی, قاسم %A جعفری, علی‌محمد %D 2015 %\ 12/22/2015 %V 9 %N 5 %P 784-797 %! نقش واردات و صادرات محصولات مهم زراعی و باغی در تجارت مجازی آب و رد پای آب در کشاورزی ایران %K تجارت مجازی آب %K محصولات کشاورزی %K صادرات %K واردات %K منابع آب %K نیاز آبی %R %X در این مقاله نقش واردات و صادرات محصولات مهم کشاورزی در تراز خالص تجارت مجازی آب ایران تعیین و شاخص­های آبی کشور محاسبه شده­اند. شاخص­های مطالعه شده شامل؛ رد پای آب در بخش کشاورزی، شدت مصرف آب کشاورزی، شاخص وابستگی به واردات آب مجازی و شاخص خود کفائی آب کشاورزی، بوده­­اند. طول دروۀ مطالعه، پنج ­سال (1388- 1384) بوده ­است. نتایج نشان می­دهند که در این دوره، تراز خالص سالانۀ تجارت مجازی آب کشور همواره مثبت بوده و در نتیجه ایران وارد کنندۀ آب مجازی در سطح جهانی در این دوره بوده است به­طوری­که از طریق صادرات 16 قلم محصول کشاورزی مهم، حدود 9/37 میلیارد مترمکعب آب به­صورت مجازی صادر و از طریق واردات 16 قلم محصول کشاورزی مهم، تقریباً 8/125 میلیارد مترمکعب آب به­صورت مجازی وارد کشور شده است. نکتۀ قابل تأمل در این خصوص، افزایش شدید تراز مثبت خالص تجاری مجازی آب کشور در سال­های آخر این دوره است که دلایل آن افزایش سالانۀ جمعیت و وقوع خشکسالی در اغلب استان­های کشور بوده ­است. در این دوره، میانگین سالانۀ رد پای آب در بخش کشاورزی کشور 8/104 میلیارد مترمکعب بوده و ایران با میانگین 6/17 میلیارد مترمکعب واردات خالص آب مجازی در سال، موجب ذخیرۀ سالیانۀ این حجم آب از منابع داخلی خود شده ­است. هم­چنین شاخص­های آبی محاسبه شده برای کشور نشان دادند که به­طور میانگین در این دوره، شدت مصرف آب کشاورزی 1/67%، شاخص وابستگی به واردات آب مجازی 8/16% و نیز شاخص خود کفائی آب کشاورزی حدود 2/83% بوده­اند %U https://idj.iaid.ir/article_55120_1a04c190a99951d529f7ba849efbfa37.pdf