تعیین آستانه تحمل به شوری و برخی ویژگی‌های رشدی گیاه خرفه (Portulaca oleracea L) در شرایط گلدانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

چکیده

در حال حاضر با توجه به خشکسالی‌های اخیر آب شیرین قابل استفاده برای کشت و کار گیاهان در حال کاهش می‌باشد، بنابراین نیاز است تا نسبت به بررسی آستانه تحمل به شوری گیاهان مطالعات کافی انجام شود. گیاه خرفه یکی از گیاهان ارزشمند و مغذی می‌باشد که در سال‌های اخیر اقدامات زیادی در توسعه کاشت آن اقدام شده است. برای بررسی آستانه تحمل به شوری و برخی ویژگی‌های کمی خرفه در پاسخ به سطوح مختلف تنش شوری آزمایش حاضر در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در محیط گلدان در گلخانه‌ی مرکز ملی تحقیقات شوری انجام شد. تیمارهای شوری عبارت بودند از 4/0، 3، 6، 9، 12، 15 و 18 دسی زیمنس بر متر بودند. در این مطالعه برخی صفات رشدی از جمله ارتفاع بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، سطح برگ، محتوای نسبی آب، نشت یونی، پتاسیم و سدیم اندام هوایی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که افزایش شوری از تیمار شاهد تا شوری 18 دسی زیمنس بر متر سبب کاهش 49 درصد در ارتفاع بوته، 78 درصد وزن تر برگ، 71 درصد وزن خشک اندام هوایی و 16 درصد محتوای آب نسبی و همچنین افزایش 56 و 6 درصدی به ترتیب در میزان نشت یونی و مقدار سدیم گیاه خرفه شد. نتایج آستانه تحمل به شوری حاکی از آن بود که میزان شوری آب آبیاری که سبب کاهش عملکرد 50 درصدی و 100 درصدی شد به ترتیب برابر با 97/12 و 24/26 دسی‌زیمنس بر متر محاسبه شد. براساس نتایج بدست آمده گیاه خرفه جزء گیاهان متحمل به شوری طبقه بندی شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determination of the salinity tolerance threshold and some quantitative characteristics of purslane (Portulaca oleracea L) in pot conditions

نویسنده [English]

  • Rostam Yazdani-Biouki
Assistant Professor, National Salinity Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran
چکیده [English]

Currently, according to the recent droughts, the fresh water that can be used for the cultivation of plants is decreasing, therefore, there is a need to conduct sufficient studies regarding the threshold of tolerance to salinity of plants. Purslane plant is one of the valuable and nutritious plants, which in recent years, many measures have been taken in the development of its cultivation. In order to evaluate the salinity tolerance and some quantitative characteristics of Purslane, an experiment was conducted in a completely randomized design with 3 replications in a pot in the greenhouse of the National Salinity Research Center. Experimental treatment includes 5 levels 0.4 (control), 3, 6, 9 and 12 dSm-1. In this study, some growth traits such as plant height, fresh and dry weight of shoots and roots, leaf area, relative water content, ion leakage, potassium and sodium of shoots were measured. The results showed that the increase in salinity from the control treatment to a salinity of 18 dSm-1 caused a 49% decrease in plant height, 78% leaf fresh weight, 71% shoot dry weight and 16% relative water content, also, an increase of 56 and 6% was observed in the amount of ion leakage and sodium content of purslane plant, respectively. The results of salinity tolerance threshold indicated that the salinity level of irrigation water which caused a 50% and 100% yield reduction was calculated as 12.97 dSm-1 and 26.24 dSm-1, respectively. Based on the obtained results, purslane was classified as a salinity tolerant plant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Halophyte
  • Ion leakage
  • Medicinal Plant
  • relative water content

مراجع

آناقلی، ا. 1387. شاخص‌های تحمل به شوری در سه رقم زراعی پنبه (Gossypium hirsutum L.). مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 15 (3): 90-97.
حسینی، س.ز.، علیپور، ب. و محبی، ز. 1394. خرفه؛ غذای برتر آینده. مجله‌ی طب سنتی اسلام و ایران. 6 (3): 265-257.
رحیمی، ز، کافی، م، نظامی، ا. و خزاعی، ح.ر. 1390. تأثیر سطوح شوری و سیلیسیم بر برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک گیاه دارویی خرفه (Portulaca oleracea L.). فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات دارویی و معطر ایران. 27 (3): 374-359.
صالح آبادی، م.ر.، آرمین، م. و جامی معینی، م. 1399. اثر مقادیر مصرف پتاسیم بر کاهش اثرات تنش شوری در گیاه دارویی خرفه (Portulaca oleracea L.). مجله پژوهشهای به زراعی. 12 (1): 82-59.
طبایی عقدایی، س.ر. 1379. بررسی بیان ژن در واکنش به تنش‌های محیطی در سه گونه گراس مرتعی. پژوهش و سازندگی. 13 (1): 47-44.
گرامی، م.، اکبرپور، و. و محمدیان، ا. 1398. بررسی اثر پوترسین و اسید سالیسیلیک بر برخی از خصوصیات در شرایط شوری (Stevia rebaudiana B.) فیزیولوژیکی و آنتیاکسیدانی گیاه استویا. پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی. 11 (29): 54-40.
مرادی، س، گلچین، ا.، سپهر، ا. و وفایی، م. 1397. تأثیر شوری ناشی از کلرید سدیم و میزان بور آب آبیاری بر عملکرد و غلظت عناصر غذایی پر مصرف در گیاه خرفه. تحقیقات کاربردی خاک. 6 (4): 108-97.
Ayers R.S. and Westcot, D.W., 1989. Water quality for agriculture. FAO irrigation and drainage paper. No. 29. FAO Press. Italy.
Chapman, H. D. and Pratt, P. F. 1961. Methods of analysis for soils, plants and waters. University of California, Division of Agricultural Science.
Fathi, Sh, Kharazmi, M. and Najafian, Sh. 2019. Effects of salicylic acid foliar application on morpho-physiological traits of purslane (Portulaca olaracea L.) under salinity stress conditions.  Journal of Plant Physiology and Breeding. 9 (2):1-9.
Green H. and Munns R. 1998. Mechanisms of salt tolerance in non-halophytes. Annual Review of Plant Physiologhy. 81: 149-190.
He, Jie, Xueli You. and Lin Qin. 2021. "High Salinity Reduces Plant Growth and Photosynthetic Performance but Enhances Certain Nutritional Quality of C4 Halophyte Portulaca oleracea L. Grown Hydroponically Under LED Lighting."  Frontiers in Plant Science 12.
Hnilickova, H, Kraus, k., Vachova, P. and Hnilicka, F. 2021. Salinity Stress Affects Photosynthesis, Malondialdehyde Formation, and Proline Content in Portulaca oleracea L.  Plants. 10 (5):845.
Kilic, C.C., Kukul, Y.S. and Anac, D. 2008. Performance of purslane (Portulaca oleracea L.) as a salt removing crop. Agricultural Water Management. 95: 854-858.
Mahlooji, M., Seyed Sharifi, R., Razmjoo, J., Sabzalian, M.R. and Sedghi, M. 2018. Effect of salt stress on photosynthesis and physiological parameters of three contrasting barley genotypes. Photosynthetica. 56 (2): 549-556.
Munns, R. 2002. Comparative physiology of salt and water stress. Plant, Cell and Environment. 25(2): 239-250.
Poustini, K., Esmaeili, A.R., Abbasi, A.R. and Sadeghpour, A. 2020. Ion concentration and energy response of two wheat cultivars to salt stress. Journal of Plant Nutrition. 43(10): 1-11
Ritchie, S.W. and Nguyen, H.T. 1990. Leaf water content and gas exchange parameters of two wheat genotypes differing in drought resistance. Crop Science. 30: 105-111.
Sameta, H. and Y. Çıkılıb. 2019. Response of Purslane (Portulaca oleracea L.) to Excess Boron and Salinity: Physiological Approach. Russian Journal of Plant Physiology. 66 (2): 316-325.
Sonia, R., Manoj, K.S., Neeraj, K. and Neelam, N. 2019. Impact of salinity and zinc application on growth, physiological and yield traits in wheat. Current Science. 116(8): 1324-1330.
Waling, I., Van Vark, W., Houba, V.J.G. and Vander Lee, J.J. 1989. Soil and plant analysis, a series of syllabi, Part 7, Plant Analysis Procedures, Wageningen Agriculture University.
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 17، شماره 4 - شماره پیاپی 100
مهر و آبان 1402
صفحه 735-742

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار