ارزیابی پدیده‌های ترسالی و خشکسالی در استان خراسان با استفاده از نمایه‌های (PNPI, SPI, NITZCHE)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

2 دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

3 کارشناس ارشد مهندسی منابع آب

4 کارشناس ارشد آب منطقه‌ای، سمنان، ایران

چکیده

خشکسالی یکی از پدیده­های آب و هوایی است که در همه شرایط اقلیمی و در تمام مناطق کره زمین به وقوع می­پیوندد. برای بیان کمی این پدیده، ارزیابی و پایش آن از شاخص­های مختلفی استفاده می­شود. شاخص­هایی که در این تحقیق برای بررسی پدیده خشکسالی و ترسالی به­کارگرفته ­شد شامل، شاخص بارش استاندارد شده(SPI)، درصد بارش نرمال (PNPI)و نمایه نیچه(NITZCHE) می­باشد. برای این منظور داده­های بارش سالانه 6 ایستگاه هواشناسی در استان­های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی برای یک دوره آماری 30 ساله(1389-1359) با هدف تحلیل آماری بارش و تعیین سال­های خشک و مرطوب مورد مطالعه قرار گرفت. با استفاده از محاسبات انجام شده به روش­های مختلف و مقایسه آن­ها با شاخص­های مورد نظر در طبقه بندی­ها، نتیجه شد که در ایستگاه­های مورد مطالعه اغلب سال­ها به صورت نرمال و تا حدودی خشک بوده و سال­های شدیداً خشک و یا شدیداً مرطوب به ندرت قابل مشاهده می­باشد. از میان نمایه­های به کارگرفته شده، نمایه(SPI) به دلیل داشتن قابلیت­های­ بیش­تر در تفکیک دقیق­تر طبقه­ها در پدیده­های ترسالی و خشکسالی به عنوان بهترین شاخص از میان شاخص­های بررسی شده برای ارزیابی پدیده خشکسالی و ترسالی در استان­ خراسان انتخاب شد. هم­چنین با استفاده از روش­های زمین­آماری، نقشه پهنه­بندی شاخص استاندارد بارش برای منطقه مورد مطالعه ترسیم گردید. بر این اساس معلوم گردید که نواحی جنوب و جنوب غربی استان خراسان رضوی و قسمت­های شمال و شمال غربی خراسان جنوبی در وضعیت خشکی شدیدتری قرار دارند. علاوه بر این مشخص گردید، در طول دوره آماری 30 ساله، شدیدترین خشکسالی در سال 1387 و فراگیرترین خشکسالی در سال 1380به وقوع پیوسته است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment the Phenomena of Wet and Drought in Khorasan Province by using (PNPI,SPI,NITZCHE) (Case study: Khorasan Province)

نویسندگان [English]

  • Abdol Reza Zahiri 1
  • Hossein Sharifan 2
  • Farzaneh Abareshi 3
  • Mehdi Rahimian 4
1 Assitant Deptartment of Water Engineering, Gorgan University of Agricultural science and Natural Resources., Gorgan., Iran
2 Associate Deptartment of Water Engineering, Gorgan University of Agricultural science and Natural Resources., Gorgan., Iran
3 M.Sc of Water Resource Engineering
4 Groundwater senior expert, Semnan Regional Water Cooperation., Semnan., Iran
چکیده [English]

Drought is one of the most important climate phenomena which occur in all climate conditions and regions of the world. For monitoring and evaluation of various index used. Variable in this study were employed to examine the phenomenon of drought and wet years consist of  SPI, PNPI  and NITZCHE. therefore, In this research, annual precipitation data of 6 weather station in the province of North, Razavi and South khorasan for a period of 30 years (1981-2010) analyzed the rainfall and the dry and wet years were studied. Using different methods and comparing the results showed most of the years were normal or dry and very dry or wet conditions were rarely observed according to the reluts. The Standardized precipitation Index (SPI) was recognized better and more accurate comparing to the other indexes because of Stronger capabilities in seprating dry and wet classes and higher sensivitivity to precipitation variation in Khorasan Province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought
  • Standardized precipitation Index(SPI)
  • Percent normal precipitation index (PNPI)
  • NITZCHE index
  • Wet

مراجع

رضیئی،ط.، دانش­کار آراسته،پ.، اختری،ر و ثقفیان،ب. 1386. بررسی خشکسالی هواشناسی(اقلیمی) در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از نمایه SPI و مدل زنجیره مارکف، فصل­نامه تحقیقات منابع آب ایران.3: 1. 25-35
جهانبخش،س و قویدل رحیمی،ی. 1381. تحلیل توزیع فضایی دوره­های مرطوب و خشک ایستگاه­های آذربایجان شرقی. فصلنامه جغرافیایی5: 39-4.
چناری،م. 1384. بررسی تغییرات چند نمایه خشکسالی با استفاده از زنجیره مارکف در نمونه­های اقلیمی البرز جنوبی، پایان­نامه کارشناسی ارشد، 159ص.
صفدری،ع.ا.، محسنی­ساروی،م.، ثقفیان،ب و مهدوی،م. 1382. پهنه­بندی فراوانی خشکسالی­های حوزه کارون به کمک نمایه بارش استاندارد(SPI) در محیط GIS. سومین کنفرانس منطقه­ای تغییر اقلیم، صفحات 228-221.
مساعدی،ا.، خلیلی­زاده،م و محمدی استاد کلایه،ا. 1387. پایش خشکسالی هواشناسی در سطح استان گلستان. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 15: 2. 176-182.
مساعدی،ا. مرعشی،م. 1388. بررسی مقایسه­ای خشکسالی در مناطق پرباران و کم باران(مطالعه موردی استان گلستان)، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد شانزدهم، ویژه نامه 1- الف.
نصرتی،ک و آذریوند،ح. 1381. تحلیل منطقه­ای شدت، مدت و دوره بازگشت خشکسالی با استفاده از داده­های بارندگی(مطالعه موردی:حوضه­آبریز اترک). مجله بیابان. 7: 1. 50-61.
Hayes,M.J., Svoboda,M.D., Wihite,D.A and Vanyarkho,O.V. 1998. Monitoring the 1996 drought using the standardized precipitation index. Bulletin of American Meteorological Society. 80:429-438.
Loukas,A., Vasiliades,L and Tzabiras,J. 2008. Climate Change Effects on Drought Severity, Advances in Geosciences. 17: 23-29.
McKee,T.B., Doesken,N.J and Kleist,J. 1993. The relation of drought  frequency and duration to time scales. Preprints. 8th Conference on Applied Climatology. 17-22 January. 379-384.
Palmer,W.C. 1965. Meteorological drought, Research paper No 45.
Steinemann,A. 2003. Drought indicators and triggers: a stochastic approach to evaluation. Journal of the American Water Resources Association. 39:5. 1217–1233.
Wilhite,D.A and Glantz,M.H. 1985. Understanding the drought phenomenon: The role of definitions. Water International. 10: 111–120.
 
 
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 8، شماره 4 - شماره پیاپی 48
آذر و دی 1393
صفحه 845-856

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار