بررسی تاثیر مقادیر و مصرف تقسیطی نیتروژن در کودآبیاری جویچه‌ای بر کارآیی مصرف آب و کود در ذرت دانه‌ای

فیض اله پور, فرید; عباسی, فریبرز; کوچک زاده, مهدی; چوگان, رجب; غیبی, محمد نبی

بررسی تاثیر مقادیر و مصرف تقسیطی نیتروژن در کودآبیاری جویچه‌ای بر کارآیی مصرف آب و کود در ذرت دانه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی/ دانشگاه ارومیه

² استاد موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

³ دانشیار گروه آبیاری و زهکشی، دانشگاه تربیت مدرس

⁴ استاد موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

⁵ استادیار موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

کودآبیاری روشی مؤثر برای افزایش کارآیی مصرف آب و کود است. در پژوهش حاضر، آزمایش‌ مزرعه‌ای به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار با هدف بررسی اثر مصرف تقسیطی نیتروژن در کودآبیاری جویچه‌ای بر کارآیی مصرف آب و کود اوره، عملکرد و برخی صفات زراعی ذرت دانه‌ای انجام گردید. شش تیمار کودآبیاری متشکل از دو سطح تقسیط کود (سه و چهار تقسیط) و سه سطح کودی (100، 80 و 60 درصد نیاز کودی) با روش کوددهی دستی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کاربرد نیتروژن در چهار تقسیط منجر به عملکرد دانه بیشتری شده است. علاوه‌بر این در تیمارهای کودآبیاری با مصرف کود کم‌تر نسبت به روش پخش سطحی کود، کارآیی مصرف آب و کود افزایش یافت. بیش‌ترین عملکرد دانه و کارآیی مصرف آب در تیمار سه تقسیطی با سطح کودی 100 درصد به‌دست آمد، درحالی‌که تفاوت معنی‌داری از لحاظ عملکرد دانه و کارآیی مصرف آب بین این تیمار و تیمار چهار تقسیطی با سطح کودی 60 درصد وجود نداشت. لذا بر اساس نتایج حاصل، با کاربرد 60 درصد توصیه کودی طی چهار تقسیط، ضمن دست‌یابی به عملکرد مطلوب، از آلودگی زیست محیطی نیز کاسته شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating the Effect of Amount and Split Application of Nitrogen in Furrow Fertigation of Corn on the Water and Fertilizer Use Efficiency

نویسندگان [English]

FARID FEIZOLAHPOUR ¹
Fariborz Abbasi ²
Mehdi Kouchakzadeh ³
Rajab Choukan ⁴
Mohammad nabi Gheibi ⁵

¹ Ph.D Student of Irrigation and Drainage Engineering , Faculty of Agriculture Urmia University

² Agricultural Engineering Research Institute, AERI

³ Associate Professor of Irrigation and Drainage Engineering, Faculty of Agriculture, TarbiatModares University

⁴ Professor of Seed and Plant Improvement Research Institute (SPII)

⁵ Assistant Professor, Soil and Water Research Institute (SWRI)

چکیده [English]

Fertigation is an effective method to increase water and fertilizer use efficiencies. In present study, a field experiment was carried out factorially in a randomized complete block design with four replicates to evaluate the effects of furrow fertigation on water and fertilizer use efficiencies, yield and yield components of corn. Six fertigation treatments combining two fertilizer split levels (3 and 4 splits) and three levels of urea fertilizer (60, 80 and 100% of required fertilizer) were compared with broadcast fertilization. The results showed that application of nitrogen in four splits, provided more grain yield. Besides, by consuming low fertilizer in the fertigation treatments due to broadcast fertilization method, water and fertilizer use efficiencies were increased. The highest grain yield and water use efficiency were achieved in the three split treatment with 100% level, while there were no significant differences of grain yield and water use efficiency between this treatment and the four split treatment with 60% level. Therefore, by applying 60 percent of required fertilizer in four splits, while achieving optimal performance, the level of environmental pollution will be reduced.

کلیدواژه‌ها [English]

Corn
Fertigation
Surface irrigation
Yield
Water use efficiency

مراجع

پناهی م، 1391. ارایه و ارزیابی مدل مدیریت کودآبیاری جویچه ای با در نظر گرفتن نفوذ جانبی. رساله دکتری آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.

تقی‌زاده ر و سیدشریفی ر، 1390. تاثیر کود نیتروژن بر کارآیی مصرف کود و اجزای عملکرد در ارقام ذرت. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، جلد 15، شماره 57. صفحه های 217-209.

رضایی سوخت آبندانی ر، چراتی آرایی ع، اکبری نودهی د، مبصر ح ر و رمضانی م، 1388. اثر دور آبیاری و مقادیر نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای رقم سینگل کراس 704 در استان مازندران. مجله پژوهش در علوم زراعی، جلد 2، شماره 6. صفحه های 92-81.

روضاتی ن س، غلامی ا و اصغری ح، 1390. مطالعه اثرات سطوح مختلف تقسیط نیتروژن و رقم بر صفات زراعی و عملکرد ذرت دانه‌ای. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، جلد 4، شماره 2، صفحه های 16-1.

عباسی ف، لیاقت ع م و گنجه ا، 1387. ارزیابی یکنواختی کود-آبیاری در آبیاری جویچه‌ای. مجله تحقیقات آب و خاک ایران، جلد 39، شماره 1. صفحه های 127-117.

عباسی ف، چوکان ر، علیزاده ح ع، لیاقت ع، 1391. بررسی اثر کودآبیاری جویچهای بر کارآیی مصرف کود و آب، عملکرد و برخی صفات ذرت دانهای. مجله تحقیقات آب و خاک ایران، جلد 43، شماره 4. صفحههای 385- 375.

علیزاده ح ع، لیاقت ع م و عباسی ف، 1388. بررسی اثر کودآبیاری جویچه‌ای بر کارآیی مصرف کود و آب، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای. مجله آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 23، شماره 4. صفحه های 147-137.

علیزاده ح ع، عباسی ف، 1395. بهینه‌سازی مصرف آب و کود در کودآبیاری ذرت دانه‌ای. پژوهش آب در کشاورزی. جلد 30، شماره 4. صفحههای 455- 445.

علیزاده ح ع، عباسی ف، 1396. بررسی واکنش عملکرد ذرت دانه‌ای به سطوح مختلف آب و کود مصرفی با استفاده از مدل AquaCrop. علوم و مهندسی آبیاری، جلد 40، شماره 2. صفحههای 134- 119.

غلامی م، بذرافشان ف و مجدم م، 1390. بررسی تاثیر میزان نیتروژن و مدت زمان تداخل علفهای هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای (Zea mays L.). مجله فیزیولوژی گیاهان زراعی ، جلد 3، شماره 12. صفحه های 123-103.

ملکوتی م ج و ریاضی همدانی س ع، 1370. کودها و حاصلخیزی خاک. ترجمه. 800 صفحه.

نوابیان م، 1387. بهینه‌سازی، طراحی و مدیریت کودآبیاری جویچه‌ای برای کاهش آلودگی نیترات. رساله دکتری رشته آبیاری و زهکشی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.

Abbasi F, Adamsen FJ, Hunsaker DJ, Feyen J, Shouse P and Van Genuchten MT, 2003. Effects of flow depth on water flow and solute transport in furrow irrigation: Field data analysis. Journal of irrigation and drainage engineering 129(4): 237-246.

Bhat R and Sujatha S, 2009. Soil fertility and nutrient uptake by arecanut (Areca catechu L.) as affected by level and frequency of fertigation in a laterite soil. Agricultural water management 96(3): 445-456.

Bibe SM, Jadhav KT and Kalasare RS, 2018. Studies on Fertigation Management in Post Kharif Maize. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences Special Issue -6 :1343-1347

Du YD, Cao HX, Liu SQ, Gu XB and Cao YX, 2017. Response of yield, quality, water and nitrogen use efficiency of tomato to different levels of water and nitrogen under drip irrigation in Northwestern China. Journal of Integrative Agriculture 16(5): 1153-1161.

Gheysari M, Mirlatifi SM., Homaee M, Asadi ME and Hoogenboom G, 2009. Nitrate leaching in a silage maize field under different irrigation and nitrogen fertilizer rates. Agricultural Water Management 96(6): 946-954.

Granberry DM, Harrison KA, Kelley WT, 2000. Drip Irrigation. Cooperative Extension Service University ofGeorgia, USA.

Hou Z, Chen W, Li X, Xiu L and Wu L, 2009. Effects of salinity and fertigation practice on cotton yield and ¹⁵N recovery. Agricultural water management 96(10): 1483-1489

Kumar M, Rajput T.B.S., Kumar R and Patel N, 2016. Water and nitrate dynamics in baby corn (Zea mays L.) under different fertigation frequencies and operating pressures in semi-arid region of India. Agricultural Water Management 163: 263-274.

Liang H, Li F and Nong M, 2013. Effects of alternate partial root-zone irrigation on yield and water use of sticky maize with fertigation. Agricultural Water Management 116: 242-247.

Polychronaki E, Douma C, Giourga C and Loumou A, 2012. Assessing nitrogen fertilization strategies in winter wheat and cotton crops in northern Greece. Pedosphere 22(5): 689-697.

Sabillón GN and Merkley GP, 2004. Fertigation guidelines for furrow irrigation. Spanish Journal of Agricultural Research 2(4): 576-587.

Yang G, Tang H, Nie Y and Zhang X, 2011. Responses of cotton growth, yield, and biomass to nitrogen split application ratio. European Journal of Agronomy 35(3): 164-170.

Zhang Y, Wang J, Gong S, Xu D and Sui J, 2017. Nitrogen fertigation effect on photosynthesis, grain yield and water use efficiency of winter wheat. Agricultural water management 179: 277-287.