بررسی میزان حجم آب آبیاری و بهره‌وری آب باغات گردو در استان فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارپژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش

2 استاد پژوهشی، بخش تحقیقات آبیاری و زهکشی، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

چکیده

گرچه گردو یکی از محصولات مهم تولیدی در دنیا و ایران می‌باشد، لیکن تاکنون پژوهش‌های کمی در خصوص آبیاری و بویژه میزان بهره‌وری آب آن انجام شده است. در این پژوهش میزان عملکرد محصول، میزان حجم آب آبیاری و بهره‌وری آب آبیاری باغات گردوی سه منطقه عمده تولید کننده این محصول در استان فارس اندازه‌گیری گردید. بررسی‌ها در دو سامانه آبیاری قطره‌ای و سطحی انجام شد. نیاز آبی خالص گردو از سندملی، روش پنمن مانتیث در سال انجام پژوهش و بلندمدت برآورد و پس از اعمال راندمان، نیاز آبی ناخالص به دست آمد. میزان آب آبیاری در باغات با نیاز آبی ناخالص با آزمون تی مقایسه شد. نتایج برای مجموع سه منطقه و صرفنظر از نوع سامانه آبیاری نشان داد که میزان آب آبیاری آبیاری از نیاز آبی ناخالص حدود 1500 مترمکعب در هکتار کمتر بوده که این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نشد. اما در مقایسه با نیاز آبی ناخالص بلند مدت، این تفاوت حدود 3000 مترمکعب در هکتار بوده که معنی‌دار شد. میزان آب آبیاری در باغات گردوی تحت سامانه‌های آبیاری قطره‌ای حدود 1600 مترمکعب در هکتار کمتر از سامانه‌های آبیاری سطحی بود. اما مقایسه میزان آب آبیاری با نیاز آبی ناخالص باغات نشان داد که در سامانه‌های آبیاری قطره‌ای، 1800 مترمکعب در هکتار آبیاری بیش از نیاز و در سامانه‌های آبیاری سطحی، 3600 مترمکعب در هکتار آبیاری کمتر از نیاز انجام شده بود. بطور کلی تفاوت معنی‌داری بین مقادیر عملکرد، حجم آب آبیاری و بهره‌وری آب در سامانه‌های آبیاری قطره‌ای و سطحی مشاهده نگردید. اما در مناطق مورد بررسی، مقادیر عملکرد، بهره‌وری آب و حجم آب آبیاری متفاوت بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of irrigation water volume and water productivity of walnut orchards in Fars province

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Shahrokhnia 1
  • Nader Abbasi 2
  • Fariborz Abbasi 2
1 Associate Professor, Agricultural Engineering Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization(AREEO), Shiraz, Iran.
2 Professor, Irrigation and Drainage Engineering Department, Agricultural Engineering Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]

Although walnut is one of the most important products in the world and in Iran, but so far little research has been done on irrigation and especially its water productivity. In this study, the yield, volume of applied irrigation water and irrigation water productivity of walnut orchards in three major regions producing this product in Fars province and in drip and surface irrigation systems were measured and studied. Net and gross water requirements of walnuts from the national document Water requirement, Penman Montieth method in the year of research and for long-term, estimated and compared with the amount of water applied in orchards by t-test. The results for a total of three areas and regardless of the type of irrigation system showed that the applied water was less than the gross water requirement of about 1500 cubic meters per hectare and this difference was not statistically significant. But compared to the long-term gross water requirement, this difference was about 3,000 cubic meters per hectare, which was significant. The amount of water applied in walnut orchards under drip irrigation systems was about 1600 cubic meters per hectare less than surface irrigation systems. However, comparing the amount of applied water with the gross water requirement of orchards showed that in drip irrigation systems, 1800 cubic meters per hectare was more than needed and in surface irrigation systems, 3600 cubic meters per hectare was less than required. In general, no significant difference was observed between yield values, applied water volume and water productivity in drip and surface irrigation systems. But in the study areas, yield values, water productivity and applied water volume were different.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drip irrigation
  • Irrigation scheduling
  • Surface irrigation
  • Water requirement
اداره کل هواشناسی استان فارس. 1400. (www.farsmet.ir)
بهراملو، ر. و قدمی فیروزآبادی، ع. 1397. برنامه ارتقاء بهره­وری آب کشاورزی استان همدان. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. 85 صفحه.
پروین، پ.،  خضری، م. و  توسلیان، ا. 1393. بررسی تأثیر تنش خشکی بر برخی شاخص­های ریخت­شناسی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نهال گردوی ایرانی. مجله پژوهش‌های تولیدات گیاهی، 21 (3): 1-25.
تدین، م.س. 1394. راه‌های کنترل سیاه شدن مغز گردو. نشریه فنی شماره 11، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس.
خانجانی، م.، غلامی، م. و ظهوری، م. 1385. راهنمای گردو (کاشت داشت برداشت). نشر آموزش کشاورزی.
رضوی، ر.، طایفه رضایی، ح.، رضوی، ن. و وطن خواه، ح.، ۱۳۹۶، اثر رژیم‌های آبیاری بر روی رشد سرشاخه­ها و کارایی مصرف آب درختان جوان گردو درسِ روش آبیاری، سومین همایش ملی مدیریت آب در مزرعه (تقاضامحوری آب)، کرج، موسسه تحقیقات خاک و آب
رضوی، ر.، طایفه رضایی، ح.، علیزاده، ا.، ارومچی، س.، پورزارع، ش. و فرمانی، ق. 1382. تعیین نیاز آبی و محل قرار گرفتن قطره‏چکان در آبیاری قطره‏ای گردو در ارومیه. گزارش نهایی طرح پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی.
شاهرخ نیا، م.ع. 1391. بررسی اثر استفاده از ابزارهای برنامه‌ریزی آبیاری بر عملکرد و مصرف آب ذرت در دو بافت خاک. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، 6 (4): 331-341.
شاهرخ نیا، م.ع.، زارع، ا. و دهقانی سانیج، ح. 1394. مقایسه ابزارهای مختلف برنامه‌ریزی آبیاری قطرهای مرکبات در خاک با بافت متوسط و سنگین. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، 9 (3): 448-458.
علیزاده، ا. 1380. اصول و عملیات آبیاری قطره­ای. دانشگاه امام رضا، چاپ دوم.
محمودیان، م.، راحمی، م.، وحدتی، ک. و یزدانی، ن. ۱۳۹۴. برهمکنش کایولین و تنش آبی بر عملکرد چند رقم گردوی ایرانی، نهمین کنگره علوم باغبانی ایران، اهواز، انجمن علوم باغبانی ایران و دانشگاه شهید چمران اهواز.
نصیبی، ف.، خضری، م. و  پروین، پ. ۱۳۹۲. بررسی تأثیر تنش خشکی بر برخی پارامترهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گردو (.Juglans regia L)، اولین همایش ملی الکترونیکی مباحث نوین در علوم باغبانی، جهرم، انجمن علمی مهندسی علوم باغبانی دانشگاه جهرم.
نعمت زاده، ف.، عاطفی، ج.، و دهقانی سانیج، ح. 1390.  طرح پژوهشی . موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
Bjorneberg, D.L. 2013. Irrigation methods. USDA Agricultural Research Service, Kimberly, ID, USA.
Buchner, R., Fulton, A. and Gilles, C. 2008. Effects of Regulated Deficit Irrigation on Walnut (Juglans regia) Grafted on Northern California Black (Juglans hindsii) or Paradox Rootstock. Acta Horticulturae. 792: 141-146.
Cohen, M., Valancogne, C., Dayau, S., Ameglio, T., Cruiziat, P. and Archer, P. 1997. Yield and Physiological Responses of Walnut Trees in Semi-Arid Conditions: Application to Irrigation Scheduling. Proc. 2nd Int. Sym. On Irrigation of Hort. Crops. Acta Horticulturae. 449: 273-280.
Fulton, A. 2013. Evaluating Water Requirements of Developing Walnut Orchards in the Sacramento Valley. Walnut Research Reports, California Walnut Board.
Liu, C. 2014. The Evaluation of Straw Pit Irrigation Method in Walnut Orchard in Loess Plateau Area. Acta Horticulturae. 1050: 213-216.
Lampinen, B., Buchner, R., Fulton, A., Grant, J., Mills, N., Prichard, T., Schwankl, L., Shackel, K., Gilles, C., Little, C., Metcalf, S., Rivers, D., and Gamble, V. 2004. Irrigation Management in Walnut Using Evapotranspiration, Soil and Plant Based Data. An annual research report submitted to the California Walnut Board for 2004. 113-136