بررسی آزمایشگاهی تاثیر چرخه های متوالی تر و خشک شدن بر پارامترهای مکانیکی خاک های ریزدانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری مهندسی آب و سازه‌های آبی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 استاد گروه مهندسی آب،دانشگاه فردوسی مشهد- مشهد،ایران

3 استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

تاثیر فرایند تر و خشک شدن متوالی بر پارامترهای مکانیکی خاک از جمله مسائل مهمی است که باید در انتخاب منبع قرضه خاک ریزدانه مورد توجه قرار گیرد و در بسیاری از سازه‌ها از جمله هسته سدهای خاکی، خاک بستر کانال های آبیاری و زیرسازی جاده ها از اهمیت بالائی برخوردار است. در این تحقیق تاثیرات تر و خشک شدن متوالی خاک رس بر مشخصه‌های فیزیکی و مکانیکی خاک مورد مطالعه آزمایشگاهی قرار گرفت. آزمایش‌های برش تک محوری، برش سه محوری، برش مستقیم، پتانسیل تورم، هدایت هیدرولیکی و آزمایش صفحات فشاری بر روی نمونه خاک رس و طی شش مرحله تر و خشک شدن متوالی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که چرخه‌های تر و خشک شدن متوالی باعث بوجود آمدن تغییرات عمده‌ای در مشخصه‌های فیزیکی و مکانیکی خاک‌ها می‌شود بگونه‌ای که پس از شش چرخه تر و خشک شدن، مقاومت فشاری نمونه‌ها 32 درصد کاهش یافت. نتایج آزمایشات برش مستقیم و سه محوری نیز نشان دادند که اعمال 6 چرخه تر و خشک شدن باعث می‌شود چسبندگی خاک حدود 40 درصد کاهش پیدا کند اما تاثیر زیادی بر زاویه اصطکاک داخلی خاک ندارد. آزمایش هدایت هیدرولیکی نشان داد که نفوذپذیری خاک نیز پس از تر و خشک شدن حدود 9/1 برابر افزایش می‌یابد. با انجام آزمایش صفحات فشاری که بیانگر رابطه میان درصد رطوبت و مکش در خاک های غیر اشباع است مشخص شد که با افزایش تعداد چرخه، منحنی مشخصه آب – خاک به سمت پایین تغییرمکان پیدا می‌کند و قابلیت نگهداشت آب توسط خاک کاهش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation on effect of wetting and drying cycles on Mechanical characteristics of Clay Materials

نویسندگان [English]

  • Afshin Talebolelm 1
  • Saeed Reza Khodashenas 2
  • Ali Akhtarpour 3
1 PhD Student, Department of Water Engineering, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Professor, Department of Water Engineering, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3 Assistance Professor, Department of Civil Engineering, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Impact of frequent wetting and drying cycles process on soil mechanical parameters is important issue that should be considered in selecting the borrow area of fine-grained soil in many structures such as earth dams’ core, irrigation canal bed soil and road subbase. In this study, the effects of sequential wetting and drying cycles on physical and mechanical properties of clay soil is investigated. The uniaxial shear, triaxial shear, direct shear, swelling potential, hydraulic conductivity, and pressure plates tests were conducted on clay samples during wetting and drying cycles. The results showed that the wetting and drying cycles resulted in significant changes in the physical and mechanical properties of the soils and the compressive strength of the samples decreased by 32% after six wetting and drying cycles. The results of direct and triaxial shear tests also showed that application of 6 wetting and drying cycles reduced soil cohesion by about 40% but had no significant effect on the internal friction angle of the soil. Hydraulic conductivity tests showed that soil permeability increased about 19 times after wetting and drying. The pressure plates test, which shows the relationship between moisture content and suction in unsaturated soils (SWCC), revealed that as the number of cycles increased, the soil-water characteristic curve shifted downward and soil water retention capacity decreased.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cycle wetting and drying
  • Permeability
  • Compressive strength
  • Soil Water Characteristic Curve

مراجع

پناهی، ق، 1395. تأثیر چرخه خیس و خشک شدن بر خواص فیزیکی خاک (مطالعه موردی: سد شهید یعقوبی). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
سلطانی، ا.، رئیسی استبرق، ع. 1393. بررسی آزمایشگاهی بهسازی یک خاک متورم شونده با استفاده از اعمال چرخه­های مرطوب و خشک شدن متناوب. نشریه حفاظت منابع آب و خاک. 4(1). ص 62-49.
صفادوست، آ. 1394. اثر تعداد چرخه­های تر و خشک شدن در بر پایداری ساختمان، توزیع اندازه ذرات و سیستم منافذ خاک. مجله تحقیقات آب و خاک ایران. 46(4). ص 767-759.
مهرموسوی، ز.، بهمنش، ج.، محمدنژاد، بایرامعلی. 1392. تأثیر دوره‌های تر-خشک بر روی خصوصیات ژئوتکنیکی خاک رس تثبیت شده با سیمان و آهک. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). 27(5). ص 948-940.
Akcanca, F. & Aytekin, M. 2014. Impact of wetting–drying cycles on the hydraulic conductivity of liners made of lime-stabilized sand–bentonite mixtures for sanitary landfills. Environmental Earth Sciences, 72, 59-66.
Aldaood, A., Bouasker, M. and Al-Mukhtar, M., 2014. Impact of wetting–drying cycles on the microstructure and mechanical properties of lime-stabilized gypseous soils. Engineering Geology, 174, pp.11-21.
Das B, Sobhan K. Principles of Geotechnical Engineering 8th Ed. Instructor. 2016;201601.
De Camillis, M., Di Emidio, G., Bezuijen, A. & Verástegui-Flores, R.D. 2016. Hydraulic conductivity and swelling ability of a polymer modified bentonite subjected to wet–dry cycles in seawater. Geotextiles and Geomembranes, 44, 739-747.
Estabragh, A.R., Moghadas, M. and Javadi, A.A., 2015. Mechanical behaviour of an expansive clay mixture during cycles of wetting and drying inundated with different quality of water. European Journal of Environmental and Civil Engineering, 19(3), pp.278-289.
Goh, S.G., Rahardjo, H. and Leong, E.C., 2013. Shear strength of unsaturated soils under multiple drying-wetting cycles. Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering, 140(2), p.06013001.
Heitor, A., Indraratna, B. and Rujikiatkamjorn, C., 2014. Aspects related to the small strain shear modulus behaviour of compacted soils subjected to wetting and drying. In Proceedings of the 2014 Geo-congress: Geo-characterization and Modelling for sustainability (pp. 1433-1442).
ICOLD., 1995. Dam failures statiscal analysis. International commission on Large Dam (ICOLD], Bulletin 99.
Kampala, A., Horpibulsuk, S., Prongmanee, N. and Chinkulkijniwat, A., 2013. Influence of wet-dry cycles on compressive strength of calcium carbide residue–fly ash stabilized clay. Journal of Materials in Civil Engineering, 26(4), pp.633-643.
Md, S.H., Ling-wei, K. and Song, Y., 2016. Effect of Drying-Wetting Cycles on Saturated Shear Strength of Undisturbed Residual Soils. American Journal of Civil Engineering, 4(4), pp.143-150.
O'Brien, A., 2007. Rehabilitation of urban railway embankments: investigation, analysis and stabilisation.
Naeini, S.A., Gholampoor, N. and NajmosadatyYazdy, S.A., 2015. The Effect of Wetting-Drying Cycles and Plasticity Index on California Bearing Ratio of Lime Stabilized Clays. Journal of Engineering Geology, 9(2), p.2818.
Özbek, A., 2014. Investigation of the effects of wetting–drying and freezing–thawing cycles on some physical and mechanical properties of selected ignimbrites. Bulletin of Engineering Geology and the Environment, 73(2), pp.595-609.
Wang, G. and Wei, X., 2014. Modeling swelling–shrinkage behavior of compacted expansive soils during wetting–drying cycles. Canadian Geotechnical Journal, 52(6), pp.783-794.
Tang, C.-S., Wang, D.-Y., Shi, B. & Li, J. 2016. Effect of wetting–drying cycles on profile mechanical behavior of soils with different initial conditions. Catena, 139, 105-116.
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 81
مرداد و شهریور 1399
صفحه 1091-1105

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار