تخمین شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش با استفاده از مولفه‌های مختلف فرسایش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 1 استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حافظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

2 دانشیار دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرّس، مازندران، نور، hrmoradi1340@yahoo.com

چکیده

در ابتدای تبدیل بارش به رواناب، مقداری از بارش به وسیله خاک جذب شده یا به اعماق زمین نفوذ می‌کند و باقیمانده تبدیل به رواناب سطحی می‌شود با تعیین آستانه همزمان رواناب و فرسایش می‌توان به مدیریت صحیح حوزه‌های آبخیز کمک شایانی کرد. در این تحقیق به منظور تعیین شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش با استفاده از مولفه‌های مختلف فرسایش در کاربری‌های مختلف سازند گچساران، بخشی از حوزه آبخیز کوه گچ شهرستان ایذه با مساحت 1202 هکتار انتخاب گردید. در این تحقیق تعیین رابطه بین شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش و مولفه‌های مختلف فرسایش مانند میزان نفوذپذیری خاک و مقدار رسوب و میزان رواناب در کاربری‌های مختلف سازند گچساران به کمک رگرسیون چند متغیره انجام گرفت. سپس نمونه‌برداری مولفه‌های مختلف فرسایش در 6 نقطه و با 3 تکرار و در شدت‌های مختلف بارش 75/0، 1 و 25/1 میلی‌متر در دقیقه در سه کاربری مرتع، منطقه مسکونی و اراضی کشاورزی به کمک دستگاه شبیه ساز باران انجام شد. به منظور انجام تحلیل‌های آماری از نرم افزار SPSS و EXCEL استفاده گردید. نتایج نشان داد که در تخمین شروع آستانه رواناب و فرسایش در هر سه کاربری، مقدار رسوب و سپس میزان نفوذپذیری خاک بیشترین اثر گذاری مثبت و منفی را داشته اند و مقدار رواناب هیچ نقشی در مدل سازی نداشته است. اثر‌گذاری مثبت مقدار رسوب به طور کلی در میزان شروع رواناب و رسوب پنج مورد و اثر‌گذاری منفی آن نیز در سه مورد می‌باشد و اثر‌گذاری مثبت مقدار نفوذپذیری خاک در مدل‌سازی به طور کلی در میزان شروع رواناب و رسوب سه مورد و اثر‌گذاری منفی آن نیز در سه مورد می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Estimation of runoff and erosion simultaneous threshold using erosion different components

نویسندگان [English]

  • Ha,mzeh saeediyan 1
  • hamidreza Moradi 2
1 1Assistant Professor, Department of Soil Conservation and Watershed Management Research, Kerman Agricultural and Natural Resource Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Kerman, Iran.
2 Associate professor, Department of watershed management engineering, college of natural resource, Tarbiat modares university, Noor, Iran, hrmoradi@modares.ac.ir; hrmoradi1340@yahoo.com ,mobile: 09123875311.
چکیده [English]

At the beginning of the conversion of precipitation into runoff, some of the precipitation is absorbed by the soil or penetrates deep into the earth and the rest becomes surface runoff. By determining the runoff and erosion simultaneous threshold can help to watersheds proper management. In this study, in order to determine the runoff and erosion simultaneous threshold using erosion different components in different land uses of Gachsaran Formation, a part of the Kuhe Gach watershed of the Izeh city with an area of 1202 hectares was selected. In this study, the relationship between the runoff and erosion simultaneous threshold and erosion different components such as soil permeability and the amount of sediment and runoff in different land uses of Gachsaran Formation was done using multivariate regression. Then, sampling of erosion different components at 6 points with three replicates and at different rainfall intensities of 0.75, 1 and 1.25 mm in min, in 3 land uses of the range, residential area and agricultural lands with the help of the device rain simulator was performed. SPSS and EXCEL software were used for statistical analysis. The results showed that in estimating the runoff and erosion threshold in all three-land uses, the amount of sediment and then the degree of soil permeability had the most positive and negative effects and the amount of runoff had no role in modeling. The positive effect of the amount of sediment in general on the runoff and erosion threshold in five cases and its negative effect in three cases and the positive effect of soil permeability in modeling in general on the runoff and erosion threshold in three cases and affecting its negative is three cases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Runoff and sediment threshold
  • Multivariate regression
  • Rain simulator
  • Land use
  • Infiltration

مراجع

AghabeigiAmin, S., Moradi, H. R. and Fattahi. B. 2014. Sediment and runoff measurement in different rangeland vegetation types using rainfall simulator, Ecopersia. 2(2): 525-538.
Ahmadi, H. 1999. Applied Geomorphology, Volume 1 (Water Erosion), Second Edition, Tehran, University Press, 77 Pp.
Amos, K. J., Alexander, J., Horn, A., Pocock, G. D. and Fielding, Ch. R. 2004, Supply limited sediment transport in a high-discharge event of the tropical Burdekin River, North Queensland, Australia. Sedimentology. 51: 145-162.
Bloomfield, J.P., Allen, D.J. and Griffiths, K.J. 2009. Examining geological controlson base flow index using regression analysis: An illustration from the Thames Basin, UK. Journal of Hydrology. 373(1-2):164-176.
Chen, Y. and Liu, X. R. 1996. Climate change impact on hydrology of Huaihe Basin, Journal of Hohai University. 24: 111-114.
Duiker, S. W., Flanagan, D. and Lal, C. R. 2001. Erodibility and infiltration characteristics of fire major soils of southwest Spain, Catena. 45: 103-121.
Eslami, A.R. and Saghafian, B. 2008. The role of watershed morphometric and climatic factors in producing of flood flows, Journal of Pajouhesh-va-Sazandegi in Natural Resources. 78:149-157.
Jordan, J. P. 1994. Spatial and temporal variability of streamflow generation processes on a Swiss catchment, Journal of Hydrology. 153: 357-382.
kamphorst, A. 1987. A small rainfall simulator for the determination of soil erodibility, Netherlands Journal of Agricultural Science. 35: 407-415.
Karnieli, A. and Ben-Asher J. 1993. A daily runoff simulation in semi-arid watersheds based ondeficit calculations, Journal of Hydrology. 149: 9-25.
Kazemi, R. and Eslami, A. 2013. Study role of geological formations and hydrological parameters on the based index, case study: Caspian area, Journal of Watershed Engineering and Management. 5(2):85-93.
Khaledi Darvishan, A.V., Sadeghi, S.H.R., Homaee, M. and Arabkhedri. M. 2015. Affectability of runoff threshold and coefficient from rainfall intensity andantecedent soil moisture content in laboratorial erosion plots, Iranian Water Research Journal. 8(15):(under press)
Martinez, M., Albaladejo, J. and Castillo, V.M. 1998. Factors influencing surface runoff generation in a Mediterranean semi-arid environment. Chicamo Watershed SE Spain, Hydrological Processes. 12(5): 741-745.
Morady, H. R. and Saidian, H. 2010. Comparing the Most Important Factors in the Erosion and Sediment Production in Different Land Uses, Journal of Environmental Science and Engineering. 4: No. 11: 1-11.
Ponce, V.M. and Shetty A.V. 1995. A conceptual model of catchments water balance: 2application of runoff and base flow modeling, Journal of Hydrology. 173: 41-50.
Sanguesa, C., Arumi, J., Pizarro, R. and Link, O. 2010. A rainfall simulator for the in situ study of superficial runoff and soil erosion, Chilean Journal of Agricultural Research. 70(1): 170-177.
Sharifi, F., Safarpoor, S. and youbzadeh, S. A. 2004. Evaluation of AWBM 2002 model in simulation of hydrologic processes in a number of Iranian catchments.Pajouhesh-va-Sazandegi, Natural Resources. 19(63):35-42.
Troendle, C. A. 1985. Variable source area model, in: Hydrological forecasting, edited by: Anderson, M. C. and Burt, T. P., Wiley, Chichester. pp. 347-404.
Vaezi, A. R., Bahrami, H. A., Sadeghi, S. H. R. and Mahdian, M. H. 2010. Modeling relationship between runoff and soil properties in dry-farming lands, NW Iran, Hydrology and Earth System Sciences Discussions. 7: 2577-2607.
Yang,  A. W. 2000. Impact of global climate change on China’s water resources, Environmental Monitoring and Assessment. 61: 187-191.
Zhai, H. J., Hub, B., Luoa, X. Y., Qiua, L., Tangb, W. J. and Jiangb, M. 2016. Spatial and temporal changes in runoff and sediment loads of the Lancang River over the last 50 years, Agricultural Water Management. 174: 74-81.
Zhang, S. R., Lu, X. X., Higgitt, D. L., Chen, Ch. T. A., Han, J. and Sun, H. 2008. Recent changes of water discharge and sediment load in the Zhujiang (Pearl River) Basin, China, Global Planet Change. 60: 365-380.
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 15، شماره 4 - شماره پیاپی 88
مهر و آبان 1400
صفحه 817-827

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار