تعیین الگوی بهینه کشت محصولات زراعی با تاکید بر آب مجازی در شهرهای قروه و دهگلان استان کردستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه اقتصاد-دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج

2 حسابداری دانشگاه ازاد اسلامی واحد سوسنگرد

3 گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان

چکیده

امروزه تولید محصولات با صرفه، از دغدغه‌های کشاورزان و سیاست‌گذاران اقتصادی می‌باشد. و بر این اساس باید در سیاست‌گذاری‌های کشت ،افزون بر اهداف سیاستی، نیازمندی‌ها و اهداف کشاورزان نیز در کنار آن در نظر گرفته شود. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اقتصادی الگوی بهینه کشت محصولات زراعی شهرهای قروه و دهگلان که واجد شرایط دارا بودن زمین حاصلخیز و منابع آبی فراوان هستند با تاکید بر حداقل آب مجازی طرح ریزی و اجرا شد. به این منظور آمار و اطلاعات موردنیاز در سال زراعی 99-1389 در قالب تدوین الگوی برنامه‌‌ریزی آرمانی استفاده گردید. نتایج مطالعه نشان می دهد، الگوی کشت فعلی واحدهای تولیدی این شهرستان‌ها دارای مزیت نسبی نبوده و از اینرو الگوی فعلی کشت باید تغییر یابد. به بیان دیگر، تغییرات الگوی کشت محصولات زراعی باید به سمت تخصصی شدن و متناسب با مزیت نسبی منطقه تغییر یافته و محصولاتی وارد الگوی کشت شوند که با امکانات و شرایط هر منطقه (شهرستان) سازگار ‌باشند. این تغییرات باید به نحوی باشد که سطح زیر کشت برخی از محصولات نسبت به وضعیت فعلی کاهش و برخی دیگر افزایش معنی‌داری پیدا کند. در نتیجه، محصولی مانند گندم آبی به طور کلی در الگوی بهینه وارد نشده است. همچنین بیشتر محصولات به دلیل عدم مزیت نسبی و غیر متناسب با شرایط منطقه و همچنین بازدهی پایین آن‌ها از الگو حذف شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determining the optimal cultivation pattern of crops with emphasis on virtual water in Qorveh and Dehgolan cities of Kurdistan province

نویسندگان [English]

  • mostafa baghbanyan 1
  • abouzar taheri 2
  • Hamed Ghaderzadeh 3
1 Faculty member of the Department of Economics, islamic Azad University.Sananda Branch
2 Accounting Islamic Azad University, Susangard Branch
3 Dept of agricultural economic, college of agriculture, University of Kurdistan
چکیده [English]

Nowadays, production of economic production is one of the most important of policymaker’s attentions. Address to this. It is necessary to merge the farmer’s aims along policy makers as well as their necessities. Therefore, the current study attempted to investigate on optimum cropping pattern of agricultural crops in Kurdistan province respect to each county emphasizing on minimize virtual water. To follow research aim the necessary data were collected for the agricultural year 2019-20 using goal programming. The results showed that, the current cropping pattern does not has no comparative advantage and it has to experience significant change. In other words, the current cropping pattern willing must to change from mixed form to specialized one according to comparative advantage according to resource possibilities of each district. The range of change showed that, there are significant decrease and increase in some crops compare to current situation. The results showed that, irrigated wheat did not

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtual water
  • optimum cropping pattern
  • goal programming
  • Kurdistan province
آزادگان، ع.، بابایی، م.، صبوحی، م. و کاوسی اکبرپور، ز. 1391. کاربرد برنامه­ریزی هدف در طراحی برنامه زراعی همسو با توسعه پایدار (مطالعه موردی منطقه سیستان). اولین همایش ملی توسعه پایدار در مناطق خشک و نیمه­خشک،ابرکوه.
عسگری پور، ع.ر. 1391. تعیین الگوی کشت بهینه و پایدار از دیدگاه کشاورزان کشاورزی شهرستان بهار. پایان­نامه برنامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی. دانشگاه محقق اردبیلی.
 عزیزی، ج. و یزدانی، س. 1383. تعیین مزیت نسبی محصولات عمده باغبانی ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه سال. 12(46) :41-72.
باغستانی، ع. و مهرابی بشرآبادی، ح. 1386. مفهوم آب مجازی و کاربرد آن در تعیین الگوی تجارت محصولات کشاورزی ایران،نهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر،کرمان.
چیذری ا.ح.، یوسفی، ع. و موسوی بهار، س. ح. 1385. بررسی بازارهای هدف صادراتی گیاهان زینتی ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه سال. 14(55): 47-66.
دستوار، س.، حسنی، ح.ع.، شیردلی، ع.، خلفی، ج.، و قیدی، ع. (1393). بررسی تاثیر کاداستر و یکپارچه سازی اراضی کشاورزی در بهره وری منابع آب موجود(مطالعه موردی : پایاب سد شویر ). پایان­نامه برنامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی. زنجان.
دوراندیش، آ. و ترابی، س. 1394. گزینش الگوی بهینه زراعی پایدار با تاکید بر محدودیت منابع آبی (مطالعه موردی: شهرستان کوزران در استان کرمانشاه). اقتصاد کشاورزی. 9(1): 134-117.
منصوری، ح.، و کهنسال، م. 1386. تعیین الگوی کشت کشاورزی بر اساس دیدگاه­های اقتصادی و زیست­محیطی. ششمین همایش دو ساله اقتصاد کشاورزی ایران. مشهد. دانشگاه فردوسی مشهد.
منافی آذر، ر.، عبدالهی، ع. و نظری، ع. م. 1392. ارزیابی تاثیر گسترش آبیاری تحت فشار در تغییر ساخت زراعی، الگوی کشت و راندمان تولید (مطالعه موردی: شهرستان میاندوآب). مجله مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی. 8(25): 161-147.
شجری، ش. 1393. بهینه‌سازی الگوی بهره‌برداری از منابع آبی در جهت حداکثر کردن منافع اجتماعی در استان فارس. مجله اقتصاد کشاورزی. 8: 175-189.
تورتون، ا. ر. 1379. بارش، مردم، خطوط لوله و نیرو: به سوی یک گفتمان اکولوژی سیاسی مبتنی بر آب مجازی، مقاله گاه به گاه. سالنامه آماری سازمان کشاورزی استان کردستان.
Allan, J.A. 1997. Virtual water: A long-term solution for water short Middle Eastern economies. Paper presented at the British Assoc. Festival of Science. University of Leeds, UK.
Allen, R.G., Periera, L.S., Raes, D. and Smith, M. 1998. Crop evapotranspiration. Guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper 56, Rome, Italy, 300 p.
Asaadi, M.A., Mortazavi, S.A., Zamani, O., Najafi, G.H., Yusaf, T. and Hoseini, S.S. 2019. The Impacts of water pricing and non-pricing policies on sustainable water resources management: A case of Ghorveh plain at Kurdistan province, Iran. Energies, 12, 2667.
Hanasaki, N., Inuzuka, T., Kanae, S. and Oki, T. 2010. An estimation of global virtual water flow and sources of water withdrawal for major crops andlivestock products using a global hydrological model, Hydrology Journal. 384: 232-244.
Mohammadi Kani Golzar, F. 2012. Water consumption management respect to virtual water exchange in selected products of Iran. Unpublished. Thesis of master program in agricultural management. University of Tehran.   
Verma, S., Kampman, D. A., Van der Zaag, P. and Hoekstra, A. Y. 2009. Going against the flow: A critical analysis of inter-state virtual water trade in the context of India’s national river linking program. Journal of Physics and Chemistry of the Earth. 34(4-5): 261–269.
Wang, Z., Zhang, L., Zhang, Q., Wei, Y., Wang, J., Ding, X. and Mi, Z. 2019. Optimization of virtual water flow via grain trade within China. Ecological Indicators. 97: 25-34.
Yoo, S.H., Choi, J.Y., Lee, S.H. and Kim, T. 2014. Estimating water footprint of paddy rice in Korea. Paddy and Water Environment. 12(1): 43-54