اثرات دور آبیاری و تراکم بوته بر تولید علوفه و محتوای آب نسبی ارقام کینوا، کوشیا و سورگوم علوفه‌ای در گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

2 استاد بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی گلستان وابسته به سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی. گرگان. ایران.

چکیده

یکی از پایدارترین روش‌های محافظتی در اکوسیستم های بیابانی تولید گیاهان هالوفیت با استفاده از آب و خاک شور برای تامین علوفه در این مناطق می‌باشد. به منظور مطالعه تراکم بوته و دور آبیاری کوشیا، کینوا و سورگوم علوفه‌ای، آزمایشی طی سال‌های 94 و 95 بصورت فاکتوریل کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه شوری آق‌قلا در استان گلستان اجرا شد. در این تحقیق اثرات تیمار تراکم بوته (1/11، 7/16 و 3/33 بوته در متر مربع ) و همچنین دور آبیاری با چهار سطح (5 ، 10 ، 15 ، 20 روز) بر عملکرد و برخی صفات مورفولوژیکی دو توده کوشیا (توده های بومی بیرجند و سبزوار)، کینوا( Santa Maria و Sajama Iranshahr) و ارقام اسپید فید و KFS3 سورگوم علوفه‌ای بررسی شد. نتایج نشان داد رقم سانتاماریای کینوا بیشترین محتوای آب نسبی را داشت. توده سبزوار در تـراکم 33/33 بوتـه در متـر مربـع و آبیاری 5 روز یکبار با عملکرد 64/7 تن درهکتار بیـشترین مـاده خـشک و اجزای عملکرد را دارا بود. بـا افـزایش تراکم و آبیاری به موقع تا تراکم 333 هزار بوته در هکتار ماده خشک کوشیا و کینوا افزایش یافـت ولـی این افزایش برای سورگوم تا تراکم 167 هزار بوته در هکتار بود. تیمار مناسب کینوا رقم سانتاماریای در تراکم 16/16 بوته در متر مربع و آبیاری 5 روز یکبار با عملکرد مـاده خـشک 37/4 تن در هکتار بود. رقم سورگوم KFS3 در همین تراکم و تناوب آبیاری با عملکرد مـاده خـشک 3/3 تن در هکتار در اولویت بعدی رتبه بندی شد. بررسی اثرات متقابل نشان داد توده سبزوار در تـراکم 33 بوتـه در متـر مربـع و آبیاری 5 روز یکبار با عملکرد 34 تن درهکتار بیـشترین عملکـرد علوفه تر را دارا بود. بنابراین می‌توان از این گیاه به‌عنوان یک گزینه مناسب در تولید علوفه بهره جست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effects of plant density and irrigation frequency on production and water content of varieties Kochia, Quinoa and Forage sorghum

نویسندگان [English]

  • Alireza Saberi 1
  • Alireza Kiani 2
1 Assistant Professor, Agronomy and Garden Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Gorgan, Iran.
2 Professor Engineering and technical research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Gorgan
چکیده [English]

In order to study irrigation frequency and plant density of Kochia (Kochia scoparia), Quinoa and forage sorghum, a field experiment was conducted during 2015 and 2016 at Salinity Station. The experiment was laid out in a randomized complete block design in form of split plot factorial experiment and replicated four times. At this research effects of irrigation frequency at four levels (irrigation after 5, 10, 15 and 20 days), and plant density at three levels (11.1, 16.7 and 33.3 plants per m2) on Koshia (Birjand and Sabzevar bulks), Quinoa (Santa Maria and Sajama Iranshahr) and verities of KFS3 and Speedfeed sorghums were investigated. Results showed that; Variety of quinoa Santa Maria had the most water content. Sabzevar bulk at irrigation every 5 days interval and 33.33 plants per m2 with dry yield of 7.64 ton ha-1 had the highest yield and yield components of dry yield of forage. Interraction effects results showed that; with increasing plant density and irrigation on time until plant density of 333000 plants per hectare koshias and quinoas dry matter increased but this increasing for forage sorghum accurse till plant density of 167000 plant ha-1. Sabzevar bulk at irrigation every 5 days interval and 33.33 plants per m2 with yield of 33.99 ton ha-1 had the highest yield. The suitable treatment of quinoa was Santa Maria at irrigation every 5 days interval and 16.7 plants per m2 with dry yield of 4.37 ton ha-1 had the highest dry yield and KFS3 at the same plant density and irrigation frequency with yield of 3.3 ton ha-1 had the less ranking. Intrection effects of treatments showed, Sabzevar bulk of koshia at irrigation every 5 days interval and 33 plants per m2 with yield of 34 ton ha-1 had the highest fresh forage yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Irrigation frequency
  • Water tension
  • Variety
  • Forage yield

مراجع

حسینی، ح.، راحمی کاریزکی ، ع.، بیابانی،ع. نخزری مقدم، ع. و ف. طلیعی. 1400.  بررسی اثر تاریخ کاشت بر مراحل فنولوژی، خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد کینوا(Chenopodium quinoa L.) . نشریه تولید گیاهان زراعی. 14(2): 17-32.
خانی نژاد، س.، نباتی، ج.، کافی، م. و ص. قربانی. ۱۳۹۱، مطالعه ارزش غذایی علوفه گیاه شورزیست کوشیا (Kochia scoparia) در شرایط تنش شوری، اولین همایش ملی بیابان، تهران، مرکز تحقیقات بین المللی بیابان دانشگاه تهران.
سپهوند، ن.ع. و ف. شیخ.1391. بررسی سازگاری گیاه جدید کینوا (Quinoa) در استان گلستان. همایش ملی فراورده های طبیعی و گیاهان داروئی. بجنورد دانشگاه.علوم پزشکی خراسان شمالی.
سپهوند، ن. تواضع ، م. و م. کهبازی. 1389. کینوا گیاهی ارزشمند برای امنیت غذایی و کشاورزی پایدار در ایران ، یازدهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران.
سبحانی، م. ر. و م. ولدان. 1393. بررسی اثرات سطوح مختلف تنش شوری و تراکم بوته بر عملکرد کمی و کیفی علوفه و دانه کوشیا در شرایط آب و هوایی شهرستان اراک. مجله پژوهش های تولید گیاهی. 21(1): 91-110
صادق منصوری، ر.، گلابی، م.، برومند نسب، س. و صالحی، م. 1398. اثر شوری و کم­آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه شورزیست کوشیا (Kochia scoparia) در شرایط آب و هوایی گرم و خشک. تحقیقات آب و خاک ایران. 50(7): 1841-1825.
صالحی، م. 1395. راهنمای کاشت، داشت و برداشت کوشیا با منابع آب بسیار شور. تهران: نشر آموزش کشاورزی
صالحی، م. ، کافی م. و ع. ر. کیانی. 1390. اثرتنش شوری برتولید زیست توده کوشیا  (Kochia scoparia)و روند شوری خـاک.  مجله به­زراعی نهال و بذر.2-27(4):433-417.
صالحی، م. ، کافی، م. و ح. ر. صادقی پور. 1391.  اثر استفاده از آب آبیاری شور بر تولید زیست توده و میزان تجمع یونها در گیاه کوشیا.  مجله تنش های محیطی در علوم زراعی. 4(1): 75-65.
کافی م.، نباتی، ج.، خانی نژاد، س.،  معصومی، ع. و م.  زارع مهرجردی. 1390. ارزیابی خصوصیات علوفه ای توده های مختلف کوشیا (Kochia scoparia) با دو سطح شوری آب آبیاری. مجله تولید گیاهان زراعی. 4(1):
نباتی، ج.،  معصومی، ع.، کافی م. و م. زارع مهرجردی .۱۳96. بررسی امکان تولید علوفه در دو توده کوشیا (Kochia scoparia L.) با کاهش مصرف آب در شرایط شور. نشریه تولید گیاهان زراعی. 10(1): 1-19.
Altuner, F., Oral, E. and Kulaz, H. 2019. The impact of different sowing times of the quinoa (chenopodium
quinoa Willd) and its varieties on the yield and yield components in TurkeyMardin ecology condition. Applied Ecology and Environmental Research.17: 4. 10105-10117.
Hirich, A., Choukr-Allah, R. and Jacobsen, S.E. 2014. Quinoa in Morocco-effect of sowing dates on development and yield. Journal of Agronomy and Crop Science. 200: 5. 371-377.
Isobe, K., Sugiyama, H., Okuda, D., Murase, Y., Harada, H., Miyamoto, M., Koide, S., Higo, M. and Torigoe, Y. 2016. Effects of sowing time on the seed yield of quinoa (Chenopodium quinoa Willd) in  South Kanto, Japan. The Journal of Agricultural Science. 7: 2. 146-153.
Kumar, Vipan; Jha, Prashant; Jugulam, Mithila; Yadav, Ramawatar; Stahlman, Phillip W. (2018-12-07). "Herbicide-Resistant Kochia (Bassia scoparia) in North America: A Review". Weed Science. Weed Science Society of America. 67: 4–15. doi:10.1017/wsc.2018.72. S2CID 91312866.
 Kafi, M., Asadi, H. and A. Ganjeali. 2010. Possible utilization of high salinity waters and application of low amounts of water for production of the halophyte Kochia scoparia as alternative fodder in saline agroecosystems. agricultural water management. 97: 139-147.
Munns, R. and Tester, M. 2008. Mechanisms of salinity tolerance. Annual Review of Plant Biology. 59: 651-681.
Saberi, A. R. 2011. Irrigation management under salinity and water stress for forage sorghum. Lambert Academic publishing. 278.
SAS Institute. 2004. SAS/STAT user's guide. Release 9.0. 4th ed. Statistical Analysis Institute, Cary, NC
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 97
فروردین و اردیبهشت 1402
صفحه 56-67

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار