بررسی تغییرات کیفی منابع آب زیرزمینی درکشاورزی و صنعت (مطالعه موردی دشت نیشابور)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته سازه های آبی دانشگاه آزاد ، ایران

2 دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

ازآنجاکه ٩٩ درصدازمنابع آب شیرین جزءآب­های زیرزمینی می­باشد لذاشناخت و بهره­برداری بهینه از آن­ها ضرورت می­یابد. در این تحقیق کیفیت آب­های زیرزمینی دشت نیشابور در دو بخش کشاورزی و صنعت در طی سال­های 1381 الی 1387 مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت تعیین مناسب بودن کیفیت آب زیرزمینی برای مصارف مختلف، پس از نمونه­گیری، آزمایشات تجزیه شیمیایی روی نمونه­ها انجام شد و با مقایسه آن با موارد استاندارد، کیفیت آن جهت بررسی رسوب­گذاری و خوردگی مشخص گردید. نتایج نشان می­دهد که عناصر سدیم، کلر و سولفات به ترتیب، بیش­ترین مقادیر را در بین کاتیون­ها و آنیون­ها دارند به تدریج کیفیت آب­ها کاهش می­یابد. درصد مربوط به کلاس C4S4 که بدترین کیفیت را دارد نیز افزایش می­یابد. لازم به ذکر است که اغلب منابع آبی زیرزمینی دشت نیشابور شوری بالایی داشته و در اغلب موارد در کلاس شوری بالا قرارگرفته­اند. همچنین حداکثر وحداقل رسوب­گذاری براساس شاخص پوکوریوس به ترتیب درسال­های 1381 و 1385 صورت گرفته است.در آب­های زیرزمینی دشت نیشابور غلبه رسوب­گذاری وجود دارد چنان­که آنالیزهای شیمیایی نمونه آب زیرزمینی نیشابور حاکی از آن است که شاخص پوکوریوس نسبت به دو شاخص لانژیلر و رایزنر دقیق­تر می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of Groundwater Resource Quality Change on Agriculture and Technology (Case study:The Plain of Neyshabour)

نویسندگان [English]

  • Arash Hossein sarbazy 1
  • Kazem Esmaili 2
1 Master Science Graduated in Hydraulic Structure, Azad University., Iran
2 Assosiate Professor, water Engineering Department, Ferdowsi University of Mashhad., Mashhas., Iran
چکیده [English]

Since99% of thefreshwaterresourcesofintensegroundwater, thesearenecessaryto understandandoptimize utilizationof theirties.Onthisbasisbecause ofthe importance ofwaterresources, thequalityofgroundwaterinthe plain ofNishaburduring1381to1387was evaluated.The resultsshow thatNa,Cl, and sulfate, respectively, the highest ratesareamong thecationsandanions andwater qualitygraduallydecreases.PercentageofC4S4classthathas theworstqualityalsoincreases. It should be notedthatmost of thegroundwaterhas a highsaltplainsNishaburand oftenhavehighsalinity class. The results showed that the salinity of water aqueduct is higher than wells water and sprinkler system cannot be used in most cases due to leaf blight.Alsominimum and maximum sedimentation base on Puchorius scale Indexhave been done in 2002and 2007 year respectively. There is the dominant sedimentation in aquiferNeyshabur. As it that shows the Puchorius index is more accurate than Langlier and Raisener.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water quantity
  • groundwater Resource
  • Langlier and Raisener index
ایزدی،ع. 1387. کاربرد مدل­های شبکه عصبی مصنوعی در پیش­بینی سطح آب زیرزمینی (مطالعه موردی دشت نیشابور)، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد.
پاکشیر،م.، معلم،ع.، نظربلند،ع.ع و عباسی،ش. 1383. محدودیت­های شاخص­های میزان خوردگی و رسوب­گذاری آب در سیستم­های صنعتی. فصل­نامه آب و فاضلاب. شماره 51. صص. 65-60.
پورزمانی،ح و همکاران. 1384. بررسی کیفیت منابع آب شرب از نظر خورنده بودن در شهرک صنعتی اشترجان اصفهان همایش بهداشت محیط کشوری، دانشگاه علوم پزشکی تهران.
پیشنمازی،س.ا. 1377. نقش آب و کنترل خورندگی در صنایع. انتشارات اردکان اصفهان.
 توسلی، م. 1379. تامین آب شرب شهر اصفهان، شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان، 170ص.
جعفرزاده، ن.، سواری، ج.، حسنی، ا.ح و شمس خرم­آبادی،ق. 1387. تعیین خوردگی در شبکه توزیع آب آشامیدنی شهر اهواز با کاربرد شاخص(EPA) قانون سرب و مس. اولین همایش تخصص مهندسی محیط زیست. دانشکده محیط زیست. دانشگاه تهران.
حسینیان،م. 1367. روش­های تعیین کیفیت خوردگی و رسوب­گذاری. اولین کنگره ملی خوردگی ایران. دانشکده فنی. دانشگاه تهران
رمضانی،پ. 1380. بررسی خوردگی و رسوب­دهندگی آب آشامیدنی چاه­های شهر رشت. فصل­نامه آب و فاضلاب. شماره 38. صص 45-41.
زارعی،ق.، نخجوانی مقدم،م.م و ذالفقاران،ا. 1385. بررسی علل گرفتگی قطره­چکان­ها در شرایط اقلیمی ایران. کمیته ملی آبیاری و زهکشی. وزارت نیرو. تهران.
سواری، ج.، جعفرزاده، ن.، حسنی، ا.ح. و شمس خرم آبادی، ق. 1387. مقایسه تغییرات اندیس­های خوردگی در شبکه توزیع آب آشامیدنی اهواز. دومین همایش تخصص مهندسی محیط زیست. دانشکده محیط زیست. دانشگاه تهران.
علیزاده، ا. 1376. اصول و عملیات آبیاری قطره­ای. چاپ دوم، انتشارات آستان قدس رضوی، 450 صفحه
علیزاده،ا و خیابانی،ح. 1375. آبیاری قطره­ای، چاپ سوم، انتشارات آستان قدس رضوی، 275 صفحه.
غلام­علی زاده،ه. 1386. کیفیت و ارزیابی کیفی آب آبیاری، چاپ دوم، انتشارات علوم کشاورزی، 115 صفحه.
 سید­رضی، س.م. 1376. کنترل خوردگی در صنایع، جلد اول، چاپ دوم، ‌انجمن خوردگی ایران‌
کریم،م.، تکدستان،ا.، مسلم،ز و جعفری گل،ف. 1387. بررسی خاصیت خوردگی و رسوب­گذاری شبکه آبرسانی اهواز با استفاده از ضریب لانژیلر و رایزنر. دومین همایش تخصص مهندسی محیط زیست. دانشکده محیط زیست. دانشگاه تهران.
محوی، ا و اسلامی،ا. 1385. بررسی وضعیت کیفی منابع تأمین و شبکه توزیع آب آشامیدنی شهر زنجان از نظر خورندگی و تشکیل رسوب در سال 1383. نشریه علوم و تکنولوژی محیط زیست، شماره 28، صص 95-90.
نادری،ن. 1385. سنجش تأثیر کیفیت آب بر کارایی سیستم خرد آبیاری. کمیته ملی آبیاری و زهکشی. وزارت نیرو. تهران.
نجفی­مود،م.ح.، منتظر،ع.ا و بهدانی،م.ع. 1386 ارزیابی تعدادی از طرح­های آبیاری تحت فشار اجرا شده در خراسان جنوبی، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد چهاردهم، شماره اول، فروردین-اردیبهشت 1386.صص 24-11.
ولایتی،س. 1379. مهم­ترین عوامل مؤثر بر تغییرات کیفی آبخانه دشت نیشابور. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 15
یزدانی،و. بانژاد،ح و میرزایی،م. 1388. ارزیابی آب­های زیرزمینی دشت بهار-همدان از نظر خورندگی و رسوب­گذاری. مجله مهندسی منابع آب، سال دوم، 57- 68.
یزدانی،و. بانژاد،ح. 1388. سنجش امکان استفاده از آب­های سطحی در کشاورزی و صنعت (مطالعه موردی ساوه)، دومین همایش ملی اثرات خشکسالی و راهکارهای مدیریت آن، اصفهان.
American Society for testing and Materials. 1995. Annual book of ASTM standard. Water and environmental technology. Public Editor. Vol. 1102. Philadelphia.
Ayers R.S. and Westcot D.W.1985. Water quality for agriculture. Irrigation and Drainage Paper 29, Rev.1.FAO, Rome. 174pp
-l-Rawajfeh,A.E and Al-Shamaileh,E.M. 2007. Assessment of tap water resources quality and its potentialof scale formation and corrosivity in Tafila Province, South Jordan. Desalination J. 206,1-3: 322-332.
Al-Rawajfeh,A.E., Glade,H and Ulrich,J. 2005. Scaling in multiple-effect distillers: the role of CO2release. Desalination J. 182,1-3: 209-219.
Dehganisanij,H., Yamamoto,T., Ould Ahmad, B., Fujiyama,H and Miyamoto,K. 2005. The effect of chlorine on emitter clogging induced by algae and protozoa and performance of drip irrigation.Transactions of the ASAE. 48(2): 519-527.
Freeze, R. A. and J. A. Cherry. 1979. Groundwater. Prentice
Hall, Inc., Englwood Cliffs, N. J., USA, 604p.
-Horfar,A. 1996. Principal of corrosion technology.Center of University Publication.
Kevin,R. 2000, Scaling in geothermal heat pump systems, PP 11-15.
Nakayama,F.S and Bucks,D.A. 1991. Water quality in drip, trickle irrigation: A review. J. Irri. Drain. Eng. 12,4: 187-192.
Puchorius,P.R and Broke,J.M. 1991. A new practical index for calcium carbonate scale prediction incooling tower system.Corrosion. 47,4:280-284.
Shelden and Pukorious. 1984. Cooling Water Treatment for Control of Scaling Fouling Corrosion. Power pup.
You,S.H., Tseng,D.H and Guo,G.L. 2001. A case study on the wastewater reclamation and reuse in the semiconductor industry Resources. Conservation and Recycling J. 32(1): 73-81.
Valenza,A., Grillot.J.C and Dazy,J. 2000.Influence of groundwater on the degradation of irrigation soils in a semi-arid region, the inner delta of the Niger River, Mali. Hydrogeology Journal, 8:417-429.