مدل‌سازی فیزیکی سامانه جمع آوری جریان زیرسطحی از بستر رودخانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد سازه های آبی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

رودخانه­ها در مناطق خشک و نیمه­خشک عمدتاً از نوع فصلی یا خشکه­رود می­باشد که جریان با تداوم کوتاه مدتی در آن­ها وجود دارد و یا اینکه اصلاً جریانی وجود ندارد. یکی از مناسب­ترین روش­ها برای انحراف جریان در چنین رودخانه­هایی به­کارگیری سیستم آبگیر زیرسطحی با شبکه زهکشی در بستر رودخانه­ است. مدلی آزمایشگاهی برای بررسی اثر خصوصیات هیدرولیکی جریان و هندسی آبگیر بر میزان دبی انحرافی طراحی گردید، که در آن امکان اندازه­گیری جریان ورودی و جریان انحرافی در نظر گرفته شد. در این تحقیق تأثیر توأم عواملی همچون شیب کف آبگیر و اندازه قطر زهکش­ها در دو حالت تراز ثابت سطح آب و عدم کنترل جریان پایین دست (دبی ورودی) بر میزان جریان انحرافی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد شیب محیط متخلخل تأثیر محسوسی بر جریان انحرافی در حالت ثابت بودن تراز سطح آب ندارد. اما در حالت دبی ورودی افزایش شیب سبب افزایش ناچیزی در دبی انحراف می­گردد. ضمناً افزایش20 درصد در قطر زهکش­ها، در حالت دبی ورودی 9 درصد و در حالت تراز ثابت سطح آب 20 درصد دبی زهکش­ها را بهبود می­بخشد. با کمک نرم افزار آماری spss معادلات رگرسیونی جهت تخمین میزان جریان انحرافی بر پایه میزان جریان ورودی و بار آبی روی لوله­ها و هدایت هیدرولیکی محیط متخلخل ارائه گردید.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Physical Modeling of Subsurface Flow System of Collection River Bed

نویسندگان [English]

  • Elahe Ghavami 1
  • Kazem Esmaili 2
  • Ali Asghar Behshti 3
1 MSc Graduated of Water and Science Engineering Department. Ferdowsi University of Mashhad., Mashhad., Iran
2 Associate Prof. of Water and science Engineering Department. Ferdowsi University of Mashhad., Mashhad., Iran
3 Assistant Prof. of Water and Science Engineering Department. Ferdowsi University of Mashhad.,Mashhad., Iran
چکیده [English]

The type of rivers are dry or seasonal in arid or semiarid zone and current flowing through them is short or if there is no flow. One of the best methods to divert the flow in the river basin system is implementation with subsurface drainage network in the river bed A laboratory model for study the effects of hydraulic and geometric characteristics of the intake flow rate diversion was designed , Which the possibility measuring the inflow and outflow of diversion was considered.in this study were evaluated the effect of bed slope intake and diameter size of particle on diversion flow in two condition, water level constant and without control input discharge . The results showed that the slope of the porous medium tangible impact on current of deviation is in a state of constant water level. But the steep increase in input mode increases the deviation is negligible in Dubai. The 20% increase in diameter drains, in case the input of 9% and 20% in fixed alignment surface water drainage flow improves.The SPSS were using to obtain an equations that by them can estimate the diversion flow base of head flow hydraulic conductivity in porous media.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trench intake
  • Subsurface flow
  • Drainage
  • Porous media
باقری،ح.1389. مقدمه ای بر کاربرد SPSS در روان شناسی. انتشارات سخن. تهران
شرکت آبگیر سازه توس. 1388. گزارش فنی پروژه آبگیر زیر سطحی بیابان شیر.
رستمی،ر. 1390. مطالعه پارامترهای هیدرولیکی مؤثر بر جریان انحرافی در آبگیر زیر سطحی با استفاده از مدل آزمایشگاهی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد
شفاعی بجستان،م. 1384. مبانی و کاربرد مدل­های فیزیکی – هیدرولیکی. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
علیزاده،ا. 1376. زهکشی اراضی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. شماره 96
قهرمان،ب. 1389 .فیزیک خاک. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد
منصوری،ر.1390. مطالعه پارامترهای فیزیکی مؤثر بر جریان منحرف شده در آبگیر زیرسطحی با استفاده از مدل آزمایشگاهی. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
 Joseph,C., Christopher,B., Franco,M and Robert,J.P. 2004. A Summary of Published Reports of transmission losses in ephemeral streams in the U.S., A Report to the National Center for Housing and the Environment, 42 pp.
Rivaz, N. , Musavi- Jahrom, S. H. 2012. Estimation of transmission losses in the ephemeral rivers applying MIKE11 (case study: Khoshk River, Shiraz, Iran). Archives Des Sciences