مطالعه تأثیر ناحیه غیراشباع در مدل‌سازی آب زیرزمینی با استفاده از بسته UZF در نرم‌افزار MODFLOW-NWT (مطالعه موردی: دشت نیشابور)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

4 محقق پسادکتری، مرکز تحقیقات آب دانشگاه سلطان قابوس، مسقط، عمان

چکیده

این تحقیق با هدف بررسی تأثیر مدل‌سازی ناحیه غیراشباع بر تغذیه آبخوان و مقایسه آن با حالت مرسوم مدل­سازی آب­های زیرزمینی صورت پذیرفته است. بدین منظور، دشت نیشابور به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. شبیه‌سازی ناحیه اشباع، توسط مدل آب زیرزمینی MODFLOW-NWT انجام گرفت. برای شبیه‌سازی ناحیه غیراشباع از بسته UZF و از بسته RCH برای انتقال مستقیم تغذیه به ناحیه اشباع استفاده گردید. جهت لحاظ نمودن تغذیه برای مدل‌های آب زیرزمینی از خروجی نرم افزار SWAT استفاده شد. واسنجی خودکار مدل‌ها توسط نرم افزار PEST و به کمک اطلاعات ماهانه دوره آماری 1379 تا 1389 انجام گرفت. سپس صحت‌سنجی مدل‌ها برای دوره آماری 1389 تا 1391 صورت پذیرفت. مقدار RMSE برای روش مرسوم ((RCH و روش لحاظ نمودن ناحیه غیراشباع (UZF) در مرحله واسنجی برابر به ترتیب 45/1 و 52/1 متر و در مرحله صحت‌سنجی، برابر 80/1 و 62/1 متر بدست آمد. نتایج UZF حاکی از آن است که رسیدن تغذیه به آبخوان در مکان‌های مختلف دارای تأخیر‌های زمانی 1 تا 60 ماه می‌باشدکه هم‌خوانی مطلوبی با اطلاعات میدانی دارد. نتایج تحلیل حساسیت دو مدل نشان داد که مدل UZF به تغییر در پارامترهای ورودی حساس‌تر می‌باشد همچنین یافته‌های تحقیق حاکی از آن بود که در نظر گرفتن ناحیه غیراشباع در مدل‌سازی آب زیرزمینی، علاوه بر افزودن به مقدار RMSE مدل، امکان محاسبه زمان تأخیر و بخشی از نفوذ که در ناحیه غیراشباع ذخیره شده است را فراهم می‌آورد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Impact of Vadose Zone on Groundwater Modeling by UZF package of MODFLOW-NWT(Case study: Neishaboor Plain)

نویسندگان [English]

  • Farzaneh Nazarieh 1
  • Hossein Ansari 2
  • Ali Naghi Ziaei 3
  • Kamran Davari 2
  • Azizolahe Izady 4
1 Ph.D student Of Irrigation and Drainage, Department of Water Engineering., Ferdowsi University of Mashhad., Mashhad., Iran
2 Full Professor, Department of Water Engineering, Ferdowsi University of Mashhad., Mashhad., Iran
3 Associate Professor., Department of Water Engineering., Ferdowsi University of Mashhad., Mashhad., Iran
4 Research Scientist, Water Research Center., Sultan Qaboos University., Muscat., Oman
چکیده [English]

This study was conducted to investigate the effect of vadose zone modeling on groundwater recharge, and comparing this method with conventional method of ground water modeling. Hence, Neishaboor plain was selected as a case study. MODFLOW-NWT model was chosen to simulate the flow of saturated zone. The UZF package simulates flow through the vadose zone while the RCH package transfers recharge directly to the saturated zone. Recharge defined for the two groundwater models was obtained from the SWAT model. Automatic calibration of the models was done with PEST form2000 to 2010, and verification of the models was done form2000 to 2010. RMSE of the conventional method (RCH package) and modeling vadose zone (UZF) in calibration stage were 1.45 m and 1.52 m, and in verification stage was 1.80 and 1.62 respectively. Results of UZF indicate recharge enter to the saturated zone with 1 to 56 month lag times in different areas. The sensitivity analysis of models demonstrated that the model, which considered UZF, was more sensitive to input parameters. Findings revealed that taking into account the vadose zone in groundwater modeling, can improve performance of the model, and makes it possible to calculate the lag time and part of infiltration that stored in vadose Zone.

کلیدواژه‌ها [English]

  • RCH package
  • Recharge
  • MODFLOW-NWT
  • Vadose Zone
  • UZF Package

مراجع

ولایتی،س و توسلی، س. 1370 . منابع و مسایل آب خراسان. موسسه­ی چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد.
مطالعات برنامه آمایش استان خراسان رضوی. 1389. مطالعات برنامه آمایش استان خراسان رضوی، تحلیل و ارزیابی موقعیت طبیعی و محیط زیستی (آب­های سطحی و زیرزمینی) محدوده مطالعاتی نیشابور. جهاد دانشگاهی مشهد.
نادریان­فر،م و انصاری،ح. 1390. ارزیـابی اثـرات شـدت -  مدت خشک­سالی­های در مقیاس زمانی مختلف بر نوسانات سطح آب زیرزمینی (مطالعه موردی : دشت نیشابور ). مهندسی منـابع آب 3.9:1-16.
وزارت نیرو، 1384. پروژه بررسی آب­های زیرزمینی نیشابور )گزارش نهایی(، بخش منابع آب، اداره کل آب­های زیرزمینی، ایران.
وزارت نیرو، 1394. طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی- دستور عمل اول، 1-18.
Ahmadi,T., Ziaei,A., Davari,K., Rasoulzadeh,A., Faridhoseini,A., Izadi,A. 2012. Estimation of ground water recharge using various methods in Neishaboor Plain, Iran. 5th international groundwater symposium, 19- November 2012,Kuwait, pp. 9-15.
Ahmadi,T., Ziaei,A.N., Rasoulzadeh,A., Davary,K., Esmaili,K., Izady,A. 2015. Mapping ground water recharge areas using CRD and RIB methods in the semi-arid Neishaboor Plain, Iran. Arabian Journal of Geosciences. 8: 2921-2935.
Arnold,J.G., Muttiah,R.S., Srinivasan,R., Allen,P.M. 2000. Regional estimation of base flow and ground water recharge in the Upper Mississippi river basin. Journal of Hydrology 227: 21-40.
Arnold,J.G., Srinivasan,R., Muttiah,R.S., Williams,J.R. 1998. Large area hydrologic modeling and assessment part I: Model development1. Wiley Online Library.
Batelaan,O., De Smedt,F. 2007. GIS-based recharge estimation by coupling surface–subsurface water balances. Journal of Hydrology 337: 337-355.
Cao,G,L. 2011 .Recharge estimation and sustainability assessment of groundwater resources in the North China Plain. Ph.D. Thesis, Tuscaloosa: the University of Alabama.
Cao,G., Scanlon,B.R., Han,D., Zheng,C. 2016. Impacts of thickening unsaturated zone on groundwater recharge in the North China Plain. Journal of Hydrology. 537: 260-270.
Dripps,W., Bradbury,K. 2007. A simple daily soil–water balance model for estimating the spatial and temporal distribution of ground water recharge in temperate humid areas. Hydrogeology Journal. 15: 433-444.
Franke,O.L., Reilly,T.E., Bennett,G.D. 1987. Definition of boundary and initial conditions in the analysis of saturated ground-water flow systems: an introduction. US Government Printing Office.
Harbaugh, A.W., 2005. MODFLOW-2005, the US Geological Survey modular ground-water model: the ground-water flow process (pp.). Reston: US Department of the Interior, US Geological Survey. 6-16.
Healy,R.W. 2010. Estimating groundwater recharge. Cambridge University Press.
Healy,R.W., Cook,P.G. 2002. Using groundwater levels to estimate recharge. Hydrogeology Journal. 10: 91-109.
Hunt,R.J., Prudic,D.E., Walker,J.F., Anderson,M.P. 2008. Importance of unsaturated zone flow for simulating recharge in a humid climate. Ground Water. 46: 551-560.
Izady,A., Davary,K., Alizadeh,A., Ziaei,A., Akhavan,S., Alipoor,A., Joodavi,A., Brusseau,M. 2015. Ground water conceptualization and modeling using distributed SWAT-based recharge for the semi-arid agricultural Neishaboor plain, Iran. Hydrogeology Journal. 23: 47-68.
Izady,A., Davary,K., Alizadeh,A., Ziaei,A.N., Alipoor,A., Joodavi,A., Brusseau,M.L. 2014. A framework toward developing a ground water conceptual model. Arabian Journal of Geosciences. 7: 3611-3631.
Jones,J., Sudicky,E., McLaren,R. 2008. Application of a fully‐integrated surface‐subsurface flow model at the watershed‐scale: A case study. Water Resources Research 44 (3): 1-13.
Kim,N.W., Chung,I.M., Won,Y.S., Arnold,J.G. 2008. Development and application of the integrated SWAT , MODFLOW model. Journal of Hydrology.356: 1-16.
Niswonger,R.G., Panday,S., Ibaraki,M. 2011. MODFLOW-NWT, a Newton formulation for MODFLOW-2005. US Geological Survey Techniques and Methods 6, A37.
Niswonger, R.G., Prudic, D.E., Regan, R.S. 2006. Documentation of the Unsaturated-Zone Flow (UZF1) Package for modeling unsaturated flow between the land surface and the water table with MODFLOW-2005. 4-10
Panday,S., Huyakorn,P.S. 2004. A fully coupled physically-based spatially-distributed model for evaluating surface/subsurface flow. Advances in water Resources. 27: 361-382.
Rawls,W., Brakensiek,D., Saxtonn,K. 1982. Estimation of soil water properties. Transactions of the ASAE. 25: 1316-1320.
Scanlon,B.R., Healy,R.W., Cook,P.G. 2002. Choosing appropriate techniques for quantifying groundwater recharge. Hydrogeology Journal 10: 18-39.
Smits,F., Hemker,C. 2004. Modelling the interaction of surface-water and groundwater flow by linking Duflow to MicroFem. FEM_MODFLOW, Karlovy Vary, Czech Republic.
Sophocleous,M., Perkins,S.P. 2000. Methodology and application of combined watershed and ground-water models in Kansas. Journal of Hydrology. 236: 185-201.
Tian,W., Li,X., Wang,X.-S., Hu,B. 2012. Coupling a groundwater model with a land surface model to improve water and energy cycle simulation. Hydrology and Earth System Sciences Discussions. 9: 1163-1205.
 
 
 
نشریه آبیاری و زهکشی ایران
دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 64
مهر و آبان 1396
صفحه 496-509

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار