بررسی تأثیر فواصل مختلف نوارهای آبیاری قطره ای (tape) بر عملکرد گندم و کارایی مصرف آب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 گرگان

3 گروه مهندسی اب ، دانشکده مهندسی اب و خاک ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

چکیده

آبیاری از مهم‌ترین عوامل موثر در تولید غلات در اقلیم گرم و خشک است. در حال حاضر روش آبیاری مورد استفاده برای محصولات گندم عمدتا انواع روش‌های سطحی می‌باشد که نسبت به روش‌های نوین آبیاری، بازده آبیاری کمتر و حجم آب مصرفی بیشتری دارند. در صورت امکان استفاده از سامانه های آبیاری تحت فشار، هم در مصرف آب صرفه جویی نمود و هم کارایی مصرف آب را بالا برد. هدف از این پژوهش امکان سنجی استفاده از روش آبیاری قطره ای نواری در کشت گندم است. به این منظور آزمایشی، صورت فاکتوریل با 6 تیمار و سه تکرار در سال زراعی 96-95 در دشت پلبند استان خراسان رضوی با هدف تعیین مناسب ترین فاصله بین نوارهای آبیاری و نیز تاثیر خشکی بخشی متناوب ریشه (APRD) بر کارایی مصرف آب و همچنین عملکرد و اجزای عملکرد گندم انجام شد. در نهایت میزان آب مصرفی، عملکرد و اجزای آن با نتیجه روش شیاری مرسوم منطقه به روش آماری مقایسه شد. تیمارها شامل تیمار آبیاری قطره ای - نواری ثابت با فاصله ی 50 سانتیمتر ( I1 ) و 60 سانتیمتر( I2) و70 سانتیمتر (I3) و سه تیمار آبیاری قطره ای - نواری متناوب با فاصله ی 50 سانتی‌متر( I4 ) و60 سانتیمتر (I5) و70 سانتیمتر (I6) ، همگی با سه تکرار و طول کرتها نیز 60 متر انتخاب شد. در تجزیه واریانس میانگین مربعات مربوط به پارامترهای گندم، نتایج نشان داد که فاکتور فاصله نوار آبیاری بر همه اجزای عملکرد گندم، عملکرد و کارایی مصرف آب در سطح یک درصد اختلاف معنی دار داشت و تناوب آبیاری بر تعداد خوشه، تعداد دانه درخوشه، ارتفاع ساقه، عملکرد و کارآیی مصرف آب در سطح یک درصد و بر وزن هزار دانه در سطح 5 درصد اختلاف آماری معنادار داشته بود. اثرات متقابل بر وزن هزار دانه و تعداد دانه در خوشه اختلاف آماری معنا داری نداشت بلکه بر تعداد خوشه و در سطح یک درصد اختلاف معنادار آماری داشت و هم چنین بر ارتفاع ساقه و عملکرد محصول و کارآیی مصرف آّب در سطح 5 درصد اختلاف آماری معنادار داشت. عملکرد و کارایی مصرف آب مربوط به فاصله ی نوار آبیاری 50 و نوع آبیاری ثابت بیشترین مقدار در بین همه تیمارها بود در حالیکه که کمترین کارایی مصرف آب را داشت (57/1 کیلوگرم بر مترمکعب). در حالیکه بیشترین کارایی مصرف آب در تیمار با فاصله‌ی نوار آبیاری 70 سانتیمتر و نوع آبیاری متناوب به ترتیب برابر با 3005 کیلوگرم بر هکتار و 7/2 کیلوگرم بر متر مکعب می باشد. استفاده از نوار آبییاریی با فواصل 50 سانتییمتر و آبییاریی ثابت در مقاییسه با آبییاریی شییاریی (عملکرد 5500 کییلوگرم، کارایییی مصرف آب 15/1 کییلوگرم درهرمترمکعب) حدود 1620 مترمکعب در هکتار کمتر آب مصرف میی نمایید و در شراییط خشکسالیی با کاهش کمتر از 500 کییلوگرمیی محصول در هکتار توصییه می گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of different intervals of tape drip irrigation on wheat yield and water use efficiency

نویسندگان [English]

  • Abdolmajid Delavarpoor 1
  • Mehdi Zakerinia 2
  • MOUSA HESAM 3
1 daneshjo
2 GORGAN
3 Department of Water Engineering, Faculty of Water and Soil Engineering, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran
چکیده [English]

Irrigation is known as one of the most important factors in the production of grains in dry climate. The present irrigation method used for wheat and alfalfa production is mainly surface irrigation (Basin, Border, and furrow) and this method consumes more water and has less water efficiency than innovative irrigation methods. Using pressurized irrigation systems can both save water and increase water use efficiency. The purpose of this study is to investigate the feasibility of using strip drip irrigation in winter wheat. In order to determine the most suitable distance between irrigation tapes and find out the effect of Alternate Partial Root Drying (APRD) on water use efficiency, yield and components of wheat yield , a factorial experiment with 6 treatments and three replications was conducted in Pelband plain-Khorasan Razavi province- in 2016-2017. Then, water consumed, yield and its component yield were compared in traditional flooding method - conventional flooding. The treatments applied in this research consisted of drip-tape irrigation with distance of 50 cm (I1) and 60 cm (I2) and 70 cm (I3) and three intermittent drip-tape irrigation with spacing of 50 cm (I4) and 60 cm (I5) And 70 cm (I6) and all of them with three repetitions. The results of mean square variance analysis showed significant difference in tape irrigation distance and wheat component on, yield and water use efficiency was significant at 1% level, and irrigation interval on number of pancakes, number of seeds in the cluster, stem height, Yield and water use efficiency were significant at 1% level and significant differences were observed on 1000 grain weight at 5% level. And the interaction effects on 1000 grain weight and grain number per cluster was not significant, but there was a significant difference between the number of pancakes and the level of 1%. Also, stem height and yield and water use efficiency at 5% level were statistically significant Had The highest yield and water use efficiency related to the irrigation bar spacing 50 and fixed irrigation type were 4958 kg / ha and 1. 57 kg / m3, respectively, and the least irrigation bar spacing were 50 with alternating irrigation it is equal to 3005 kg / ha and 95 / kg / m3 respectively. The performance and efficiency of water use in irrigation were measured at 5030 kg / ha and 1.05 kg / m3 respectively. The results of this study showed that irrigation intervals of 50, 60 and 70 cm with irrigation method were recommended for wheat cultivation in the study area. the irrigation bar spacing 50 with fixed type is more better than furrow irrigation in drought years, because of saving water around 1620 cubic meters and less than 500 kilograms decrease performance .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tape drip irrigation
  • Water use efficiency
  • Intermittent irrigation
افشار،ه.1391 . اثر فاصله­ی لترال و روزنه در آبیاری قطره­ای بر روی عملکرد گندم. گزارش نهایی شماره 83. موسسه تحقیقات فنی و مهندسی.
باغانی،ج و علیزاده،ا. 1379. عملکرد محصول و کارایی مصرف آب در آبیاری قطره­ای و شیاری. مجله تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی 18. 5 :1-10.
ترک­نژاد،ا.، آقایی سربزه،م.، جعفری،ح.، شیروانی،ع.ر.، روئین تن،ر.، نعمتی،ع و شهبازی،خ. 1385. ارزیابی فنی و اقتصادی روش آبیاری قطره­ای در گندم و مقایسه آن با روش آبیاری سطحی. مجله پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی . 72 : 36-44.
خزاعی،م .1376. مقایسه عملکرد و کیفیت خربزه در دو روش آبیاری قطره ای و شیاری در شریط آب و هوایی مشهد . پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه فردوسی مشهد.
طرفی،ک.، کیهانی،ع.ر  و شهیدی،ع. 1385. تجربه استفاده از روش آبیاری قطره ای تیپ در اراضی کشاورزی اندیمشک. مجموعه مقالات. اولین همایش ملی مدرییت شبکه های آبیاری  وزهکشی. دانشگاه شهیدچمران اهواز.
فرشی،ع.ا و صحاف امین،ب. 1378. آبیاری قطره­ای. اصول و مبانی طراحی شبکه آبیاری قطره­ای. انتشارات نشر آموزش کشاورزی.  264 صفحه.
فرشی،ع و میرلطیفی،م.1382. مدیریت آب در مزرعه. کتاب گروه کار استفاده پایدار از منبع آب برای تولید محصولات کشاورزی شماره 76. کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. 200 صفحه.
علیزاده،ا.1376. اصول و عملیات آبیاری قطره ای. انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد.450 صفحه.
Ahire,N.R., Bhoi,P.G and Solanke,A.V.2000. Effect  of   row  spacing  and  planting  system  on  growth  and yield  of   potato  under  surface  and  drip  irrigation.  Journal   of   the  Indian  phatato   Association. 27.1-2: 59-60.
Monotti,M., Borghi,B., Chiducci,M., Boggini,G and Gambelli,M.L. 1982. Effects of irrigation and other ogronomic practices on Wheat grain yield. Universita di Perugia General ecoltivazioni Erba Universita di Perugia.
Saleem,M.,  Wagas,A and  Ahmad,R.N.  2010.  Comparison  of  three  Wheat  varieties  With  different  irrigation  systems  For  water  productivity . International Journal  of Agriculture Apply Science. 2.1: 7-10
Sivanappan,P.K. 1988. Economic  of  drip  irrigation  for  various  crops  in  India . Forth  International  Micro  irrigation  congress. October 23 -26 .  Abury.  Wodonga , Australia
Singh,S., Vir-Komar,D.R., Agarwal,M.C., Mangal,J.L., Single,P and Komar,K. 1990.Performance of drip and surface irrigation for water melon in heavy soils.Proceeding of 11th international congress on use of plastics.Agriculture, New Delhi , India 26 February-2 nd March. Netherlands, A.A. Bakema
Srininvas,K., Hegde,D.M and Havangi,G.V. 1989. Irrigation studies on water melon. Irrigation Science.10: 293-301